Σοβαρό διεθνές περιστατικό σημειώθηκε τα ξημερώματα της Παρασκευής 2 Μαΐου 2025, όταν πλοίο που μετέφερε 30 μέλη της διεθνούς ανθρωπιστικής αποστολής του “Στόλου της Ελευθερίας” προς τη Γάζα δέχτηκε επίθεση από μη επανδρωμένο αεροσκάφος (drone) σε διεθνή ύδατα, μόλις 14 ναυτικά μίλια ανοικτά της Μάλτας.
Το σκάφος, με το συμβολικό όνομα Conscience (συνείδηση) και σημαία Παλάου, είχε αποπλεύσει από την Τυνησία και επρόκειτο να κάνει στάση στη Μάλτα για να επιβιβάσει τα υπόλοιπα μέλη της αποστολής, ανάμεσά τους και τον Έλληνα καθηγητή πανεπιστημίου Παναγιώτη Πολίτη, ο οποίος δεν επέβαινε στο συγκεκριμένο πλοίο και είναι απολύτως ασφαλής.
Φωτιά, ρήγμα και σήμα κινδύνου
Σύμφωνα με τις δηλώσεις της εκπροσώπου Τύπου της αποστολής Γιασμίν Ατσάρ στο CNN, το πλοίο χτυπήθηκε δύο φορές στην πλώρη, προκαλώντας πυρκαγιά και ρήγμα στην καρίνα, ενώ διακόπηκε η ηλεκτροδότηση, καθώς οι γεννήτριες ήταν στόχος της επίθεσης.
«Το πλοίο παίρνει νερά και θα βυθιστεί. Δεν έχουμε επαφή μαζί του. Οι 30 διεθνείς ακτιβιστές βρίσκονται σε κίνδυνο», δήλωσε η Ατσάρ.
Στην περιοχή σπεύδει σκάφος διάσωσης από την Κύπρο, ενώ τα μέλη της αποστολής απηύθυναν σήμα SOS.
Βίντεο ντοκουμέντο και εκρήξεις
Βίντεο που αναρτήθηκε στον επίσημο λογαριασμό της αποστολής στο Χ δείχνει φλόγες και καπνούς να καλύπτουν το πλοίο, ενώ ακούγονται και δύο δυνατές εκρήξεις. Το CNN αναφέρει ότι δεν μπορεί να επιβεβαιώσει με ανεξάρτητο τρόπο την αυθεντικότητα του υλικού.
«Το σκάφος μας βρίσκεται 17 χιλιόμετρα από τις ακτές της Μάλτας, σε διεθνή ύδατα», ανέφερε άλλο μέλος της αποστολής, σημειώνοντας ότι οι επιθέσεις ήταν στοχευμένες και έγιναν με μη επανδρωμένο αεροσκάφος.
Ποιος ευθύνεται για την επίθεση;
Η ακτιβίστρια για το κλίμα Γκρέτα Τούνμπεργκ και η απόστρατη συνταγματάρχης του αμερικανικού στρατού Μαίρη Αν Ράιτ ήταν ανάμεσα σε εκείνους που αναμενόταν να επιβιβαστούν στο πλοίο στη Μάλτα, αλλά δεν βρίσκονταν σε αυτό τη στιγμή της πυρκαγιάς.
Μιλώντας στο CNN από τη Μάλτα, η Ράιτ δήλωσε πως οι ακτιβιστές «ήταν έτοιμοι να επιβιβαστούν στο πλοίο. Οποιοσδήποτε θα μπορούσε να ήταν πάνω στο πλοίο», προσθέτοντας ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν στο σκάφος πολίτες από την Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν.
«Ούτε που σκεφτήκαμε ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί. Είναι το πιο τρελό πράγμα στον κόσμο. Το πλοίο ήταν αγκυροβολημένο εκεί, περιμένοντάς μας να έρθουμε. Ποιος θα έστελνε drones να βομβαρδίσουν ένα πλοίο που αγκυροβολεί έξω από τη Μάλτα;» είπε η Ράιτ, προσθέτοντας ότι «αυτό πρέπει να λειτουργήσει ως προειδοποίηση για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες».
Η μη κυβερνητική οργάνωση κάλεσε για την κλήτευση Ισραηλινών πρεσβευτών προκειμένου να δώσουν εξηγήσεις για «παραβίαση του διεθνούς δικαίου, συμπεριλαμβανομένου του συνεχιζόμενου αποκλεισμού και του βομβαρδισμού του πολιτικού μας σκάφους».
Ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε ότι εξετάζει τις αναφορές για την επίθεση.
Ο Συνασπισμός του Στόλου της Ελευθερίας ανάρτησε βίντεο που δείχνει φωτιά σε ένα από τα πλοία του, χωρίς να διευκρινίζεται εάν υπάρχουν τραυματισμοί. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, η επίθεση φαίνεται πως στόχευε τη γεννήτρια, με αποτέλεσμα το πλοίο να μείνει χωρίς ρεύμα και να κινδυνεύει να βυθιστεί.
Μέχρι στιγμής, ο Στόλος της Ελευθερίας δεν έχει αποδώσει ευθύνη σε κάποιο κράτος ή δύναμη για την επίθεση. Ωστόσο, μέλη της αποστολής εκφράζουν φόβους για νέα επίθεση από το Ισραήλ, ειδικά καθώς το φορτίο είχε στόχο την παροχή βοήθειας στη δοκιμαζόμενη Γάζα.
Ποιοι συμμετέχουν στην αποστολή – Τι γνωρίζουμε
Στην αποστολή συμμετέχουν τουλάχιστον 80 ακτιβιστές από 20 χώρες, μεταξύ των οποίων Αλγερία, Αργεντινή, Αυστραλία, Βραζιλία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ελλάδα, ΗΠΑ και άλλες. Οι 30 εξ αυτών βρίσκονταν στο πλοίο που επλήγη, με τις πρώτες πληροφορίες να αναφέρουν πως είναι όλοι καλά στην υγεία τους.
Η αποστολή είχε προετοιμαστεί υπό άκρα μυστικότητα, ωστόσο καθυστέρησε λόγω γραφειοκρατικών εμποδίων στο λιμάνι της Μάλτας.
Αντιδράσεις και επόμενα βήματα
Ο επικεφαλής διοργανωτής Τιάγκο Αβίλα δήλωσε ότι η οργάνωση προσπαθεί να στείλει μικρότερο σκάφος για διάσωση, ενώ δεν αποκλείει να επιχειρηθούν κι άλλες απόπειρες παρακώλυσης της αποστολής.
Το περιστατικό προκαλεί σοβαρά ερωτήματα για την ασφάλεια ανθρωπιστικών αποστολών σε περιοχές σύγκρουσης και αναμένεται να πυροδοτήσει διπλωματικές αντιδράσεις σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
Υπενθύμιση
Ο Στόλος της Ελευθερίας έχει πραγματοποιήσει στο παρελθόν πολλαπλές αποστολές ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα, αρκετές από τις οποίες έχουν αντιμετωπίσει επιθετικές ενέργειες ή αποκλεισμούς.
Το πρόσφατο περιστατικό φέρνει ξανά στο προσκήνιο τη συζήτηση για το δικαίωμα των διεθνών αποστολών να δρουν χωρίς στρατιωτικές παρεμβολές και ενισχύει τις φωνές που ζητούν διεθνή προστασία των μη κυβερνητικών ανθρωπιστικών προσπαθειών.
