«Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» Χριστούγεννα, ἀδελφοί μου ἀγαπημένοι καί, μαζί μέ τούς ἀγγέλους, ψάλλομε καί προσευχόμεθα καί ἐμεῖς εἰς τόν Θεό τῆς εἰρήνης, καθώς ὁ γεννηθείς Χριστός μας εἶναι ὁ Ἄρχων τῆς εἰρήνης. «Θεός ὤν εἰρήνης πατήρ οἰκτιρμῶν», ψάλλομε εἰς τίς Καταβασίες τῶν ἡμερῶν αὐτῶν, ὅπως δέ γράφει καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος εἰς τήν Πρός Ἐφεσίους Ἐπιστολή του: «Χριστός ἔστιν ἡ εἰρήνη ἡμῶν» (Ἐφ., 2:14).
Τίς ἅγιες αὐτές ἡμέρες τῆς Ἐνανθρωπίσεως τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ, τῆς ἐλεύσεως δηλαδή καί πάλι τοῦ Θεοῦ τῆς εἰρήνης στόν κόσμο, σκέπτομαι γιά τί εἴδους εἰρήνη μποροῦμε νά μιλᾶμε σήμερα; Ὅταν δημιουργήσαμε ἕνα κόσμο ταραγμένο, ρευστό, ζαλισμένο καί ἀνάλγητο; Ἕνα κόσμο, ὁ ὁποῖος πιστεύει μόνο εἰς τόν ἑαυτό του; Ἕνα κόσμο, πού δέν μειώθηκαν βάναυσα μόνο τά ἔσοδα, οἱ ἀπολαβές καί τό κατά κεφαλήν εἰσόδημά του, ἀλλά μᾶλλον ξέπεσαν τό ἦθος καί ἡ ἀξιοπρέπεια, οἱ ἀξίες, τά ἰδανικά καί τά πιστεύω του; Ἕνα κόσμο, πού οἱ λίγοι παίζουν εἰς τά ζάρια, ὄχι μόνο τό μέλλον του, πρός ἴδιον ὄφελος, ἀλλά καί τό «παρόν» ἤ μᾶλλον τό ἴδιο τό «εἶναι» ὅλων μας; Ἕνα κόσμο, πού, ἐνῶ ὁ τόπος μας αἱμορροεῖ ἀπό τόν πόνο τῶν ἀνέργων, τῶν ἀδικημένων, τῶν θυμάτων βίας, ἀνασφάλειας, ἀβεβαιότητας καί ἐκμετάλλευσης, ἡ ἀναλγητικότα καί ὁ ἀτομοκεντρικός ἐφησυχασμός βλαστάνουν ἐπικίνδυνα ἐντός του, καθώς κάποιοι, «ἰσχυροί», συνεχίζουν μέ κομπασμό καί ἀλαζονεία νά ἀναζητοῦν ὑποκριτικά ἀποδιοπομπαίους τράγους, γιά νά καλύψουν προκλητικά τίς πωρωμένες συνειδήσεις τους; Ἕνα κόσμο, τέλος, πού οἱ ἐπιθετικοί ἐξοπλισμοί καί οἱ προκλητικές φονικές ἐντάσεις δείχνουν πώς ἔχομε χάσει τά σταθμά τῆς εἰρήνης καί τό ἰσοζύγιο τῆς ἀνθρωπιᾶς;
Ἄραγε, τί φταίει γι’ αὐτή τήν φαινομένη ἀποτυχία τοῦ πολιτισμοῦ μας, ὁ ὁποῖος ὁλοένα καί δραματικότερα φτωχαίνει, στεγνώνει τήν ἰκμάδα τῆς ζωντάνιας καί τῆς δημιουργικότητας, ἀφαιρώντας ἀπό τή ζωή τό ἀληθινό νόημα καί τήν ὀμορφιά τῆς χαρᾶς καί τῆς εἰρήνης; Μήπως φταίει τό γεγονός ὅτι δέν ἔχομε κατανοήσει, δέν ἔχομε συνειδητοποιήσει ὅτι ἡ «εἰρήνη» πού ἐπαγγέλλεται ὁ γεννηθείς Χριστός μας, ὁ Θεός τῆς εἰρήνης, δέν εἶναι ἕνα συναίσθημα, ἕνα ἰδεολόγημα, δέν εἶναι μιά ἐξωτερική κατάσταση ἀνθρώπινης φύσης καί προέλευσης, ἀλλά πρόκειται γιά μία βαθιά ἐσωτερική – πνευματική κατάσταση; Γιά τήν εἰρήνη τῆς καρδιᾶς; Ὅτι πρόκειται γιά τήν εἰρήνη τοῦ Χριστοῦ· ἐσωτερική κατάσταση πού λεπτύνει καί καθαρίζει τή συνείδηση καί τό νοῦ, ὁ ὁποῖος θεωρεῖ μέσα του τήν χάρι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος; Ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ἡ εἰρήνη πού εἶναι ἀνώτερη ἀπό κάθε νοῦ: «αὐτός γάρ ἐστιν ἡ εἰρήνη ἡμῶν, ὁ ποιήσας τά ἀμφότερα ἕν καί τό μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ λύσας» (Ἐφ., 2:14), καί ὅτι χρειάζεται καί ἡ καρδιά πού θά Τόν δεχθεῖ νά εἶναι εἰρηνική καί ἀτάραχη; Θά πεῖ ὁ Προφήτης Δαβίδ: «Ἐγενήθη ὁ τόπος σου ἐν εἰρήνῃ» (Ψαλμ., 75:2). Μήπως φταίει ὅτι λησμονήσαμε πώς ἡ Ἐκκλησία δέν εἶναι κοινωνία ἰδεῶν, ἀλλά κοινωνία προσώπων; Τί σημαίνει αὐτό; Πώς ὅποιος ἑνωθεῖ μέ τόν Χριστό, αὐτός γεύεται καί τούς καρπούς τῆς χάριτός Του, ἀνάμεσα στούς ὁποίους εἶναι καί ἡ εἰρήνη; «Ἀπόκτησε τήν ἐσωτερικήν εἰρήνην καί χιλιάδες ψυχές θά βροῦν γύρω σου τήν σωτηρίαν», σημειώνει ὁ Ἅγιος Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ.
Μήπως φταίει τό γεγονός ὅτι πιστέψαμε πώς εἰρηνοποιός εἶναι ἁπλά ὁ εἰρηνικός ἄνθρωπος, δηλαδή ἐκεῖνος πού ἔχει ψυχική εἰρήνη, καί ὄχι ὁ δημιουργός μέ συγκεκριμένες πράξεις τῆς εἰρήνης μεταξύ τῶν ἀνθρώπων, καθώς ἡ εἰρήνη εἶναι τό ἀντιφάρμακο τοῦ μίσους καί τῶν ἀρρωστημάτων τῆς κακίας; Ἤ μήπως φταίει τό γεγονός ὅτι δέν ζοῦμε τήν Ἐκκλησία ὡς βασίλειον τῆς εἰρήνης; Γιατί, ἄν πιστεύωμε ὅτι ὁ Χριστός εἶναι ἡ εἰρήνη μας, τότε ὁ ἀγώνας μας γιά ἐσωτερική εἰρήνη ξεκινᾶ ἀπό μέσα μας· ἀπελευθερώνοντάς μας ἀπό τόν ἑαυτό μας καί κοιτάζοντας πρός τόν ἔξω κόσμο. Τότε κατανοοῦμε ὅτι ἡ πιό ἄγονη ἔρημος εἶναι ἡ καρδιά τοῦ κλεισμένου στόν ἑαυτό του ἀνθρώπου. Ὅτι εἰρήνη, τελικά, ὑπάρχει ὅπου ὑπάρχει ὁ Χριστός. Ὅτι ὅπου δέν ὑπάρχει Χριστός, ἐκεῖ κυριαρχεῖ καί ἐξουσιάζει τό χάος, ἡ ἀκαταστασία, ἡ ὀδύνη, ὁ πόλεμος· οἱ μάχες καί οἱ ἀτελείωτες, οἱ πάσης φύσεως, κρίσεις καί κατακρίσεις. Τά κρίματα τοῦ κόσμου ἐτούτου. Τά ἀνθρώπινα, τά ἀτελεύτητα.
Ἀδελφοί μου ἀγαπημένοι.
Αὐτά τά Χριστούγεννα ἄς βιώσωμε τό βαθύτερο νόημα, τήν ὀμορφιά τῆς ἑορτῆς· ἑορτή πού εἶναι πάντοτε «καιρός», εὐκαιρία ἀποκαλύψεων καί «καιρός εὐχαριστίας». Εὐκαιρία δηλαδή νά σπάσωμε τά δεσμά τοῦ ἐγωκεντρισμοῦ, τῆς θεώρησης τοῦ ἑαυτοῦ μας ὡς κύριας πηγῆς νοήματος καί ἀξίας στή ζωή, καί «καιρός», εὐκαιρία νά ἀνακαλύψωμε τόν ἀληθινό μας ἑαυτό καί νά ἀλλάξωμε τή σχέση μας μέ τόν κόσμο καί τόν συν-ἄνθρωπον. Πῶς; Ἀνοίγοντας διάπλατα τίς καρδιές μας γιά νά ἐνοικήσῃ μέσα μας ὁ Θεός τῆς εἰρήνης, καθώς Ἐκεῖνος καθημερινά μᾶς καλεῖ νά Τοῦ χαρίσωμε τήν καρδιά μας: «Υἱέ, δός μου τήν καρδίαν σου» (Παρ., 23:26)». Ἄς γίνουν, λοιπόν, τά φετινά Χριστούγεννα ἡ ἀπαρχή νά εἰρηνεύσωμε μέ τόν ἑαυτό μας καί χιλιάδες ἄνθρωποι, δηλαδή ὁ κόσμος ὅλος, θά βροῦν ἀνάπαυση κοντά μας, ὅπως τονίζει καί ὁ Ἀββάς Ἰσαάκ ὁ Σύρος. Γιά νά γαληνέψῃ ἡ ψυχή, νά ἐλευθερωθῇ ὁ λογισμός, νά καθαρίσῃ ὁ νοῦς. Γιά νά ἐπικρατήσῃ ἡ εἰρήνη καί νά βασιλεύσῃ ἡ ἀγάπη. Καί ἄν ἡ ἀγάπη κυριαρχήσει, τότε καί ἡ εἰρήνη θά ἑδραιωθεῖ (Ἰω. Χρυσόστομος, PG 62, 174).
Εὐφρόσυνα, εὐλογημένα Χριστούγεννα! Γεμάτα φῶς, Χριστό, χαρά καί εἰρήνη!
Μέ πατρικές εὐχές καί Βηθλεεμική ἀγάπη,
Ὁ Ἐπίσκοπός σας,
† Ὁ Κισάμου καί Σελίνου
Ἀμφιλόχιος