Ενώ η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πρωτοφανή δημογραφική γήρανση και η Ακροδεξιά κερδίζει έδαφος εκμεταλλευόμενη τον φόβο για το μεταναστευτικό, μια νέα δύναμη αναδύεται στο παρασκήνιο. Αμερικανοί δισεκατομμυριούχοι της τεχνολογίας, με επικεφαλής ονόματα όπως ο Έλον Μασκ και ο Πίτερ Τιλ, παρέχουν οικονομική και επικοινωνιακή στήριξη σε ακραία κινήματα, προωθώντας τη δική τους ατζέντα για την αποδόμηση της φιλελεύθερης δημοκρατίας και των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης διεξάγεται πλέον σε δύο παράλληλα σύμπαντα. Στο ένα, οι ψυχροί αριθμοί της στατιστικής προειδοποιούν για μια ήπειρο που γερνάει και συρρικνώνεται επικίνδυνα, καθιστώντας τη μετανάστευση οικονομική αναγκαιότητα. Στο άλλο, κυριαρχούν οι θεωρίες συνωμοσίας περί «αντικατάστασης» των πληθυσμών. Ωστόσο, αυτό που συχνά διαφεύγει της προσοχής είναι ότι η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού και της ξενοφοβίας δεν είναι ένα αμιγώς οργανικό φαινόμενο. Πίσω από την οργή των πολιτών, διακρίνεται ένα υπερατλαντικό δίκτυο επιρροής και «μαύρου» χρήματος, το οποίο συνδέει τα συμφέροντα της Silicon Valley με την ευρωπαϊκή Ακροδεξιά, στοχεύοντας στην αλλαγή του πολιτικού χάρτη της Γηραιάς Ηπείρου.

Η δημογραφική «βόμβα» και το παράδειγμα της Ιαπωνίας

Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος του προβλήματος, αρκεί μια ματιά στο Nagoro, ένα μικρό χωριό στη νήσο Σικόκου της Ιαπωνίας. Εκεί, οι κάτοικοι έχουν αντικατασταθεί από κούκλες σε φυσικό μέγεθος, δημιουργήματα μιας καλλιτέχνιδας που προσπαθεί να διατηρήσει τη μνήμη μιας κοινότητας που σβήνει. Με αναλογία μιας γέννησης για κάθε τρεις θανάτους, η Ιαπωνία αποτελεί τον «καθρέφτη» του μέλλοντος για πολλά πλούσια έθνη.

Η Ευρώπη ακολουθεί κατά πόδας. Στην Ιταλία, η κατάσταση προσεγγίζει πλέον κρίσιμα επίπεδα. Τα στοιχεία δείχνουν ότι έως το 2050, λιγότερο από το ένα τρίτο του πληθυσμού θα εργάζεται, καλούμενο να συντηρήσει τη συντριπτική πλειονότητα των ηλικιωμένων. Χωρίς εισροή νέου εργατικού δυναμικού, το ασφαλιστικό και το σύστημα υγείας απειλούνται με κατάρρευση. Ακόμη και η δεξιά κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι, παρά την αντιμεταναστευτική ρητορική της, αναγκάστηκε να αυξήσει τις ροές μεταναστών για να κρατήσει ζωντανούς τους τομείς της γεωργίας και του τουρισμού.

Ιστορικά, η Ευρώπη βασίστηκε στη μετανάστευση για την ανοικοδόμησή της, όπως συνέβη με το πρόγραμμα «Gastarbeiter» στη Γερμανία. Ωστόσο, η πρόσφατη κρίση, επιβαρυμένη από την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία, μετέτρεψε το ζήτημα από οικονομική αναγκαιότητα σε πολιτικό όπλο.

Η θεωρία της «Μεγάλης Αντικατάστασης» ως πολιτικό εργαλείο

Σε αυτό το εύφορο έδαφος ανασφάλειας, ρίζωσε η θεωρία της «Μεγάλης Αντικατάστασης» (Great Replacement). Διατυπωμένη αρχικά από τον Γάλλο συγγραφέα Ρενό Καμί το 2010, η θεωρία υποστηρίζει ψευδώς ότι υπάρχει οργανωμένο σχέδιο από τις ελίτ για την αντικατάσταση των λευκών Ευρωπαίων από μουσουλμάνους μετανάστες.

Από το περιθώριο, η θεωρία αυτή πέρασε στο κέντρο της πολιτικής σκηνής, υιοθετούμενη από ηγέτες όπως ο Βίκτορ Όρμπαν στην Ουγγαρία και ο Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ. Πλέον, ενισχύεται από ισχυρούς παράγοντες της τεχνολογίας. Ο δισεκατομμυριούχος Έλον Μασκ, μέσω της πλατφόρμας Χ (πρώην Twitter), έχει επανειλημμένα αναπαράγει αφηγήματα που συνδέουν τη μετανάστευση με την «καταστροφή» της λευκής φυλής, χαρακτηρίζοντας τις φιλομεταναστευτικές πολιτικές της Ευρώπης ως «αυτοκτονική ενσυναίσθηση».

Οι «χρηματοδότες» του χάους: Από τον Μασκ στον Πίτερ Τιλ

Η εμπλοκή των Αμερικανών μεγιστάνων δεν περιορίζεται σε αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα. Πρόκειται για μια ενεργή πολιτική παρέμβαση με τεράστια οικονομική ισχύ.

• Έλον Μασκ: Έχει εκφράσει ανοιχτή στήριξη στο ακροδεξιό κόμμα AfD της Γερμανίας, καλώντας τους Γερμανούς να ξεπεράσουν τις ιστορικές ενοχές για το Ολοκαύτωμα. Παράλληλα, συγκρούστηκε με τη βρετανική κυβέρνηση μετά τις ταραχές του καλοκαιριού, προβλέποντας «εμφύλιο πόλεμο» στο Ηνωμένο Βασίλειο.

• Ρόμπερτ Σίλμαν: Ο δισεκατομμυριούχος της τεχνολογίας φέρεται να χρηματοδοτεί το κίνημα «αντι-τζιχάντ», στηρίζοντας προσωπικότητες όπως ο Τόμι Ρόμπινσον στη Βρετανία και ο Γκέερτ Βίλντερς στην Ολλανδία.

• Οικογένεια Μέρσερ: Γνωστοί για τη χρηματοδότηση του Brexit και της Cambridge Analytica, οι Μέρσερ έχουν δημιουργήσει ένα δίκτυο «μαύρου χρήματος» που τροφοδοτεί συντηρητικά κινήματα σε όλη την Ευρώπη.

Κεντρικός ιδεολογικός πυλώνας αυτής της ομάδας είναι ο Πίτερ Τιλ (Peter Thiel), συνιδρυτής της PayPal και της Palantir. Μαζί με τον προστατευόμενό του και νυν Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, επηρεάζονται από τις ιδέες του Κέρτισ Γιάρβιν (Curtis Yarvin). Ο Γιάρβιν, προγραμματιστής και «φιλόσοφος» του κινήματος του «Σκοτεινού Διαφωτισμού», υποστηρίζει την κατάργηση της δημοκρατίας και την αντικατάστασή της από ένα μοναρχικό μοντέλο διοίκησης τύπου CEO. Για τους οπαδούς του, οι φιλελεύθεροι θεσμοί και η Ε.Ε. αποτελούν τον «Καθεδρικό Ναό» (The Cathedral) που πρέπει να κατεδαφιστεί.

Η μάχη ενάντια στο «ρυθμιστικό κράτος» των Βρυξελλών

Πέρα από την ιδεολογία, η σύγκρουση έχει βαθιές οικονομικές ρίζες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω κανονισμών όπως ο GDPR (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων) και η Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA), αποτελεί το μοναδικό παγκόσμιο ανάχωμα στην ανεξέλεγκτη δράση των τεχνολογικών κολοσσών.

Ο Έλον Μασκ βρίσκεται σε ανοιχτή δικαστική και ρητορική διαμάχη με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον πρώην Επίτροπο Τιερί Μπρετόν, αρνούμενος να συμμορφωθεί με τους κανόνες για τον περιορισμό της παραπληροφόρησης και της ρητορικής μίσους στο X. Παράλληλα, ο Πίτερ Τιλ παρομοίασε τις προσπάθειες ρύθμισης της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) από την Ευρώπη με την έλευση του «Αντίχριστου».

Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ και του Τζέι Ντι Βανς στον Λευκό Οίκο αναμένεται να ευθυγραμμίσει την αμερικανική εξωτερική πολιτική με τα συμφέροντα της Silicon Valley. Ο Βανς έχει ήδη απειλήσει εμμέσως με απόσυρση της στήριξης στο ΝΑΤΟ, εάν η Ε.Ε. επιμείνει στη ρύθμιση των αμερικανικών πλατφορμών, ενώ σε ομιλία του στο Μόναχο κάλεσε τους Ευρωπαίους να «απαλλάξουν την ήπειρο από τους μετανάστες».

Η αμηχανία της Ευρώπης και η στροφή προς τα δεξιά

Απέναντι σε αυτή την οργανωμένη επίθεση, οι Ευρωπαίοι ηγέτες φαίνεται να υποχωρούν. Κεντρώοι και κεντροαριστεροί πολιτικοί, όπως ο Εμανουέλ Μακρόν στη Γαλλία και ο Κιρ Στάρμερ στη Βρετανία, υιοθετούν ολοένα και σκληρότερη γλώσσα στο μεταναστευτικό, προσπαθώντας να ανακόψουν την άνοδο της Ακροδεξιάς.

Ωστόσο, η στρατηγική αυτή φαίνεται να νομιμοποιεί την ατζέντα των άκρων. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, το ένα τρίτο των Βρετανών πολιτών πιστεύει πλέον ότι η θεωρία της «Μεγάλης Αντικατάστασης» είναι αληθής. Η διάχυση της παραπληροφόρησης, σε συνδυασμό με την κρίση κόστους διαβίωσης, έχει οδηγήσει σε έκρηξη βίας και εγκλημάτων μίσους κατά μεταναστών.

Η Ευρώπη βρίσκεται πλέον σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Από τη μία πλευρά, η οικονομική λογική επιτάσσει την ενσωμάτωση μεταναστών για την επιβίωση του κοινωνικού κράτους. Από την άλλη, η συμμαχία της αμερικανικής τεχνολογικής ελίτ με την ευρωπαϊκή Ακροδεξιά εργάζεται μεθοδικά για την αποδόμηση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, εκμεταλλευόμενη τις ανησυχίες των πολιτών. Το ποια από τις δύο τάσεις θα επικρατήσει, θα καθορίσει όχι μόνο τη δημογραφική σύνθεση, αλλά και τη μορφή της δημοκρατίας στη Γηραιά Ήπειρο τον 21ο αιώνα.