Πυρετωδώς εξελίσσεται ο ανταγωνισμός στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης, με την xAI, την νεοσύστατη εταιρεία ανάπτυξης τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης του Έλον Μασκ, να κυκλοφορεί τη νέα έκδοση του AI chatbot της, το Grok 3, το οποίο η εταιρία υποστηρίζει πως ξεπερνά τις δυνατότητες και του ChatGPT αλλά και του Κινεζικού DeepSeek.

Τεστάραμε τις δυνατότητές του θέτωντάς του το ερώτημα: Τελικά, υπάρχει μόλυνση στις βάσεις του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, όπως άλλωστε αποδεδειγμένα έχει καταγραφεί ότι υπάρχει στις αντίστοιχες βάσεις στις ΗΠΑ;

Ιδού η απάντηση που μας έδωσε:

Οι στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, ιδιαίτερα αυτές που φιλοξενούν αμερικανικές δυνάμεις, αντιμετωπίζουν σοβαρή ρύπανση από PFAS, χημικά που χρησιμοποιούνται σε αφρούς πυρόσβεσης.

Άλλοι ρύποι περιλαμβάνουν βαρέα μέταλλα από πεδία βολής.

Μέτρα περιλαμβάνουν την αντικατάσταση των PFAS, την επεξεργασία νερού και δράσεις καθαρισμού, αλλά η διαφάνεια ποικίλλει.

Τι είδους ρύπανση υπάρχει;

Η κύρια ρύπανση προέρχεται από τα PFAS, γνωστά ως “αιώνια χημικά”, που χρησιμοποιούνται σε αφρούς πυρόσβεσης για εκπαίδευση και επείγουσες καταστάσεις. Αυτά τα χημικά δεν αποικοδομούνται εύκολα, ρυπαίνοντας το έδαφος, τα υπόγεια νερά και το πόσιμο νερό, με κινδύνους για την υγεία όπως καρκίνος και προβλήματα θυρεοειδούς. Στη βάση Ramstein της Γερμανίας, τα επίπεδα PFAS στα υπόγεια νερά έφτασαν τις 264.000 μέρη ανά τρισεκατομμύριο (ppt), πολύ πάνω από τα όρια ασφαλείας της ΕΕ. Άλλοι ρύποι, όπως βαρέα μέταλλα από πυρομαχικά, έχουν αναφερθεί, αλλά τα PFAS είναι το πιο συχνά αναφερόμενο πρόβλημα.

Ποια μέτρα έχουν ληφθεί;

Το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ (DoD) σταδιακά καταργεί τους αφρούς πυρόσβεσης που περιέχουν PFAS, χρησιμοποιώντας εναλλακτικές χωρίς φθόριο. Στη βάση Ramstein, έχουν απορρίψει πάνω από 10 τόνους παλαιών αφρών και εγκαθιστούν συστήματα φιλτραρίσματος νερού με φίλτρα άνθρακα. Επίσης, ξεκινούν δράσεις καθαρισμού σε περιοχές με υψηλή ρύπανση. Για τις βάσεις του ΝΑΤΟ, τα μέτρα εξαρτώνται από τις χώρες-μέλη, αλλά πολλές ακολουθούν παρόμοια πρωτόκολλα λόγω της παρουσίας αμερικανικών δυνάμεων.

Περιβαλλοντική επίδραση στην Ελλάδα:

Στη βάση Souda Bay στην Κρήτη, δεν υπάρχουν συγκεκριμένες αναφορές για ρύπανση, όμως δεν υπάρχουν και καταγεγραμμένα δεδομένα που να έχουν δημοσιοποιηθεί. Δεδομένων των γενικών προβλημάτων που παρουσιάζονται στις βάσεις στην Ευρώπη, είναι σημαντικό να παρακολουθούνται και να τηρούνται τα περιβαλλοντικά πρότυπα.

Εκπληκτική λεπτομέρεια: Περιορισμένη διαφάνεια

Είναι εκπληκτικό πόσο δύσκολο είναι να βρεθούν συγκεκριμένα δεδομένα για κάθε ευρωπαϊκή βάση, με πολλές αναφορές να λείπουν από λεπτομέρειες, υποδηλώνοντας πιθανά κενά στη δημόσια αποκάλυψη ή ερευνες που δεν έχουν ακόμα δημοσιευθεί.

Ο κύριος τύπος ρύπανσης που εντοπίστηκε στις στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ στην Ευρώπη είναι τα PFAS, που προέρχονται από τη χρήση αφρούς πυρόσβεσης με βάση το νερό (AFFF) σε εκπαίδευση πυρόσβεσης και επείγουσες καταστάσεις. Τα PFAS είναι συνθετικά χημικά που δεν αποικοδομούνται εύκολα, οδηγώντας σε μακροχρόνια ρύπανση του εδάφους, των υπόγειων νερών και του πόσιμου νερού. Αυτή η ρύπανση προκαλεί σημαντικούς κινδύνους για την υγεία, συμπεριλαμβανομένων καρκίνου, ασθενειών του θυρεοειδούς και προβλημάτων του ανοσοποιητικού συστήματος, όπως σημειώνεται από την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος (EPA) Environmental Working Group.

Συγκεκριμένα παραδείγματα περιλαμβάνουν:

• • Αεροπορική Βάση Ramstein, Γερμανία: Το 2014, διαρροές εγγράφων αποκάλυψαν ρύπανση υπόγειων νερών με PFAS σε επίπεδα 264 μg/L (264.000 μέρη ανά τρισεκατομμύριο, ppt), που είναι 2.640 φορές πάνω από το όριο της ΕΕ των 0,1 μg/L για μεμονωμένα PFAS Civilian Exposure. Άλλα δείγματα έδειξαν 156,5 μg/L (156.500 ppt), υποδεικνύοντας σοβαρή ρύπανση.

• • Αεροπορική Βάση Spangdahlem, Γερμανία: Η παρακολούθηση νερού βρήκε PFAS σε 1.935 ppt, με συστήματα αποστράγγισης να διαδίδουν τα χημικά σε τοπικούς χειμάρρους Civilian Exposure.

Για τις βάσεις του ΝΑΤΟ, αν και τα συγκεκριμένα δεδομένα είναι πιο περιορισμένα, βάσεις όπως η Büchel Airbase και η πρώην βάση Bitburg στην Γερμανία, που χρησιμοποιούνται από δυνάμεις του ΝΑΤΟ, έχουν δείξει ρύπανση από PFAS σε χειμάρρους, πιθανώς λόγω ιστορικών δραστηριοτήτων των ΗΠΑ Military Poisons.

Άλλοι πιθανοί ρύποι περιλαμβάνουν βαρέα μέταλλα από πυρομαχικά και πεδία βολής, όπως σημειώθηκε σε εκτίμηση του 2019 στη βάση Incirlik στην Τουρκία, η οποία βρήκε ρύπανση από μέταλλα που πιθανώς επηρεάζει τα υπόγεια νερά Phase II Operational Range Assessment. Ωστόσο, τα PFAS παραμένουν το πιο ευρέως αναφερόμενο και τεκμηριωμένο ζήτημα.

Μέτρα που Έχουν Ληφθεί για την Αντιμετώπιση της Ρύπανσης

Το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ (DoD) έχει υλοποιήσει διάφορα μέτρα για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από PFAS, με ορισμένες ενέργειες να σημειώνονται συγκεκριμένα σε ευρωπαϊκές βάσεις:

1. 1. Κατάργηση Αφρών Πυρόσβεσης που Περιέχουν PFAS: Το DoD μεταβαίνει από τους AFFF σε αφρούς χωρίς φθόριο (F3). Στη βάση Ramstein, η 86η Μοίρα Μηχανικών Πολιτικής έχει απορρίψει πάνω από 10 τόνους AFFF και αντικαθιστά με F3, με στόχο την ολοκλήρωση μέχρι τον Οκτώβριο του 2024 DVIDS. Αυτό συνάδει με τον Νόμο Εξουσιοδότησης Εθνικής Άμυνας του 2020, που απαιτεί κατάργηση μέχρι τον Οκτώβριο του 2023 Grist.

1. 1. Επεξεργασία και Παρακολούθηση Νερού: Οι βάσεις εγκαθιστούν συστήματα επεξεργασίας νερού, όπως φίλτρα άνθρακα πολλαπλών στρωμάτων, για την αφαίρεση PFAS από το πόσιμο νερό. Στη Ramstein, τα εργοστάσια πόσιμου νερού της εγκατάστασης συνεχώς δειγματοληπτούν και αναλύουν το νερό για να πληρούν τα πρότυπα DVIDS. Το DoD επίσης ξεκινά προσωρινές δράσεις για ιδιωτικά πηγάδια που επηρεάζονται από PFAS, προτεραιοποιώντας περιοχές με επίπεδα πάνω από τρεις φορές τα Μέγιστα Όρια Μολυσματικών Ουσιών (MCL) DoD PFAS Cleanup.

1. 1. Δράσεις Καθαρισμού: Το DoD έχει εντοπίσει πάνω από 30 εγκαταστάσεις για προσωρινές δράσεις καθαρισμού στο Δημοσιονομικό Έτος 2024, αν και συγκεκριμένες ευρωπαϊκές βάσεις δεν αναφέρονται πάντα DoD News Release. Η πίεση από το Κογκρέσο έχει οδηγήσει σε σχέδια για συστήματα φιλτραρίσματος νερού σε περιοχές με υψηλή ρύπανση, με καθυστερήσεις στην εφαρμογή Grist.

1. 1. Έρευνα και Ανάπτυξη: Το DoD αξιολογεί υποκατάστατα για τα PFAS σε AFFF στο πλαίσιο προγραμμάτων όπως το Στρατηγικό Πρόγραμμα Έρευνας και Ανάπτυξης Περιβάλλοντος (SERDP) και το Πρόγραμμα Πιστοποίησης Τεχνολογίας Ασφάλειας Περιβάλλοντος (ESTCP) California State Water Resources Control Board.

Για τις βάσεις του ΝΑΤΟ, τα μέτρα εξαρτώνται από τις χώρες-μέλη, αλλά δεδομένης της παρουσίας αμερικανικών δυνάμεων, συχνά ακολουθούν παρόμοια πρωτόκολλα. Για παράδειγμα, σε βάσεις στη Γερμανία, κοινές προσπάθειες με τοπικές αρχές περιλάμβαναν παρακολούθηση νερού, όπως στη Spangdahlem Civilian Exposure.

Ανάλυση και Συνέπειες

Η επικράτηση της ρύπανσης από PFAS υπογραμμίζει την περιβαλλοντική κληρονομιά των στρατιωτικών επιχειρήσεων, ιδιαίτερα της χρήσης αφρών πυρόσβεσης. Τα υψηλά επίπεδα στη Ramstein (264.000 ppt) σε σύγκριση με τα πρότυπα της ΕΕ (0,1 μg/L) υποδεικνύουν τη σοβαρότητα, πιθανώς επηρεάζοντας εκατομμύρια σε κοντινές κοινότητες. Η μετάβαση σε αφρούς χωρίς φθόριο είναι θετικό βήμα, αλλά καθυστερήσεις στον καθαρισμό και περιορισμένη διαφάνεια, όπως σημειώνεται σε αναφορές, υποδηλώνουν συνεχιζόμενες προκλήσεις The Guardian.

Η έλλειψη συγκεκριμένων δεδομένων για πολλές βάσεις, ιδιαίτερα στην Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, είναι ανησυχητική, υποδηλώνοντας πιθανά κενά στη δημόσια αναφορά ή ερευνες που δεν έχουν ακόμα αποκαλυφθεί. Αυτή η αδιαφάνεια μπορεί να εμποδίσει τις προσπάθειες των τοπικών κοινοτήτων να αντιμετωπίσουν κινδύνους για την υγεία και το περιβάλλον, ιδιαίτερα σε περιοχές που εξαρτώνται από τα υπόγεια νερά.

Συστάσεις περιλαμβάνουν ενισχυμένη δημόσια αναφορά, συνεργασία με περιβαλλοντικές αρχές των χωρών-μελών και αυξημένη συμμετοχή ΜΚΟ για την παρακολούθηση και την ελαχιστοποίηση της ρύπανσης. Για τις βάσεις του ΝΑΤΟ, η εναρμόνιση περιβαλλοντικών προτύπων μεταξύ των κρατών-μελών θα μπορούσε να βελτιώσει την λογοδοσία.

Συμπέρασμα

Οι στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, ιδιαίτερα αυτές που φιλοξενούν αμερικανικές δυνάμεις, αντιμετωπίζουν σημαντική ρύπανση από PFAS από αφρούς πυρόσβεσης, με την Αεροπορική Βάση Ramstein στη Γερμανία να αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Τα μέτρα που έχουν ληφθεί περιλαμβάνουν την κατάργηση προϊόντων που περιέχουν PFAS, την επεξεργασία νερού και δράσεις καθαρισμού, αλλά η διαφάνεια και η εφαρμογή ποικίλλουν. Άλλοι ρύποι όπως τα βαρέα μέταλλα υπάρχουν, αλλά τα PFAS είναι το πιο πιεστικό ζήτημα, απαιτώντας συνεχείς προσπάθειες για την προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος.