Ο τουρισμός για πολλές χώρες, όπως η Ελλάδα, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία, που δοκιμάζονται από την κρίση, αποτελεί την υπ’ αριθ. ένα βιομηχανία τους και πολλοί συνδεόμενοι τομείς της οικονομίας στα κράτη αυτά αναμένουν κάθε καλοκαίρι την ευεργετική ‘εισβολή’ των παραθεριστών ως «μάννα εξ ουρανού» για τις επιχειρήσεις τους…
Όχι όμως όλοι, κι όχι παντού. Στη Βαρκελώνη ιδίως το κίνημα κατά του μαυλισμού από την πλήρη «τουριστικοποίηση» της καταλανικής μητρόπολης έχει αρχίσει να παίρνει μεγάλες διαστάσεις, ενώ πρόσφατα κι οι κάτοικοι της παλιάς πόλης της Δονόστια (Σαν Σεμπαστιάν) έχουν αρχίσει να ανησυχούν για την ‘εκπαραθύρωσή τους’ από τα κύματα των τουριστών στους δρόμους της.
Στη Βαρκελώνη το κίνημα της λεγόμενης «τουριστοφοβίας» εξαπλώνεται όλο και περισσότερο. Πλέον είναι λιγοστά τα σημεία, ιδίως σε περιοχές της παλαιάς πόλης και στα αξιοθέατα, που οι τουρίστες δεν βρίσκονται αντιμέτωποι με συνθήματα στους τοίχους κατά του τουρισμού . Το σύνθημα Tourists Go Home κυριαρχεί σχεδόν παντού στο κέντρο. Ο πολλαπλασιασμός των παραθεριστών, που εξαιτίας και της κρίσης στο Μαγκρέμπ, την Αίγυπτο και την Τουρκία έχει σπρώξει πολλούς τουρίστες στον ευρωπαϊκό νότο, και οι παρελκόμενες επιπτώσεις που γεννά η αυξημένη τούτη τουριστική ζήτηση και προσέλευση, έχει αρχίσει ν’ ανησυχεί πραγματικά τους κατοίκους. Στους δρόμους του κέντρου, κι όχι μόνον μετά την διεύρυνση της τάσης των Airbnb σε όλον τον αστικό ιστό, η όχληση κάθε μορφής από την κίνηση και τη λειτουργία κέντρων έχει αρχίσει να ξεπερνά κάθε ανεκτό όριο για τον μόνιμο πληθυσμό κι έχουν αρχίσει να πυκνώνουν οι σχετικές καταγγελίες σχετικά με τη λειτουργία των τουριστικών επιχειρήσεων και για τη δυσκολία στην κυκλοφορία μέσα στην πόλη.
Ήδη έχουν συσταθεί πολλές οργανώσεις και πρωτοβουλίες πολιτών που καταγγέλλουν πλέον με διάττορο τρόπο την διόγκωση του μαζικού τουρισμού στην πόλη. Όπως διατείνονται αυτή προκαλεί την καταστροφή των μικρών συνοικιακών εμπορικών, δυσκολία στην κίνηση και την κυκλοφορία στους δρόμους, εκτόξευσε (λόγω χρήσης Airbnb) τις τιμές στα ενοίκια σε μία πόλη που παραδοσιακά αντιμετωπίζει πρόβλημα στην ικανοποίηση των αναγκών στην κατοικία.
Η δήμαρχος της πόλης Άντα Κολάου, που μέσα στο προεκλογικό πρόγραμμά της περιελάμβανε και μέτρα για την αντιμετώπιση του άμετρου ‘εκτουρισμού’ της πόλης, από το 2015 έχει επιβάλλει περιορισμούς στην κατασκευή νέων ξενοδοχειακών μονάδων στο κέντρο της πόλης, ενώ έχει απαγορεύσει τη λειτουργία νέων Airbnb, που δεν πληρούν αυστηρούς κανόνες και δεν διαθέτουν την απαιτούμενη άδεια τουριστικής χρήσης.
Η δράση όμως κατά της τουριστικής υπερεκμετάλλευσης της Βαρκελώνης δεν σταματά στις καταγγελίες, ή τα αντανακλαστικά του δήμου. Αρκετοί πολίτες παίρνουν πρωτοβουλίες μόνοι τους, με αποκορύφωμα την ομάδα ‘Αρράν’(Arran) , που προβάλλεται ως «αυτονομιστική, σοσιαλιστική και φεμινιστική» οργάνωση, που θεωρεί ότι τα μέτρα που λαμβάνονται είναι ανεπαρκή και πως ο μαζικός τουρισμός «καταστρέφει την περιοχή και καταδικάζει τους εργαζόμενους στη μιζέρια». Και δεν μένει μόνον στις καταγγελίες: στις 27 Ιουλίου μέλη του με κουκούλες επιτέθηκαν σε ένα τουριστικό λεωφορείο, κατέβασαν τους έντρομους τουρίστες, και αφού του έσκασαν τα λάστιχα, έγραψαν στα πλευρά του ‘ο τουρισμός σκοτώνει τις γειτονιές’. Τρεις μέρες αργότερα μέλη του, όπως δείχνει κι ένα βίντεο που ανέβασε η οργάνωση στο Twitter, έσκισαν τα λάστιχα σε δημοτικά ποδήλατα προς ενοικίαση, σε ένδειξη διαμαρτυρίας «για την κατάληψη του δημοσίου χώρου από τις τουριστικές επιχειρήσεις».
Όπως δήλωσε σε συνέντευξή της στον ραδιοφωνικό σταθμό Rac1, η εκπρόσωπος της ‘Αρράν’ Λάουρα Φλόρες, δεν αποκλείεται η ομάδα να πραγματοποιήσει κι άλλες παρόμοιες ενέργειες, καθώς αποτελούν «μία τακτική που ξεπερνά την διαμαρτυρία, αλλά είναι εξίσου νόμιμη όσο μία διαδήλωση». Βέβαια, η δημαρχία της Βαρκελώνης πρόκειται να καταδιώξει νομικά την οργάνωση, έπειτα κι από την μήνυση που κατέθεσε εναντίον της και ο τοπικός οργανισμός συγκοινωνιών.
Ανάλογα προβλήματα αντιμετωπίζουν κι οι κάτοικοι στο παλιό τμήμα της πόλης της Δονόστια (Σαν Σεμπαστιάν) στην Εουσκάντι (Χώρα των Βάσκων).Όπως τονίζουν πολλοί κάτοικοί της στο ρεπορτάζ της εφημερίδας El Publico, φοβούνται ακόμη και να διασχίσουν τον δρόμο, καθώς τα στίφη των τουριστών είναι τέτοια που τους… παρασύρουν και θα πρέπει να κάνουν πραγματικά ακροβατικά ανάμεσα στα τραπεζοκαθίσματα των μπαρ, ή τα εκτεθειμένα προϊόντα των πολυάριθμων καταστημάτων με τουριστικά είδη.
Σύμφωνα με τον σύλλογο των κατοίκων Πάρτε Θααρεάν Μπίθι (Ζώντας στο παλιό τμήμα), στην παλιά πόλη ζουν 6.000 μόνιμοι κάτοικοι, που το 2016 ήσαν αναγκασμένοι να συμβιώσουν με το 1,26 εκατ. τουριστών που κατέκλυσαν την πόλη, καθώς στο τμήμα εκείνο λειτουργούν 62 από τις 81 πανσιόν στη Δονόστια. Επιπλέον, σύμφωνα με τα στοιχεία, στην πόλη αντιστοιχεί μία τουριστική μονάδα για 29 κατοίκους, αριθμοί που ομολογούν την όχληση που περιμένει κάθε καλοκαίρι τον μόνιμο πληθυσμό.
Ήδη η εμπορική υπερεκμετάλλευση έχει ξεπεράσει κατά πολύ το μέγιστο επιτρεπτό 30% του διαθέσιμου χώρου για τη λειτουργία τουριστικών επιχειρήσεων (μπαρ, εστιατόρια, δωμάτια, ξενοδοχεία), σύμφωνα με τους επίσημους φορείς. Ο τουρισμός έχει αυξηθεί κατά 22% από το 2015 και οι προβλέψεις κάνουν λόγο για ακόμη μεγαλύτερη αύξησή του φέτος. Γεγονός που γεννά στο μυαλό των κατοίκων της πόλης ένα οξύ υπαρξιακό δίλημμα: τουρισμός, ή ησυχία;