Ο πρώην υπάλληλος της NSA, Έντουαρντ Σνόουντεν, ανακοίνωσε χθες μέσω Twitter πως ο ιστότοπος Wikileaks είναι έτοιμος να δημοσιεύσει λεπτομέρειες για τη Συνεργασία των Δύο Πλευρών του Ειρηνικού (Trans-Pacific Partnership).
Όπερ και εγένετο. Οι λεπτομέρειες της “σκοτεινής” συμφωνίας έχουν αναρτηθεί αναλυτικά στην επίσημη ιστοσελίδα του Wikileaks.
Να σημειώσουμε πως στις 22 Απριλίου, η οικονομική επιτροπή της Γερουσίας των ΗΠΑ πέρασε νομοθεσία η οποία όχι μόνο εντατικοποιεί τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου γνωστή ως Trans Pasific Partnership (TPP ) ή Δια-Ειρηνικού (Ωκεανού) Εμπορική Συμφωνία, αλλά αφαιρεί από τη Γερουσία κάθε δικαίωμα να ασκηθεί βέτο σε κάποιο από τα άρθρα αυτά.
Με άλλα λόγια την αποκλειστική ευθύνη για τη συμφωνία θα έχει ένα πάνελ από νομικούς αντιπροσώπους των άμεσα εμπλεκόμενων πολυεθνικών.
Η συμφωνία είναι ανάμεσα στις ΗΠΑ με το Μεξικό, τη Σιγκαπούρη, τον Καναδά, την Ιαπωνία, την Αυστραλία, το Μπρουνέι, τη Χιλή, τη Μαλαισία, το Νέα Ζηλανδία, το Περού, και το Βιετνάμ. Εκτιμάται ότι θα επηρεάζει το 40% της παγκόσμιας αγοράς. Οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν το 2009 και γίνονται σε απόλυτη μυστικότητα ενώ ελάχιστα έχουν διαρρεύσει κατά καιρούς στον τύπο από διάφορους ακτιβιστές.
Η TPP που ξεκίνησε ως ένα υποτιθέμενο αντίβαρο στην ολοένα και μεγαλύτερη επιρροή της Κίνας στην παγκόσμια αγορά, έχει ως σκοπό να προωθήσει προϊόντα και υπηρεσίες εταιρειών που έχουν έδρα τις ΗΠΑ στις αγορές της ΝΑ Ασίας.
Στην ουσία η TPP δίνει την εξουσία στις πολυεθνικές εταιρείες έναντι των κρατών. Αν μια κυβέρνηση πάρει μέτρα τα οποία θίγουν τα συμφέροντα μιας πολυεθνικής που δραστηροποιείται στη χώρα, τότε η εταιρεία έχει δικαίωμα να σύρει το κράτος στα διεθνή δικαστήρια και να πετύχει την αναίρεση της απόφασης ή ακόμα και να ζητήσει αποζημιώσεις.
Το ίδιο θα ισχύει αν μια εταιρεία προκαλέσει κάποια περιβαλλοντική καταστροφή. Οι κυβερνήσεις δεν θα έχουν το δικαίωμα να παύσουν την λειτουργία της πολυεθνικής ή να επιβάλλουν νόμους που θα προστατεύουν την υγεία των πολιτών τους.
Σημειώνεται πως προβλέπεται η ένταξη συνολικά 28 χωρών στις συμφωνίες αυτές, ανάμεσα τους και τα Ευρωπαϊκά κράτη.
Οι αποκαλύψεις για τα φάρμακα και τα δικαιώματα περί πνευματικής ιδιοκτησίας
Οι φαρμακοβιομηχανίες δεν εξαιρούνται από τους σκιώδεις μέχρι στιγμής όρους της συνεργασίας των δύο πλευρών του ωκεανού.
Εξ αρχής, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους για την επίτευξη της Διατλαντικής Συμφωνίας Εμπορίου, καθώς θεωρούν ότι οι τιμές των φαρμάκων θα αυξηθούν κατακόρυφα.
Οι μεγάλοι χαμένοι, σύμφωνα με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, είναι οι ασθενείς και όσοι προσπαθούν να παράσχουν βοήθεια στις αναπτυσσόμενες χώρες. Σε πρόσφατη ανακοίνωση τους, μετά τις τελικές υπογραφές, χαρακτηρίζουν την TPP ως τη χειρότερη εμπορική συμφωνία που αφορά την πρόσβαση στα φάρμακα για τους κατοίκους των αναπτυσσόμενων χωρών.
Για παράδειγμα, η ενίσχυση του μονοπωλίου στα βιολογικά φάρμακα θα αναγκάσει τους ανθρώπους που κατοικούν στις αναπτυσσόμενες χώρες να πληρώνουν τεράστια ποσά προκειμένου να έχουν πρόσβαση σε αυτά. Κλείνοντας, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, εκτιμούν ότι η TPP θα έχει τεράστια επίπτωση για πολλά χρόνια στη δημόσια υγεία και δε θα επηρεάσει μόνο τις 12 χώρες που συμμετέχουν σε αυτήν.
Το κεφάλαιο των πνευματικών δικαιωμάτων του TPP είναι ίσως το πιο αμφιλεγόμενο κεφάλαιο, λόγω των επιπτώσεων στις υπηρεσίες διαδικτύου, τα φάρμακα, τις εκδόσεις, τις πολιτικές ελευθερίες και τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας σε σχέση με την βιολογία.
“Αν η TPP επικυρωθεί, οι άνθρωποι στις χώρες του Ειρηνικού θα πρέπει να ζουν με τους κανόνες του παρόντος κειμένου”, δήλωσε ο Peter Maybarduk, Διευθυντής του Προγράμματος παγκόσμιας πρόσβασης του πολίτη στα φάρμακα.
“Τα νέα μονοπωλιακά δικαιώματα για τις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες θα έθεταν σε κίνδυνο την πρόσβαση στα φάρμακα στις χώρες της ΤΡΡ”.
Το Κεφάλαιο Πνευματικής Ιδιοκτησίας (IP) καθορίζει τις διατάξεις για την άσκηση ενός εκτεταμένου, διακρατικού νομικού καθεστώτος και την επιβολή, τροποποίηση ή αντικατάσταση των υφιστάμενων νόμων στα κράτη-μέλη της TPP. Τα εδάφια του κεφαλαίου περιλαμβάνουν συμφωνίες σχετικά με τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας (για το ποιος θα μπορεί να παράγει αγαθά ή φάρμακα), τα πνευματικά δικαιώματα (για ποιος θα μπορεί να μεταδίδει πληροφορίες), τα εμπορικά σήματα (για το ποιος θα που μπορεί να περιγράφει τις πληροφορίες ή τα εμπορεύματα ως αυθεντικά) και για τα βιομηχανικά σχέδια.
Το μεγαλύτερο τμήμα του κεφαλαίου Enforcement είναι αφιερωμένο στην εξειδίκευση νέων μέτρων αστυνόμευσης, με εκτεταμένες συνέπειες για τα ατομικά δικαιώματα, τις πολιτικές ελευθερίες, τους εκδότες, τους παρόχους υπηρεσιών διαδικτύου και της προστασίας της ιδιωτικής ζωής στο διαδίκτυο, καθώς και για τα δημιουργικά, πνευματικά, βιολογικά και περιβαλλοντικά κοινά (commons). Προτείνονται ειδικά μέτρα και περιλαμβάνουν, υπερεθνικά δικαστήρια επίλυσης διαφορών στα οποία τα κυρίαρχα εθνικά δικαστήρια αναμένεται να υπόκεινται, αλλά και στα οποία δεν υπάρχουν εγγυήσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Το κείμενο περιέχει επίσης μια διάταξη στο κεφάλαιο των δικαιωμάτων περί πνευματικής ιδιοκτησίας και αφορά τους παρόχους υπηρεσιών Διαδικτύου και τις υποχρεώσεις τους προς τους κατόχους των πνευματικών δικαιωμάτων.
Σύμφωνα με το TPP, ένας ISP ορίζεται σε γενικές γραμμές:
“Φορέας παροχής υπηρεσιών Διαδικτύου” – ISP. Ορίζεται ως: Ο φορέας παροχής υπηρεσιών σε απευθείας σύνδεση για τη διαβίβαση, τη δρομολόγηση, ή την παροχή συνδέσεων για την online ψηφιακή επικοινωνία, μεταξύ δύο ή περισσοτέρων σημείων που προσδιορίζονται από το χρήστη, και του υλικού που χρησιμοποιεί.
Με τον ορισμό αυτό ο ISP είναι ο παροχέας στο Internet, αλλά μπορεί να επεκταθεί επίσης και σε εταιρείες όπως το Dropbox και άλλες υπηρεσίες αποθήκευσης αρχείων που φιλοξενούνται στις χώρες μέλη της συμφωνίας.
Η ενότητα αυτή αναφέρει ότι απαιτείται από όλες τις χώρες μέλη να ανανεώσουν τα “ένδικα μέσα” για τους κατόχους πνευματικών δικαιωμάτων να συνεργαστούν με τους ISPs και προτρέπει για τη “μη εξουσιοδοτημένη αποθήκευση και διαβίβαση” των πειρατικού υλικού, όπως ταινίες, μουσική και άλλο περιεχόμενο.
Στην ουσία, η Electronic Frontier Foundation είχε αναφέρει από πριν ότι υπάρχει αυτή η διάταξη που απαιτεί από κάθε χώρα να εφαρμόσει ένα σύστημα κατάργησης, παρόμοιο με τη διαδικασία DMCA των ΗΠΑ σύμφωνα με το Wikileaks.
Συγκεκριμένα, το TPP αναφέρει επίσης ότι οι χώρες μέλη θα πρέπει να δημιουργήσουν ένα νομικό πλαίσιο που θα απαιτεί από τους ISPs να εκθέτουν την ταυτότητα του παραβάτη στους κατόχους των πνευματικών δικαιωμάτων κατά τρόπο που να συνάδει με την συμφωνία.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα εν λόγω νομικά κίνητρα θα περιέχουν και την “ανάληψη δράσης” από τον ISP για την αποτροπή της παράνομης αποθήκευσης των αρχείων που παραβιάζουν τον νόμο περί πνευματικών δικαιωμάτων καθώς και την αφαίρεση τους.
Η EFF έχει αναφέρει ήδη ότι η μέθοδος αυτή ονομάζεται “ξέπλυμα πολιτικής”, όπου μια μη δημοφιλής διάταξη αντιγράφεται και επικολλάται σε εμπορικές συμφωνίες για να γλιστρήσει μέσα στο πλαίσιο μιας ευρύτερης συμφωνίας.
Ολόκληρο το κεφάλαιο περί πνευματικών δικαιωμάτων, εδώ
Πώς εμπλέκεται Ε.Ε. και Ελλάδα
Σύμφωνα με τον Χοσούλ Λι Μακιγιάμα, πρώην σουηδό διαπραγματευτή που παρακολουθεί τις συζητήσεις για τη διατλαντική εμπορική συμφωνία στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας, για την Ευρώπη το κόστος της απώλειας εμπορίου από την εμπορική συμφωνία στον Ειρηνικό και τα προνομιακά οφέλη μεταξύ της Ιαπωνίας και των ΗΠΑ είναι περίπου ισοδύναμο με το όφελος που θα υπήρχε από τη διατλαντική συμφωνία. Όπως σημειώνει σε άρθρο του στους FT, η συμφωνία TTIP είναι αναγκαία απλώς και μόνο για διατηρηθούν τα σημερινά επίπεδα βιομηχανικής παραγωγής στην Ευρώπη.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη προτείνει ένα νέο δικαστικό σύστημα για τις επενδύσεις και την TTIP και άλλες εμπορικές και επενδυτικές διαπραγματεύσεις της.
Ωστόσο, όπως καταγγέλλει η Greenpeace, σε ό,τι αφορά τον μηχανισμό επίλυσης διαφορών μεταξύ επενδυτή και κράτους (ISDS), “διαιτητικά δικαστήρια θα δίνουν τη δυνατότητα στις εταιρίες να ασκούν αγωγές δισεκατομμυρίων ευρώ ως αποζημίωση, όταν κρίνουν ότι τα κράτη παραβιάζουν τους κανόνες της TTIP”.
Για τη διεθνή οργάνωση, η οποία συμμετέχει δυναμικά στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία, “η ρυθμιστική συνεργασία (regulatory cooperation) θα επιτρέπει σε κάθε επιχείρηση να συζητά κάθε σχετική νομοθετική ή κανονιστική πράξη πριν τεθεί σε δημόσια διαβούλευση ή συζητηθεί στη Βουλή, δημιουργώντας έτσι ένα τεράστιο δημοκρατικό έλλειμμα”, όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζει, ενώ απαιτεί από την ελληνική κυβέρνηση “να προχωρήσει σε όλες τις απαραίτητες πρωτοβουλίες ώστε να διακόψει η Ευρωπαϊκή Ένωση τις διαπραγματεύσεις οριστικά”.
“Πρόκειται για δύο πολύ επικίνδυνες συμφωνίες, οι οποίες δίνουν υπερεξουσίες σε πολυεθνικές εταιρίες έναντι των κρατών, απορρυθμίζοντας πλήρως το νομοθετικό και ρυθμιστικό πλαίσιο που διέπουν την αγορά εις βάρος των Ευρωπαίων και Αμερικανών πολιτών», επισημαίνει ο κ. Ιμπραήμ και επισημαίνει: «Για όσα θεωρούμε σημαντικά, την ιδιωτικότητά μας, την ασφάλεια της τροφής μας, την προστασία του Περιβάλλοντος, τα εργασιακά κεκτημένα, θα αποφασίζουν για πάντα οι μεγάλοι πολυεθνικοί κολοσσοί με γνώμονα το κέρδος τους, αν επιτρέψουμε να ολοκληρωθεί η συμφωνία”.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΕΕ, μία τέτοιου είδους συμφωνία μπορεί να δημιουργήσει χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας και ανάκαμψη για την ΕΕ ύψους 120 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η 10η Οκτωβρίου, ημέρα κινητοποιήσεων εναντίον της TPP
Μαζικές κινητοποιήσεις πραγματοποιούνται σε πολλές πόλεις σε Ευρώπη και βόρεια Αμερική.
Τέλος, σημειώνεται πως το TPP δεν έχει επικυρωθεί από τις τοπικές κυβερνήσεις της κάθε χώρας, αλλά αυτό απαιτείται πριν ισχύσει σαν συμφωνία.
Το πλήρες και επίσημο κείμενο της συμφωνίας, εξακολουθεί να μην έχει δημοσιοποιηθεί.
Το πλήρες αρχείο του Wikileaks με links:
Expert Analysis: “Ambiguity Leads to Fallacy: Biologics Exclusivity in the Trans-Pacific Partnership” (PDF, HTML).
Expert Analysis: “Pharmaceutical Provisions in the TPP” (PDF, HTML).
Expert Analysis: “TPP Transition Periods on Pharmaceutical Intellectual Property Rules” (PDF, HTML).
Expert Analysis: “International Convention for the Protection of New Varieties of Plants 1991 (UPOV91)” (PDF, HTML).
Expert Analysis: “Propiedad intelectual en el Tratado Transpacífico” (PDF, HTML).
Expert Analysis: “Public Citizen – WikiLeaks Publication of Complete, Final TPP Intellectual Property” (PDF, HTML).