Της Τριανταφυλλιάς Κωστοπούλου
Τέλη του 2012 ο Χανς-Γιόαχιμ Φούχτελ, υφυπουργός και επιτετραμμένος της ομοσπονδιακής καγκελαρίου για την Ελληνογερμανική Συνέλευση, δήλωσε στην εφημερίδα Frankfurter Rundschau πως ένα από τα σχέδια του για την Ελλάδα, είναι εκσυγχρονισμός του οδοφωτισμού με λάμπες LED. Στην ερώτηση της εφημερίδας, για το αν και πως στο σχέδιο αυτό εμπλέκεται επιχειρηματίας από την εκλογική του περιφέρεια, απάντησε πως δεν είναι αυτό το θέμα, αλλά πως υπάρχει μια υπέροχη τεχνολογία, υπάρχει ανάγκη, και ο ίδιος αυτά τα δυο θα τα συνδέσει.
Μερικά χρόνια αργότερα και μετά από ημερίδες, συνέδρια και επαφές με τοπικούς άρχοντες στα πλαίσια της Ελληνογερμανικής Συνέλευσης, 200 δήμοι ενδιαφέρονται για την αντικατάσταση των παλαιού τύπου λαμπτήρων του δημοτικού δικτύου ηλεκτροφωτισμού με τις νέας τεχνολογίας λαμπτήρες τύπου LED. 59 από αυτούς έχουν ήδη κάνει συγκεκριμένα βήματα, όπως πληροφορούμαστε από την ιστοσελίδα της Ελληνογερμανικής Συνέλευσης Η αντικατάσταση ξεκίνησε το 2017 πιλοτικά στους δήμους Θάσου και Θερμαϊκού.
Το σχέδιο που της Ελληνογερμανική Συνέλευσης για την προμήθεια και εγκατάσταση φωτιστικών σωμάτων και λαμπτήρων τύπου LED στους δρόμους, προέβλεπε εξαρχής το δανεισμό των δήμων, από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και από το Ταμείο Παρακαταθηκών & Δανείων.
Με δελτίο τύπου από τις 16 Ιανουαρίου 2018, το Ταμείο Παρακαταθηκών & Δανείων ενημερώνει πως εγκρίθηκαν ήδη δάνεια σε εννέα δήμους, επεξεργάζονται οι αιτήσεις άλλων 30 και αναμένονται και νέες αιτήσεις.
Οι δήμοι και το συνολικό ποσό των δανείων που έχουν ήδη εγκριθεί είναι:
Θάσου, € 1.394.553,60, Νέας Ιωνίας Ν. Αττικής, € 2.900.000,00, Λαµιέων € 4.919.540,00, Αλεξανδρούπολης, € 3.620.607,80, Σοφάδων Ν. Καρδίτσας, € 2.438.546,80, Βάρης Βούλας Βουλιαγµένης, € 1.595.589,74, Θερμαϊκού, €3.632.000,00, Ιάσµου Ν. Ροδόπης, € 1.076.072,00, και Τεμπών Ν. Λάρισας € 1.485.234,80.
Τα δάνεια χορηγήθηκαν κατά 50% από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και κατά 50% από το Τ.Π. & ∆Δανείων. Εξαίρεση αποτελούντο οι δήμοι Ιάσμου και Τεμπών, όπου το 75% του συνολικού ποσού χορηγήθηκε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το 25% από πόρους του Τ.Π. & ∆Δανείων.
Η διάρκεια εξυπηρέτησης των δανείων είναι 10 χρόνια και τα επιτόκια κυμαίνονται για το δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα μεταξύ 2,32% έως 3,43% και για το δάνειο από το Τ.Π.&∆Δανείων από 4,30% έως 4,95%. Το επιτόκια για τους δήμους Θάσου, Αλεξανδρούπολης και Θερμαϊκού είναι για το δάνειο από το Τ.Π.&∆Δανείων 5,02% για τα πρώτα 3 έτη και 6,02% για τα επόμενα 7.
Ως επί το πλείστον για την εξυπηρέτηση των δανείων το Ταμείο Παρακαταθηκών & Δανείων θα παρακρατεί μέρος των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων των Δήμων (Κ.Α.Π.). Πρόκειται για έσοδα του κράτους από φόρους όπως ΦΠΑ, φόρο εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ που ένα μέρος αυτών διατίθενται στους δήμους μέσω του Τ.Π.&∆Δανείων για την κάλυψη κατά 2/3 λειτουργικών και λοιπών γενικών δαπανών και κατά 1/3 επενδυτικών δαπανών των δήμων.
Αυτό συνεπάγεται πως με τη σύναψη της δανειακής σύμβασης για την αλλαγή του φωτισμού των δρόμων, οι δήμοι στο μέλλον θα στερούνται ένα μέρος αυτών των πόρων με τις γνωστές συνέπειες, όπως στελέχωσης βρεφονηπιακών και παιδικών σταθμών κ.α.
Ποιες εγγυήσεις δόθηκαν και πια ακίνητα των δήμων υποθηκεύτηκαν για την έγκριση των δανείων, δεν το γνωρίζουμε. Στους όρους του Τ.Π.&∆Δανείων για την ασφάλεια ομαλής εξυπηρέτησης των δανείων, προβλέπεται μεταξύ άλλων “ενεχυρίαση ή εκχώρηση εσόδων από ανταποδοτικά τέλη, από εξειδικευμένες επιχορηγήσεις ή από το τμήμα των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (Κ.Α.Π.) Εγγραφή υποθήκης επί ακινήτων ή μέρους αυτών για το ποσό του δανείου εφόσον τα ακίνητα αυτά ανήκουν κατά κυριότητα στον δανειολήπτη και είναι δεκτικά απαλλοτριώσεως υπό τη γενική του όρου έννοια.”
Στη Γερμανία παρόλες τις πιέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης η αντικατάσταση λαμπτήρων του δημοτικού δικτύου ηλεκτροφωτισμού με τις νέας τεχνολογίας λαμπτήρες τύπου LED προχωράει, λόγω του υψηλού κόστους, σταδιακά και με εξαιρετικά βραδείς ρυθμούς. Υπολογίζεται πως η αντικατάσταση θα ολοκληρωθεί σε 20 με 30 χρόνια.
Ακόμα και στην Περιφέρεια Ανοβέρου, την οποία επισκέφτηκε με σκοπό ενημέρωσης για το θέμα τον Ιανουάριο 2017 αντιπροσωπεία αποτελούμενη από μέλη του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, της ΚΕΔΕ και του δημάρχου Θάσου, η αντικατάσταση γίνεται σταδιακά. Αφορά συνήθως νέα κτίρια, διασταυρώσεις, πεζόδρομους και γενικά η αντικατάσταση γίνεται δρόμο με δρόμο ή συνοικία με συνοικία. Το ίδιο ισχύει για τον δήμο Ανοβέρου, όπου λόγω οικονομικών δυσχερειών η ολοκλήρωση θα πάρει χρόνια. Ο δήμος Ανοβέρου, όπως πολλοί δήμοι στη Γερμανία, είναι υπερχρεωμένος με το χρέος του να αγγίζει τα 2 δις. Βάση του προϋπολογισμού του δήμου που ψηφίστηκε τον Μάρτιο 2017 για τα έτη 2017 και 2018 προβλέπεται νέος δανεισμός ύψους 46 εκ. για το 2017 και 52 εκ. Για το 2018.
Αδιαμφισβήτητα η αλλαγή του συστήματος φωτισμού των δρόμων θα συμβάλλει στην εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας και στην προστασία του περιβάλλοντος, γεννάει όμως και κάποια ερωτήματα όπως:
Γιατί η αλλαγή δεν γίνεται στην Ελλάδα όπως στη Γερμανία σταδιακά;
Προς τι η βιασύνη των ελληνικών δήμων με δάνεια να φωτίσουν τους δρόμους με λάμπες LED;
Εξάντλησαν οι δήμοι τις δυνατότητες χρηματοδότησης από το πρόγραμμα “οικονομία με μειωμένη χρήση άνθρακα” του “Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, όπως έκαναν σε μερικές περιπτώσεις δήμοι στη Γερμανία όπου ένα μέρος της επένδυσης χρηματοδοτήθηκε με ποσοστό 50% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο;
Δεν θα έπρεπε το κράτος να στηρίζει και να χρηματοδοτεί τέτοιες κινήσεις αντί οι δήμοι να παίρνουν δάνεια;
Μέχρι να βρούμε απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, ας παρηγορηθούμε με την ιδέα πως στο εξής με τις λάμπες LED θα φωτίζονται πιο καλά οι τρύπες στους δρόμους.