Σχεδόν ενάμισης χρόνος έχει περάσει από την ανάληψη της διακυβέρνησης από τη Νέα Δημοκρατία, η οποία πυρπολεί αργά και μεθοδικά κάθε πτυχή της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής της χώρας.
Στο «μενού» του σκληρού νεοφιλελευθερισμού είδαμε να περιλαμβάνονται υγεία, παιδεία, εργασιακά κι έρχεται τώρα η περίφημη έκθεση Πισσαρίδη να μας παρουσιάσει ένα αναπτυξιακό σχέδιο για την Ελληνική Οικονομία, που απέχει έτη φωτός από την ελληνική πραγματικότητα.
Η επιτροπή κατήρτισε ένα «σχέδιο» γεμάτο γενικότητες , αναδεικνύοντας τις διάφορες «αγκυλώσεις» που πρέπει να διορθωθούν, οι οποίες εστιάζονται στην αναποτελεσματική λειτουργία της δημόσιας διοίκησης και των θεσμών.
Σύμφωνα με την έκθεση, η ελληνική οικονομία “νοσεί”, γεγονός που αποτυπώνεται στους δείκτες των επενδύσεων (10,1 % του ΑΕΠ και εταιρικές 5,4%, ενώ στις ευρωπαϊκές οικονομίες μεγέθους αντίστοιχου με της Ελλάδας τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 23% και 14%), αλλά και των εξαγωγών (37% του ΑΕΠ για την Ελλάδα , 66% για τις μικρές ευρωπαϊκές οικονομίες).
Ως πανάκεια για τη θεραπεία της ελληνικής οικονομίας, βλέπουμε να επαναλαμβάνονται διαρκώς φράσεις όπως ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, προσέλκυση επιπλέον επενδύσεων, κεφαλαιοποιήσεις, ιδιωτικοποιήσεις. Είναι πιο εύηχες στα αυτιά του κόσμου, σίγουρα, από τις ρευστοποιήσεις, τις εκποιήσεις και το ξεπούλημα που αυτές συνεπάγονται.
Η έκθεση βρίθει από παροτρύνσεις και θετικά σενάρια, βασιζόμενη κατά κύριο λόγο σε ευρωπαϊκές επιδοτήσεις, την ίδια στιγμή που δαιμονοποιεί τα επιδόματα, παρουσιάζοντάς τα ως παράγοντες ενίσχυσης της αδράνειας του εργατικού δυναμικού και αντικίνητρα για επίσημη εργασία.
Είναι χαρακτηριστική η αντίληψη που αναφέρεται στις σελίδες της έκθεσης, σύμφωνα με την οποία “είναι επομένως συχνά περισσότερο συμφέρον για έναν δικαιούχο του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος να διατηρήσει το οικογενειακό εισόδημά του μόλις κάτω από το όριο, είτε χωρίς να αναζητήσει επιπλέον εργασία, είτε εργαζόμενος επιπλέον ώρες άτυπα (αδήλωτα), παρά να αναζητήσει επιπλέον επίσημη εργασία”.
Αυτό, δηλαδή, που μας λένε ανερυθρίαστα οι “σοφοί” της επιτροπής, είναι πως οι πολίτες θα επιδιώξουν να μείνουν με ελάχιστα εισοδήματα, γιατί είναι πολύ δελεαστικό το να ζει κανείς με τα 200 ευρώ τον μήνα του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (Πρώην Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα) ή κι αν αναζητήσει εργασία, θα επιδιώξει να είναι άτυπη, λες και είναι επιλογή των εργαζομένων η αδήλωτη εργασία και οχι των εργοδοτών. Ποιος τα χρειάζεται, άλλωστε, τα ένσημα τη σήμερον ημέρα;
Όμως, η μεγάλη έκπληξη που μας επιφύλασσε η επιτροπή, εστιάζει στον αδύναμο κρίκο -την τροχοπέδη, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει- της ελληνικής οικονομίας, το ασφαλιστικό σύστημα.
Στην έκθεση Πισσαρίδη γίνεται ευθεία αναφορά στην σχεδόν καθολική αναλογικότητα των κύριων συντάξεων, μέσω αναπροσαρμογής κανόνων υπολογισμού της ανταποδοτικής σύνταξης, με τρόπο που να είναι περισσότερο ανταποδοτικη και συνδεδεμένη με την ηλικία συνταξιοδότησης.
Η πρόταση αυτή ανάβει φωτιές σε χιλιάδες χαμηλοσυνταξιούχους, οι οποίοι επωφελούνται μεγαλύτερης ανταποδοτικότητας στις παροχές-συντάξεις, για λόγους κοινωνικής προστασίας, καθώς αποτελεί στην ουσία εισήγηση για επιπλέον μείωση των εν λόγω συντάξεων.
Η επιτροπή, επιπλέον, προχωράει στη διατύπωση μιας υπόθεσης αβάσιμης, σύμφωνα με την οποία αναμένεται ως το 2022 οι επιλογές πρόωρης συνταξιοδότησης να έχουν καταργηθεί και να ισχύει μια γενική ηλικία συνταξιοδότησης στα 67 έτη.
Είναι προφανές ότι με αυτό τον τρόπο η ομάδα Πισσαρίδη εμμέσως πλην σαφώς πιέζει και για την κατάργηση των μεταβατικών ορίων ηλικίας για όσους έχουν κατοχυρώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης, καθώς ισχυρίζεται ότι δε θα εξακολουθούν να υφίστανται και μετά το 2022, κάτι που φυσικά δεν ισχύει.
Μία ακόμη πρόταση της επιτροπής είναι η αντικατάσταση της ποσοστιαίας εισφοράς υγείας των μισθωτών με ένα σταθερό ποσό ή ένα σύστημα λίγων κλάσεων, όπως ισχύει με τους αυτοαπασχολούμενους ή εναλλακτικά η διατήρηση του ισχύοντος καθεστώτος αναλογικών εισφορών, αλλά με ακόμα χαμηλότερο πλαφόν ασφαλιστέων αποδοχών υγείας.
Με αυτή την προοπτική δημιουργείται ακόμα ένα μεγάλο ζήτημα, καθώς η απώλεια εσόδων που θα αντιμετωπίσει ο ΕΟΠΥΥ, ενδέχεται να καλυφθεί μέσω της αύξησης της κατώτατης κλίμακας για τους χαμηλόμισθους, κάτι που είδαμε να συμβαίνει τον περασμένο Ιανουάριο με τις ασφαλιστικές εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών , που από τα 185 ευρώ η κατώτατη κλίμακα αυξήθηκε στα 220 ευρώ.
Και το επιστέγασμα όλων, σύμφωνα με την επιτροπή, θα αποτελέσει η μετάβαση από το διανεμητικό στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα, στην παράδοση κατ’ ουσίαν των επικουρικών συντάξεων σε ασφαλιστικές εταιρίες και τα γνωστά funds, που θα επενδύσουν τις αποταμιεύσεις των συνταξιούχων, ένα ρίσκο αχρείαστο για τους ασφαλισμένους – επενδυτές.
Μία μετάβαση η οποία δε θα γίνει ανέξοδα, καθώς θα δημιουργήσει ένα δημοσιονομικό κενό ύψους 67 δισ. ευρώ, για την κάλυψη του οποίου η επιτροπή προτείνει ιδιωτικοποιήσεις και ρευστοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων. Το κόστος δηλαδή αυτής της μετάβασης ουσιαστικά θα επιβαρύνει τους ασφαλισμένους και τον κρατικό προϋπολογισμό.
Η επιτροπή, βεβαίως, ξεχνά ότι το δημοσιονομικό αυτό κενό θα προστεθεί στην εκκολαπτόμενη «δημοσιονομική βόμβα» των 360.000 εκκρεμών συντάξεων, για την οποία έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου πριν λίγες εβδομάδες ο Κλάους Ρέγκλινγκ και την οποία αναγνωρίζει πλέον και επισήμως το Υπουργείο Εργασίας.
Οι προβλέψεις είναι εξαιρετικά δυσοίωνες, καθώς αν συνυπολογιστούν οι 12.000 – 15.000 εκκρεμείς συντάξεις που προστίθενται κάθε μήνα, αλλά και οι 62.000 “παράλληλες” συντάξεις που αφορούν όσους είχαν παράλληλη ασφάλιση σε τουλάχιστον δύο ταμεία και οι οποίες καθυστερούν να αποδοθούν εώς και πέντε χρόνια, μέχρι το τέλος του έτους οι εκκρεμείς συντάξεις θα ξεπερνούν τις 450.000!
Σύμφωνα με την έκθεση της Κομισιόν, 497 εκατ. ευρώ από τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του Δημοσίου αφορούν τις συντάξεις, ενώ άλλα 156 εκατ. ευρώ είναι οι υποχρεώσεις των ταμείων προς τρίτους και περίπου 600 εκατ. ευρώ από τις παράλληλες συντάξεις.
Ο ΕΦΚΑ, ο οποίος «νοικοκυρεύτηκε» και παραδόθηκε το 2019 από την Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με πλεόνασμα 2 δισ. ευρώ, βρίσκεται σήμερα έχοντας χάσει πάνω από το 60% αυτού του πλεονάσματος, ένα βήμα πριν συνθλιβεί από τις Συμπληγάδες της κακοδιαχείρισης και της αδιαφορίας, έτοιμος να θυσιαστεί σε μία διόλου απίθανη ρευστοποίηση.
Ο κ. Βρούτσης, που μιλούσε για βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος μέχρι το 2070 κατά την κατάθεση του Νομοσχεδίου για το Ασφαλιστικό το 2019 και διαφήμιζε τις περίφημες “συντάξεις με ένα κλικ”, τίθεται προ των ευθυνών του για την πλήρη διάλυση του ΕΦΚΑ και την ισοπέδωση του ασφαλιστικού συστήματος.
Γιατί, αντί η οικονομία να στηρίξει το ασφαλιστικό σύστημα, θα πρέπει για μια ακόμη φορά το ασφαλιστικό σύστημα να στηρίξει την οικονομία. Η επιτροπή προτείνει λύσεις όπως η αξιοποίηση πόρων από ιδιωτικοποιήσεις και η έκδοση ειδικών ομολόγων. Με απλά λόγια: εκποίηση της δημόσιας περιουσίας.
Η αδιανόητη εμμονή των κυβερνώντων να εφαρμόζουν μνημονιακές πολιτικές, ακόμα και στην εκτός μνημονίων εποχή και η σπουδή των Υπουργών του κ. Μητσοτάκη, που δεν ήθελαν να τους πάρει τη δόξα η Τρόικα στη διάλυση εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων, θα μείνει στην ιστορία.
Η τραγωδία της πανδημίας φαίνεται ότι έδωσε στην Κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη το τέλειο άλλοθι. Την ώρα που οι πολίτες αγωνιούν για την υγεία και την εργασία τους, οι Υπουργοί της Κυβέρνησης ξηλώνουν επιμελώς κατοχυρωμένα δικαιώματα ετών, εργασιακές και κοινωνικές παροχές, ενώ παράλληλα μοιράζουν ζεστό χρήμα από τα “λεφτόδεντρα” που τελικά υπάρχουν, για όποιον εκτελεί εντολές, καλυμμένοι από έναν μανδύα παραπληροφόρησης και διαστρέβλωσης της πραγματικότητας.
Η διακυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας βασίζεται στην συγκάλυψη και την εξαπάτηση. Όμως η πραγματικότητα δεν μπορεί να κρυφτεί από τον κόσμο που τη ζει στο πετσί του. Και όπως είχε πει και ο Λίνκολν “Μπορείς να τους ξεγελάς όλους για λίγο καιρό, λίγους όλο τον καιρό, αλλά όχι όλους όλο τον καιρό”.
* Ο Σωκράτης Βαρδάκης είναι βουλευτής Ηρακλείου ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία και πρώην Συντονιστής της Επιτροπής Παρακολούθησης του Κυβερνητικού Έργου του Υπουργείου Εργασίας