Έντονες επικρίσεις και σκληρή κριτική προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και την κυβέρνηση της Ελλάδας απευθύνει η βρετανική MKO Oxfam σε μια έκθεσή της, γροθιά στο στομάχι, για τις συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών στη Μόρια.
Η έκθεση της Oxfam που τιτλοφορείται «Ευάλωτοι και εγκαταλελειμμένοι» και αποσπάσματα της δημοσιεύει ο Guardian, περιγράφει την ολοένα και πιο επικίνδυνη κατάσταση στον επιχορηγούμενο από την ΕΕ καταυλισμό της Μόριας, όπου την Τρίτη ενδεικτικά, όπως σημειώνει, 24χρονος από το Καμερούν βρέθηκε νεκρός τις πρώτες πρωινές ώρες καθώς οι θερμοκρασίες έπεφταν κάτω από το μηδέν, ενώ σημειώνει ότι οι γυναίκες αναγκάζονται να φορούν πάνες καθώς φοβούνται τα βράδια να βγαίνουν από τις σκηνές για να πάνε στην τουαλέτα.
Υπενθυμίζει ότι τρεις αιτούντες άσυλο έχασαν τη ζωή τους από δηλητηρίαση από μονοξείδιο του άνθρακα τον Ιανουάριο του 2017, προσπαθώντας να ζεσταθούν με αυτοσχέδιες σόμπες.
Τονίζοντας την αποτυχία των Αρχώνστη διαχείριση των συνθηκών στον καταυλισμό της Μόριας, όπου ζουν περίπου 5.000 άνθρωποι, η έκθεση επισημαίνει επίσης ότι ύστερα από την παραίτηση, τον Νοέμβριο, του γιατρού που ήταν επιφορτισμένος με την αποτίμηση της ψυχικής υγείας των αιτούντων άσυλο, οι εξετάσεις αυτές έκαναν ένα τουλάχιστον ένα μήνα να διεξαχθούν, σε έναν καταυλισμό που την περασμένη χρονιά φιλοξενούσε αριθμό προσφύγων ακόμη και τρεις φορές μεγαλύτερο των δυνατοτήτων της.
Και προειδοποιεί ότι «ευάλωτοι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων ανθρώπων που επιβίωσαν από βασανισμούς και σεξουαλική βία, στεγάζονται σε μη ασφαλείς περιοχές. Γυναίκες σε εγκυμοσύνη και μητέρες με νεογέννητα κοιμούνται σε σκηνές ενώ ασυνόδευτα παιδιά, λανθασμένα καταγεγραμμένα ως ενήλικες, τίθενται υπό κράτηση».
«Για πολλούς ανθρώπους στη Μόρια, το να καίνε πλαστικές σακούλες και πλαστικά μπουκάλια, είναι ο μόνος τρόπος να κρατηθούν ζεστοί», σημειώνεται στην έκθεση.
Μια γυναίκα, 36 ετών, από το Καμερούν, δήλωσε στην Oxfam ότι γίνονται επιθέσεις στον καταυλισμό. «Η Μόρια είναι επικίνδυνο μέρος για τις γυναίκες», είπε. «Οι μάχες μπορούν να ξεκινήσουν ανά πάσα στιγμή. Ανά πάσα στιγμή μπορείτε να φάτε μια πέτρα στο κεφάλι σας, ακόμα κι αν περπατάτε απλά στην τουαλέτα ή στη σκηνή σας … Ζω στο κλειστό τμήμα για τις γυναίκες που είναι μόνες, αλλά μετά τις 11:00 η πόρτα είναι ανοιχτή και ο καθένας μπορεί έρχεται εδώ επειδή δεν υπάρχει φρουρός ασφαλείας το βράδυ. Η ασφάλεια είναι ένα μεγάλο θέμα για εμάς», λέει σύμφωνα με τον Guardian.
Μια 24χρονη γυναίκα από το Αφγανιστάν δήλωσε: «Το χειμώνα δεν υπάρχει ζεστό νερό. Κάνουμε ντους πάνω από την τουαλέτα».
Η Renata Rendón, επικεφαλής της αποστολής της Oxfam στην Ελλάδα, δήλωσε: «Είναι ανεύθυνο και απερίσκεπτο να μην αναγνωρίσουμε τους πιο ευάλωτους ανθρώπους και να μην ανταποκριθούμε στις ανάγκες τους. Οι συνάδελφοί μας έχουν συναντήσει μητέρες με νεογέννητα μωρά που κοιμούνται σε σκηνές, και οι έφηβοι έχουν καταχωρηθεί λανθασμένα ως ενήλικες. Σίγουρα ο προσδιορισμός και η κάλυψη των αναγκών αυτών των ανθρώπων είναι το βασικότερο καθήκον της ελληνικής κυβέρνησης και των ευρωπαίων εταίρων της». Και πρόσθεσε: «Οι ευρωπαίοι ηγέτες πρέπει να αντιμετωπίσουν το γεγονός ότι η τρέχουσα πολιτική τους διαιωνίζει ένα απάνθρωπο σύστημα υποδοχής και θέτει σε κίνδυνο τους πρόσφυγες. Αντί να συνεχίσουν να εστιάζουν όλες τις προσπάθειές τους στην επιστροφή των προσφύγων στην Τουρκία στο πλαίσιο της συμφωνίας που επετεύχθη το 2016, τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να υποστηρίξουν την Ελλάδα να βελτιώσει τις συνθήκες στα νησιά και να μεταφέρει τους ανθρώπους στην ηπειρωτική χώρα».
Εγκλωβισμένοι για χρόνια
Ακόμη και οι πρόσφυγες που χαρακτηρίζονται ως ευάλωτοι και θεωρητικά επιτρέπεται να εγκαταλείψουν τα νησιά, παγιδεύονται λόγω έλλειψης στέγης στην ενδοχώρα, υποστηρίζεται στην έκθεση.
Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες (UNHCR), η αντιπροσωπεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, περισσότεροι από 4.000 άνθρωποι που δικαιούνται μεταβίβασης, είχαν εγκλωβιστεί στη Λέσβο και τη Σάμο το Νοέμβριο. Η αργή διαδικασία των αιτήσεων ασύλου πιστεύεται ότι καταδικάζει οικογένειες να παραμένουν επί χρόνια στους καταυλισμούς, όπου άνθρωποι ζουν σε σκηνές χωρίς ζεστό νερό και ηλεκτρικό ρεύμα κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
«Λόγω έλλειψης προσωπικού, πολλοί άνθρωποι που φτάνουν τώρα στη Λέσβο θα έχουν την πρώτη τους συνέντευξη για χορήγηση ασύλου το 2020», αναφέρει η Oxfam.
Από τον Σεπτέμβριο, περίπου 11.000 αιτούντες άσυλο μεταφέρθηκαν με πλοία και λεωφορεία σε ξενοδοχεία και διαμερίσματα στην ηπειρωτική χώρα, στο πλαίσιο ενός χρηματοδοτούμενου από την ΕΕ πρότζεκτ που επιβλέπει η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες.
Η Στέλλα Νάνου, εκπρόσωπος της υπηρεσίας στην Αθήνα, δήλωσε: «Ενώ οι προσπάθειες έχουν εντατικοποιηθεί για τη μεταφορά ανθρώπων και ο πληθυσμός της Μόριας έχει πέσει κάτω από 5.000 άτομα για πρώτη φορά από τον Απρίλιο του περασμένου έτους, εξακολουθεί να είναι διπλάσιος από τη χωρητικότητα του καταυλισμού. Υπάρχουν άνθρωποι, ευάλωτοι άνθρωποι, οικογένειες και παιδιά, που ζουν σε ακατάλληλες συνθήκες υπό συνθήκες ψύχους. Μιλάμε για ανθρώπους. Τα πράγματα είναι πολύ άσχημα».
Εκπρόσωπος της Κομισιόν δήλωσε ότι έχουν διατεθεί 289 εκατ. ευρώ στην ελληνική κυβέρνηση ως στήριξη στη διαχείριση μετανάστευση και ότι η Επιτροπή παρακολουθεί την κατάσταση στα ελληνικά νησιά, εν μέσω της σφοδρής επιδείνωσης του καιρού.
«Έχουμε επανειλημμένα προειδοποιήσει τις ελληνικές Αρχές για την πολύ δύσκολη κατάσταση στα νησιά και έχουμε επισημάνει ότι είναι επείγον να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση, διασφαλίζοντας πάντοτε τη διαθεσιμότητα των κονδυλίων της ΕΕ για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Φυσικά, η συνολική ευθύνη για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων των hotspots, ανήκει στην ελληνική διοίκηση. Η Επιτροπή παρέχει υποστήριξη αλλά δεν μπορεί να υποκαταστήσει τις ελληνικές αρχές. Είναι ιδιαίτερα επείγουσα η ανάγκη δημιουργίας κατάλληλων χώρων υποδοχής για τον χειμώνα και αποσυμφόρησης των νησιών με την επιτάχυνση των διαδικασιών ασύλου, παράλληλα με τις συνεχιζόμενες προσπάθειες μεταφοράς των μεταναστών στην ηπειρωτική χώρα, εφόσον έχει αρθεί η απαγόρευση μετακίνησής τους», δηλώνει ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας
Η ΜΚΟ ζητάει από την ελληνική κυβέρνηση και τις χώρες της ΕΕ να προσλάβουν εξειδικευμένο προσωπικό, συμπεριλαμβανομένων γιατρών και ψυχολόγων, και να διορθώσουν το σύστημα ελέγχου στα ελληνικά νησιά. Επίσης, ζητάει περισσότεροι αιτούντες άσυλο να μεταφέρονται στην ηπειρωτική Ελλάδα σε τακτική βάση, κυρίως οι ευάλωτοι. Επιπλέον, ζητάει από τις χώρες της ΕΕ να μοιραστούν την ευθύνη με την Ελλάδα για πιο δίκαιη κατανομή των αιτούντων άσυλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τη συμφωνία ορόσημο μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας τον Μάρτιο του 2016 για τη μείωση του αριθμού των ατόμων που εισέρχονται στην ήπειρο, απαγορεύτηκε στους πρόσφυγες που ζητούν άσυλο στα ελληνικά νησιά να εγκαταλείπουν τα hotspot για να ταξιδέψουν στην ηπειρωτική χώρα.
Ο Γιούνκερ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, χαιρέτισε τη συμφωνία ως επιτυχία κατά της διακίνησης μεταναστών, που θα συνέβαλε στη μείωση των μεταναστευτικών ροών. Ωστόσο, όπως γράφει και ο Guardian, αυτό είχε ως αποτέλεσμα περίπου 15.000 άντρες, γυναίκες και παιδιά βρίσκονται στη Λέσβο, τη Χίο, την Κω, το Σάμο και τη Λέρο, τα νησιά που βρίσκονται πιο κοντά στην Τουρκία.