Ένα περίεργο πιλοτικό πρόγραμμα χρηματοδοτεί η ΕΕ στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας για τη μείωση του κινδύνου δασικών πυρκαγιών: Ισπανοί επιστρατεύουν κατσίκες για να προλάβουν πύρινες λαίλαπες.

Κάθε καλοκαίρι, ο καύσωνας προκαλεί πυρκαγιές σε ολόκληρη τη νότια Ευρώπη, καταστρέφοντας τεράστιες εκτάσεις, καθώς η κλιματική αλλαγή εντείνει το φαινόμενο.

Ωστόσο, η Καταλονία παρά το γεγονός ότι βρισκόταν στον τρίτο χρόνο της χειρότερης ξηρασίας εδώ και έναν αιώνα, είδε τα περιστατικά πυρκαγιών να μειώνονται, με την περιφερειακή κυβέρνηση να αποδίδει την πτώση σε βελτιωμένα μέτρα πρόληψης μέρος των οποίων είναι και οι… κατσίκες.

Οι κατσίκες είναι γνωστές για την αχόρταγη όρεξή τους -τρώνε ακόμα και αγκαθωτά φυτά όπως κάκτους ή γαϊδουράγκαθα- γεγονός που τις καθιστά ιδανικές για τον καθαρισμό χαμηλής βλάστησης και άλλων εύφλεκτων υλικών, δημιουργώντας φυσικές αντιπυρικές ζώνες.

Έτσι, ένα «τάγμα» από περίπου 300 μαύρες, καφέ και πολύχρωμες κατσίκες που προχωρά σε έναν ασφαλτοστρωμένο δρόμο στη βόρεια Καταλονία, σταματώντας πού και πού για να μασουλήσουν με όρεξη τους ξερούς θάμνους που βρίσκονται στις άκρες του δάσους, μπορεί να κάνει εντυπωσιακή δουλειά.

Όπως αναφέρει αφιέρωμα του Reuters, η πρακτική της χρήσης ζώων για την απομάκρυνση εύφλεκτης βλάστησης χρονολογείται αιώνες πίσω, αλλά κάποιοι αγρότες εγκαταλείπουν τα μηχανήματα που προτιμήθηκαν στη σύγχρονη εποχή και επιστρέφουν στις κατσίκες και σε άλλα ζώα, αναζητώντας πιο βιώσιμες τεχνικές καλλιέργειας. Στην περιοχή της Γαλικίας, στην Ισπανία, τη δουλειά αυτή κάνουν άγρια άλογα.

Στην Καταλονία το κοπάδι από κατσίκες περιπλανιέται από πόλη σε πόλη, ως μέρος του πιλοτικού προγράμματος που ξεκίνησε στην πόλη Ματαρό

Ο Χοσέ Αντόνιο Ρίθις, δημοτικός σύμβουλος της Ματαρό υπεύθυνος για τη γεωργία, δήλωσε ότι το πρόγραμμα ήταν επιτυχημένο και «ήρθε για να μείνει».

Φυσικός τρόπος

Τις συγκεκριμένες κατσίκες του προγράμματος διαχειρίζονται δύο νέοι βοσκοί, ο Φραντσέσκ Τεχισιντό και ο Πέδρο Άλμπα, οι οποίοι δίνουν οδηγίες στους ποιμενικούς σκύλους τους να κινήσουν τις κατσίκες κατά μήκος της περιμέτρου μιας κατοικημένης περιοχής στον νομό Μαρέσμε, στην ακτή της κεντρικής Καταλονίας, που είναι ιδιαίτερα επιρρεπής σε πυρκαγιές.

«Στην αρχή, δεν ήταν καν επάγγελμα. Το έκανα σαν χόμπι, για να μάθω», λέει ο Τεχισιντό, που είχε εργαστεί προηγουμένως ως εκπαιδευτής σκι, ιστιοπλοΐας και γουίντσερφινγκ.

«Όταν είσαι εκπαιδευτής, φροντίζεις μια ομάδα παιδιών ή ενηλίκων και προσπαθείς να τους κάνεις να συμπεριφέρονται όσο το δυνατόν καλύτερα», λέει χαριτολογώντας, προσθέτοντας ότι προτιμά την τωρινή αίσθηση ελευθερίας.

Ο Άλμπα επίσης άφησε πίσω του μια πολύ διαφορετική ζωή: ήταν μουσικός σε περιοδεία, μέχρι που ήρθε η πανδημία και τα ταξίδια σταμάτησαν. Μπροστά σε μια απρόσμενη αλλαγή καριέρας, έδωσε προτεραιότητα σε μια δουλειά που θα του επέτρεπε να περνά χρόνο με τον μικρό του γιο. Ξεκίνησε αγοράζοντας μερικές κατσίκες από τον Τεχισιντό, τον οποίο γνώρισε σε ένα πάρτι.

Οι βοσκοί πληρώνονται από τους δήμους που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες τους και από τυροκόμους που εκτιμούν ιδιαίτερα το γάλα από τις περιπλανώμενες κατσίκες.

Διεθνής εμπειρία

Στην Ανδαλουσία, όπως ανέφερε ο The Guardian το πρόγραμμα βοσκήματος με ζώα (πάνω από 100.000) έσωσε έως και 75 % του κόστους μηχανοποιημένου καθαρισμού.

Στην Καλιφόρνια, επιχειρήσεις όπως οι Star Creek Land Stewards εκμεταλλεύονται πρόβατα και κατσίκες για την πρόληψη πυρκαγιών. Ένα κοπάδι 400 ζώων μπορεί να καθαρίσει έως και 2 στρέμματα ημερησίως, χωρίς χρήση χημικών ή βαρέων μηχανημάτων.

Σύμφωνα με έρευνες, στην ευρύτερη μεσογειακή Ευρώπη, η στοχευμένη βοσκή με κατσίκες αποδεικνύεται οικονομικά αποδοτική, περιβαλλοντικά φιλική, μη τοξική και σχεδόν ουδέτερη σε άνθρακα.