Του Νίκου Τζάρα
Βλέποντας κριτικά και αυτοκριτικά το πρόσφατο παρελθόν και αποτιμώντας την πορεία του ΣΥΡΙΖΑ από την αντιπολίτευση στην κυβέρνηση που σφραγίστηκε με την υπογραφή του τρίτου επαχθέστερου μνημονίου τοποθετούμαι πάνω στο διακινούμενο από τους εναπομείναντες στο ΣΥΡΙΖΑ ,πρώην συντρόφους , αφήγημα περί «αναγκαίας συνθηκολόγησης » και προσαρμογής στην πραγματικότητα μετά το «τέλος των ψευδαισθήσεων » του προέδρου τους .
Η συνθηκολόγηση προκύπτει συνήθως ως αποτέλεσμα μιας σύγκρουσης και δε σημαίνει πάντα κατά κράτος υποχώρηση αυτού που δεν διαθέτει μηχανισμούς ισχύος. Σύγκρουση, όμως, με τους λεγόμενους θεσμούς δεν υπήρξε. Δεν προετοιμάστηκε ποτέ και δεν επιχειρήθηκε τους πρώτους μήνες μετά την ανάληψη της κυβέρνησης. Κι αυτό γιατί το άτυπο προεδρικό κέντρο, που καθόριζε ελέω προέδρου την πολιτική στα διάφορα στάδια της αντιπολιτευτικής περιόδου, ρυθμίζοντας τις ισορροπίες μεταξύ των τάσεων, δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για τη δημιουργία ενός πολιτικού/κοινωνικού αντιμνημονιακού σχεδίου θέσεων και προυποθέσεων ρήξης με τις κυρίαρχες τάξεις στην Ευρωπαική Ένωση και στην Ελλάδα . Ενός σχεδίου που θα επέτρεπε στο λαϊκό κίνημα, το κόμμα, ευρύτερα την Αριστερά και τους δημοκρατικούς πολίτες να προετοιμαστούν και να δώσουν μια πραγματική μάχη. Αντίθετα, το προεδρικό κέντρο υπονόμευσε και τις ελάχιστες προσπάθειες δημιουργίας ενός τέτοιου σχεδίου.
Ετσι με ευθύνη της ηγετικής του ομάδας ο ΣΥΡΙΖΑ δεν απέκτησε ποτέ ένα πραγματικό σχέδιο A, πολύ περισσότερο ένα σχέδιο B, που προϋποθέτει την ύπαρξη σχεδίου Α.
Γιατί τα σχέδια των μεγάλων ανατροπών, όπως αυτές που επαγγελλόταν ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν είναι γενικές ιδέες ούτε διακηρύξεις ομάδων επί χάρτου, λέξεις που προστίθενται και αφαιρούνται με την μέθοδο της κοπτοραπτικής με βάση τους συσχετισμούς. Αποτελούν – πρέπει να αποτελούν – συλλογικό έργο του κόμματος, που εργάζεται για τη διέξοδο από την κρίση με βαθιά γνώση των πραγματικών οικονομικών/παραγωγικών δεδομένων της χώρας, των ταξικών συσχετισμών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα, όπως και των άμεσων αποφάσεων τις οποίες θα πρέπει να λάβει η κυβέρνηση της αριστεράς τόσο στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων (έλεγχος του τραπεζικού συστήματος, αθέτηση πληρωμών, νομοθετικές ρυθμίσεις κ.λπ.) όσο και στην περίπτωση εξόδου από την Ευρωζώνη (αλλαγή νομίσματος, παρεμβάσεις στην οικονομία, κ.λπ.).
Εξάλλου, τα σχέδια της κοινωνικής απελευθέρωσης από τα μνημόνια δεν μπορούν να συγκροτηθούν, πολύ περισσότερο να πραγματοποιηθούν, χωρίς να επιστρατευτεί η γνώση των πραγματικών παραγωγών του κοινωνικού πλούτου και η αποφασιστικότητά τους να υπερασπιστούν και να οικοδομήσουν τις υλικές και ηθικές προϋποθέσεις της ζωής τους. Χωρίς δηλαδή να συγκροτηθεί με πραγματικούς όρους το μπλοκ των κοινωνικών τάξεων τις οποίες καταστρέφουν τα δεσμά του χρέους, οι δανειακές συμβάσεις και οι μνημονιακές πολιτικές.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έπασχε από το σύνδρομο του κυβερνητισμού και της εμπιστοσύνης στην εναλλαγή κεντροδεξιών και κεντροαριστερών κομμάτων στη διακυβέρνηση της χώρας . Η ηγεσία του με τις επιλογές της ενέταξε τον ΣΥΡΙΖΑ στα συστημικά κόμματα τα οποία υπακούουν στους υπερκείμενους αδιαφανείς και ανέλεκτους θεσμούς του παγκοσμιοποιημένου νεοφιλεύθερου καπιταλισμού . Κέρδισε την Κυβέρνηση παίρνοντας οριστικά διαζύγιο από την Αριστερά και την Δημοκρατία. Υπέγραψε το Τρίτο Μνημόνιο παρέδωσε τα λαϊκά στρώματα στο έλεος των δανειστών και επικύρωσε το καθεστώς της Αποικίας Χρέους για την Χώρα .
Παρά τις αντιστάσεις πολλών μελών και στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ μέσα σε ένα κλίμα ανευθυνότητας αλλά και συνειδητής επιλογής από ορισμένους της «αναπόφευκτης» προσαρμογής η ομάδα γύρω από τον πρόεδρο ενσωμάτωσε στις επιλογές της την πορεία του εγχειρήματος.
Προφανώς και προς τιμήν τους δεκάδες βουλευτές και βουλεύτριες του ΣΥΡΙΖΑ αρνήθηκαν να υπογράψουν την καταδίκη της χώρας και του ελληνικού λαού, ψηφίζοντας ΟΧΙ και διαρρηγνύοντας τους δεσμούς τους με τον μνημονιακό ΣΥΡΙΖΑ. Ήταν, όμως, μια ρήξη που ήρθε πολύ αργά. Οι αριστεροί, βιώνουμε, όπως και ο ελληνικός λαός, μια βαθιά ήττα. Βαδίζουμε στα σκοτεινά και οφείλουμε να σκεφτούμε και να δράσουμε ριζικά. Θα πρέπει όμως να λάβουμε υπ όψιν ότι:
Οι λαϊκές τάξεις δεν πρόκειται να εμπιστευτούν μετά την ήττα κανένα στρατό σωτηρίας, ούτε να συγκινηθούν από μεσσιανικές υποσχέσεις. Έδωσαν σημαντικές μάχες στην πρώτη μνημονιακή περίοδο και μέχρι το δημοψήφισμα και το ΟΧΙ. Έχοντας βιώσει από πρώτο χέρι τα κοινωνικά δεινά κινητοποιήθηκαν και πρόσφατα χωρίς κόμματα και με τις δικές τους δυνάμεις για ν’ αποτρέψουν τα νέα μνημονιακά μέτρα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Κινητοποιήθηκαν, επίσης, διδάσκοντας έμπρακτα την αλληλεγγύη των φτωχών και καταπιεσμένων, όταν άνοιξαν την αγκαλιά τους στους πρόσφυγες. Το ηρωικό ΟΧΙ του Ελληνικού Λαού, παρότι έγινε «ναι», παραμένει μια βαθιά εγγραφή στο λαϊκό ασυνείδητο, μια παρακαταθήκη αξιοπρέπειας που νοηματοδοτεί το μέλλον.
Τα παραπάνω βάζουν επί τάπητος το μεγάλο ερώτημα που αφορά στην αυτόνομη πολιτική συγκρότηση των λαϊκών τάξεων, με αυτοπρόσωπη συμμετοχή και μαζικές κοινωνικές πρωτοβουλίες.
Ο λαϊκός κόσμος έχει αναδιπλωθεί, αντιμετωπίζοντας μια οδυνηρή καθημερινότητα και αμείλικτες ανάγκες επιβίωσης. Οι άνθρωποι δεν είναι επαγγελματίες επαναστάτες ή επαγγελματίες γραφειοκράτες που συνεχίζουν το τυπικό της πολιτικής τους ζωής ανεξαρτήτως περιστάσεων. Μόνο μέσα από την αλήθεια της αβίωτης καθημερινότητας, τις ανάγκες της πραγματικής ζωής και τη δύναμη της αντίστασης που γεννά το δίκιο απέναντι στην αδικία, μπορούν ν’ αγωνιστούν εκ νέου για συλλογικές και σπουδαίες υποθέσεις όπως είναι το ψωμί και η αξιοπρέπεια.
Ο ορίζοντάς μας είναι η Ελλάδα και ο αγώνας για την απελευθέρωση από το ζυγό του χρέους, στο όνομα του οποίου υφαρπάζεται η δημόσια και ιδιωτική περιουσία, καταστρέφεται η εργασία, φτωχοποιείται η κοινωνία. Όμως, για την αμφισβήτηση του χρέους – με οδηγό και το πόρισμα της Επιτροπής Αλήθειας της Βουλής – χρειάζεται να δημιουργηθεί ένα μαζικό, πολιτικό και κοινωνικό κίνημα, εγγεγραμμένο στις άλλες βασικές κοινωνικές αντιφάσεις. Μαζικά κινήματα και κοινωνικές συσπειρώσεις, που εκ των πραγμάτων συνδέονται ευθέως με τα βασικά πολιτικά επίδικα, συγκέντρωση δυνάμεων, αναγνώριση της ισχύος των αντιπάλων, κατανόηση των δικών μας δυνάμεων, των παραγωγικών και κοινωνικών δυνατοτήτων της χώρας, εμπιστοσύνη στον αγώνα, αυτά και άλλα συνθέτουν, νομίζω, τις ανάγκες της συγκυρίας.
Αυτό που ενδιαφέρει τη δική μας συζήτηση για την αριστερά σήμερα είναι το θέμα της πολιτικής οργάνωσης των λαϊκών τάξεων που εξεγείρονται μέσα από διαδικασίες και με διεκδικήσεις εν πολλοίς κοινές παγκόσμια. Στην φάση αυτή η ανάγκη οικοδόμησης αυτόνομων πολιτικών οργανώσεων μεγάλων κοινωνικών και πολιτικών κινημάτων που θα βασίζονται στις δικές τους απελευθερωτικές ιδέες, στις δικές τους δυνάμεις είναι αναγκαία όσο ποτέ καθώς τότε μόνο μπορούν να αξιοποιούν προς όφελός τους τις υπαρκτές αντιφάσεις των αντιπάλων τους. Αναστοχαζόμενοι κριτικά τα παραπάνω οφείλουμε να εργαστούμε πάνω στις δυνατότητες που ανοίγει η εποχή μας . Με επίγνωση ότι το δρόμο το φτιάχνουμε με τα δικά μας βήματα.