Γράφει ο Δρ. Γιάννης Θ. Πολυράκης
τ. Προϊστάμενος Τμήμ. Νοτ. Ελλάδος
Δ/νσης Αναδιάρθρωσης Χαρτοφυλακίου ΑΤΕbank
τ. Διευθυντής ΑΤΕ bank Χανίων
“Ποιος κυβερνά αυτό τον τόπο;”
Κων/νος Καραμανλής
Α΄ Αντί προλόγου:
Την Ελλάδα του σήμερα (μαζί με όσα άλλα παράδοξα συμβαίνουν), διαφεντεύουν δυο Τρόϊκες: Μια εκτός των τειχών (κυρίαρχη) και μια εντός των τειχών, (υποτελή). Οι δυο τους, ενωμένες δίκην “χειρόμυλου”, αλέθουν αργά και σταθερά τη Χώρα, μαζί με τους δύσμοιρους πολίτες της. Το “άλεσμα” που προκύπτει σύγκειται από τεμαχισμένη δημόσια περιουσία, πολίτες άνεργους, υπαλλήλους σε “εφεδρεία” (χρυσωμένος όρος της “απόλυσης”), υπαλλήλους με ψαλιδισμένες τις αποδοχές, απόμαχους-συνταξιούχους με ψαλιδισμένη τη (συνταγματικά κατοχυρωμένη) σύνταξη, ελπίδες σε διαμελισμό και τρομολαγνεία για τα μελλούμενα. Απόκαμαν για τους δύσμοιρους πολίτες τούτου του τόπου τα όνειρα της ημέρας, μα και τα όνειρα της νύχτας έγιναν εφιάλτες!
Β΄ Η περίπτωση της Αγροτικής Τράπεζας:
Σε τούτο το σκηνικό του παραλόγου, η ιστορική και εθνική Αγροτική Τράπεζα, πριν κλείσει μήνας από τα 83α γενέθλιά της, έγειρε στην αγκαλιά της Ιστορίας, καθώς, την Παρασκευή 27 Ιουλίου, με ένα σύντομο ΦΕΚ (2208Β/27-7-2012), αποφασίσθηκε και διετάχθη, ότι: «Ανακαλείται η άδεια λειτουργίας του πιστωτικού ιδρύματος με την επωνυμία “Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος Α.Τ.Ε.” και τίθεται αυτό σε ειδική εκκαθάριση σύμφωνα με το άρθρο 68 του ν. 3601/2007…».
Ξάφνιασμα και μούδιασμα στους υπαλλήλους της, που σχόλασαν το απόγευμα της Παρασκευής από τα Καταστήματα ως υπάλληλοι της ΑΤΕ, για να ξυπνήσουν το πρωί του Σαββάτου…απολυμένοι.
Ξάφνιασμα για τον αγροτικό κόσμο της υπαίθρου στο άκουσμα του “μαντάτου”, αναλογιζόμενοι τη μοίρα τους, χωρίς την κοινωφελή όσο και αναπτυξιακή “ομπρέλα” της Τράπεζάς τους.
Ξάφνιασμα στον κάθε νοήμονα Έλληνα από την παγκόσμια πρωτειά της Ελλάδας, να ιδιωτικοποιήσει μια κρατική Τράπεζα, προκειμένου να σωθεί μια ιδιωτική!
Ξάφνιασμα στους μικρομετόχους της ΑΤΕ για την τύχη των μετοχών τους, οι οποίες φέρονται ως μηδενικής, πλέον, αξίας.
Ξάφνιασμα και στον γράφοντα (και όχι μόνο ελπίζει), καθώς γνωρίζει τον εθνικό ρόλο της Αγροτικής Τράπεζας, από την πολύχρονη θητεία του σε αυτήν, και κυρίως από τη θητεία του σε Κεντρικές Υπηρεσίες των Αθηνών. Η συνέχεια, γνωστή: Η Αγροτική Τράπεζα διαιρέθηκε σε “καλή” (ενήμερο χαρτοφυλάκιο) και “κακή” (προβληματικό χαρτοφυλάκιο). “Παραχωρήθηκε” στην Τράπεζα Πειραιώς το ενήμερο χαρτοφυλάκιο της ΑΤΕ, τα 450 Καταστήματα ανά τη χώρα, τα ακίνητά της, και οι καταθέσεις της πελατείας της Τράπεζας, 17,5 δις €. Το “προβληματικό” (ληξιπρόθεσμα δάνεια) χαρτοφυλάκιο και οι θυγατρικές Εταιρείες της ΑΤΕ, θα διαχειρισθούν από το Δημόσιο!! Η πώληση στην Τράπεζα Πειραιώς έγινε αντί “πινακίου φακής”, έναντι 95 εκατ. €, τη στιγμή που τα ακίνητα της ΑΤΕ υπερβαίνουν σε αξία το 1 δις. Η Τράπεζα Πειραιώς αφετέρου, εισπράττει το ποσόν των 6,67 δις € από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), από τη διαφορά του ενεργητικού-παθητικού της μεταβιβαζόμενης Τράπεζας (την αξία δηλ. του “προβληματικού” χαρτοφυλακίου της ΑΤΕ). Αφετέρου, το ποσόν αυτό των 6,67 δις €, πέρασε στο ΤΑΙΠΕΔ (Ταμείο Ιδιωτικής Περιουσίας Ελληνικού Δημοσίου), κοντολογίς δηλαδή, στις πλάτες του ελληνικού λαού.
Και όμως και τα 3 κόμματα τα οποία στηρίζουν την Κυβέρνηση είχαν δεσμευτεί προεκλογικά ρητά και επανειλημμένα για την ανακεφαλαίωση της Αγροτικής Τράπεζας και τη δημιουργία Κρατικού Τραπεζικού Πυλώνα με πυρήνα την Αγροτική και την ενίσχυση του ειδικού ρόλου της δηλ. τη στήριξη της πρωτογενούς παραγωγής γενικά. Λέγεται, ότι το σχήμα τούτο δεν ήταν αρεστό στην (κυρίαρχη) Τρόϊκα. Κι η εντός των τειχών (υποτελής) Τρόϊκα, υπάκουσε πειθήνια στην εντολή της!
Β1. Πώς έφτασε η ΑΤΕ ως εδώ;
Η Αγροτική, επί οκτώ και πλέον δεκαετίες, αποτελούσε το μοχλό ανάπτυξης του αγροτικού τομέα και της πρωτογενούς παραγωγής, ακόμη και μετά την επέκταση των δραστηριοτήτων της και στον εξωγεωργικό τομέα το 1990 και την μετατροπή της σε Α.Ε. το 1991. Από το 2001 η μετοχή της διαπραγματευόταν στο ΧΑΑ (σε μια εποχή όμως πτωτικής πορείας του Χρηματιστηρίου γενικά) και επεκτείνοντας τη δράση της εκτός συνόρων, αγόρασε δυο Τράπεζες στα Βαλκάνια.
Με την “έλευση” της οικονομικής κρίσης το 2008 και την επιβολή των stress tests στις Τράπεζες λόγω της αύξησης των επισφαλειών τους, η Αγροτική Τράπεζα ήταν η μοναδική Τράπεζα που δεν πέρασε στο stress test το 2010, επειδή είχε εγγράψει υπερβολικές προβλέψεις για τις επισφάλειές της, με συνέπεια, οι προβλέψεις αυτές να μειώσουν τα κεφάλαιά της και ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας να πέσει κάτω από το επιτρεπτό όριο. `Υστερα από την αποτυχία αυτή, υποβλήθηκε σχέδιο αναδιάρθρωσης της Τράπεζας που προέβλεπε τη συρρίκνωσή της (κλείσιμο κάποιων Καταστημάτων), τη μείωση του λειτουργικού κόστους, πωλήσεις θυγατρικών και μείωση των αποδοχών των υπαλλήλων, οι οποίες μειώθηκαν σε επίπεδο 35%. Κι ενώ το σχέδιο είχε εγκριθεί από την Τρόικα και την ΤτΕ και η εφαρμογή του πήγαινε καλά με εμφανή τα πρώτα αποτελέσματα εξυγίανσης της, ήρθε το “κούρεμα” των ομολόγων (PSI). Για την Αγροτική Τράπεζα δεν υπήρχε νόημα να συμμετάσχει στο πρόγραμμα του PSI, επειδή ήταν αδιανόητο για το Ελληνικό Δημόσιο να “κουρεύει τον εαυτό του”. Παρά ταύτα, για την “επιτυχία του προγράμματος”, αποφασίστηκε η συμμετοχή της στο PSI, με τη δέσμευση του κ. Υπουργού των Οικονομικών (Βενιζέλου) της τότε Κυβέρνησης, ότι θα αναπληρωθεί το ποσόν του κουρέματος από τον κύριο μέτοχο δηλ. το Δημόσιο ή το ΤΧΣ, δηλ. ποσόν 4,5 δις € με το οποίο ζημιώθηκε η Αγροτική, από το κούρεμα των Ομολόγων Δημοσίου. Και ενώ ήταν αναμενόμενη και η ανακεφαλαίωση της Αγροτικής με τμήμα του ποσού των 25 δις. € που είχε κατατεθεί στο ΤΧΣ, αποφασίστηκε να μην ανακεφαλαιοποιηθεί η Αγροτική, αλλά μόνο οι 4 Ιδιωτικές Τράπεζες Εθνική, Πειραιώς, Eurobank, Alpha. Αιτιολογία ήταν ότι η Αγροτική δεν ήταν βιώσιμη, αλλά με ασαφή κριτήρια και χωρίς κάποια τεχνοκρατική εξήγηση.
Και όμως, η Αγροτική Τράπεζα (αν εξαιρέσουμε τη ζημιά που υπέστη από το “κούρεμα” των ομολόγων) είναι σε καλύτερη κατάσταση –σύμφωνα με τα αποτελέσματά της- από πολλές ιδιωτικές έχουσα καταθέσεις 17,5 δις €, με κεφαλαιακή επάρκεια 12% πριν την εφαρμογή του PSI και με μειωμένο λειτουργικό κόστος λόγω της μείωσης των υπαλλήλων της και του “κουρέματος” των αποδοχών τους κατά 35% από τις αρχές του 2011, στα δε αποτελέσματα χρήσης έχει 400 εκατ. € λειτουργικά κέρδη. Αξίζει να αναφέρουμε ότι στον τελευταίο Ισολογισμό ΑΤΕ, το σύνολο Ενεργητικού+Παθητικού ήταν 21,5 δις €, καθώς και το ότι με το κλείσιμο του ΧΑΑ της 5ης Αυγούστου, το χαρτοφυλάκιο των μετοχών της Τράπεζας στα ΚΑΕ & ΕΥΔΑΠ ήταν 58 εκατ. €. Επιπρόσθετα, είχε ρευστότητα καλύτερη από τις άλλες Τράπεζες λόγω της μεγάλης καταθετικής βάσης της και η έκθεσή της στην ΕΚΤ και στον ΕLA είναι μικρή (συγκριτικά με το μέγεθος της Τράπεζας). Ενδεικτικά, η έκθεση της Αγροτικής Τράπεζας σε ΕΚΤ και ΕLA είναι 6 δις €. ενώ της Τράπεζας Πειραιώς 25 δις €. και της Eurobank 34 δις €. Και αντί να επιβραβεύεται, “τιμωρείται” με αποκλεισμό από την ανακεφαλαιοποίηση και διαχωρίζεται σε “καλή” και “κακή”…(Παρενθετικά αναφέρουμε ότι το τέλος της Αγροτικής Τράπεζας ήταν προκαθορισμένο από το 1999, με την κατάργηση της Γεωτεχνικής και Εποπτικής της Υπηρεσίας, συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των άλλων Τραπεζών, και με τη γνωστή κατάληξη -πλην των άλλων- στην οικονομική-ανεξέλεγκτη ρεμούλα στις Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών, και όχι μόνο)…
Ο Καθηγητής κ. Αλέξης Μητρόπουλος, με άρθρο του της 5-8-2012 στην εφημερίδα “Αυγή”, θεωρεί την Αγροτική Τράπεζα και την Αγροτική Πίστη γενικότερα, θύματα του Μνημονίου και της μνημονιακής πολιτικής των Κυβερνήσεων από το 2009 και εντεύθεν, άποψη η οποία μας βρίσκει απόλυτα σύμφωνους και εγείρει (άποψη του γράφοντος) το ερώτημα της “προχειρότητας” με την οποία υπεγράφησαν τα επαχθή Μνημόνια και χωρίς μάλιστα να διαβαστούν (σύμφωνα με δημόσια ομολογία του Υπουργού κ. Χρυσοχοϊδη) και οδήγησαν την Ελλάδα στη δυσμενή θέση στην οποία ευρίσκεται σήμερα και την ιστορική (εθνική) Αγροτική Τράπεζα, σε διάλυση και ξεπούλημα.
Πολλά είναι τα ερωτήματα που εγείρονται, όπως: α) Για τον τρόπο και τη σπουδή ξεπουλήματος της Αγροτικής και μάλιστα σε τίμημα γελοίο για το μέγεθός της. β) Για την μη ενημέρωση και προστασία του επενδυτικού κοινού. γ) Για την μη εφαρμογή ανοικτού δημόσιου διαγωνισμού κλπ, όπως προβλέπονται στον Ν. 4021/11 δ) Για ποιο λόγο δεν λήφθηκαν υπόψη τα στοιχεία της διαγνωστικής μελέτης της Black Rock και η οποία μάλιστα ουδέποτε δημοσιοποιήθηκε! κλπ, ερωτήματα, για την ανάπτυξη όμως των οποίων, απαιτείται ξέχωρο και πολυσέλιδο άρθρο.
Β2. Η επόμενη μέρα:
Είναι γνωστό, ότι, στην Αγροτική Τράπεζα είναι υποθηκευμένο το 70% της ελληνικής (εθνικής) ιδιοκτησίας (και όχι το 40% που εύσχημα διαχέεται στα ΜΜΕ), ποσοστό δε 30% αυτής, ευρίσκεται στα σύνορα. Εύκολα διερωτάται ο καθένας, εστιαζόμενος κυρίως στο (προβληματικό) τμήμα των ήδη ληξιπρόθεσμων δανείων, (αλλά και των εν δυνάμει ληξιπρόθεσμων του “υγιούς” τμήματος λόγω της συνεχιζόμενης ύφεσης), ποια θα είναι η διαχείριση από τους νέους και τους ερχόμενους κατόχους των δανείων αυτών; Ποιος εγγυάται ότι κάποια ακίνητα ενυπόθηκα (και κυρίως στις παραμεθόριες περιοχές) δεν θα περάσουν σε χέρια αλλόφυλων και γιατί όχι τούρκικων; Δυστυχώς κανείς, γιατί η λαϊκή εμπιστοσύνη στους σύγχρονους διαχειριστές της εξουσίας, έχει χαθεί. Πρόσφατο δημοσίευμα της τούρκικης VATAN με τίτλο: “Τράπεζα κελεπούρι από την Αθήνα!” δείχνει ότι δεν αφήνει αδιάφορους τους εξ’ Ανατολών γείτονες, η διάλυση της ΑΤΕ. Αντίθετα, είναι τοις πάσι γνωστό ότι η Αγροτική Τράπεζα, πιστή στα κελεύσματα του ιδρυτικού της Νόμου και παρά το ότι είχε μετατραπεί σε Α.Ε. στο μεσοδιάστημα, δεν διακατεχόταν από πολιτική πλειστηριασμών, έχοντας εκδώσει μέχρι της ανάκλησης της άδειας λειτουργίας της, και κατά καιρούς, άνω των 100 Εγκυκλίων Διαταγών (ίσως και περισσότερες), με τις οποίες καλούνταν οι (όσοι ανήμποροι) ληξιπρόθεσμοι δανειολήπτες να ρυθμίσουν τις οφειλές τους, με ευνοϊκούς για εκείνους όρους και να γλυτώσουν την ιδιοκτησία τους. Ας μην μας διαφεύγει το γεγονός, ότι, όταν προ τριετίας (περίπου) κάποιος επιχειρηματίας “έβγαζε στο σφυρί” ακίνητα της ΕΑΣ Κυδωνίας-Κισσάμου, με εύστοχη δικονομική παρέμβαση της ΑΤΕ την προτεραία του πλειστηριασμού, τούτος αποσοβήθηκε και αποφεύχθηκε ο διαμελισμός των ακινήτων της ΕΑΣ. Ποιος θα προστατεύει στο μέλλον τα ακίνητα της ΕΑΣ, τώρα που εκλείπει η “ασπίδα προστασίας” της Αγροτικής, καθώς και άλλων ΕΑΣ ανά την ελληνική επικράτεια καθώς και εκείνα του αγροτικού (και όχι μόνο) κόσμου;;
Είναι χαρακτηριστικό, ότι ο σημερινός ευεργετικός “Νόμος Κατσέλη”, αποτελούσε –πριν καν τη γένεσή του- μια χρόνια πεπατημένη της Αγροτικής Τράπεζας και κατά την οποία, με συνοπτικές διαδικασίες και χωρίς τη χρονοβόρα και δαπανηρή για τον δανειολήπτη παρεμβολή δικαστηρίων του “Νόμου Κατσέλη”, διαγραφόταν μέρος της οφειλής του ανήμπορου υπερχρεωμένου δανειολήπτη σε σημείο που να είναι δυνατή η αποπληρωμή της οφειλής και να καταστεί βιώσιμη η (όποια) εκμετάλλευση ή επιχείρηση, χωρίς την προσφυγή σε επαχθή σε βάρος του μέτρα, εκ μέρους της Τράπεζας. `Εχουν διασωθεί με το μέτρο αυτό της Τράπεζας χιλιάδες νοικοκυριά, επιχειρήσεις, αλλά και Αγροτικοί Συνεταιρισμοί κατά την 80χρονη και πλέον πορεία της, εις το οικονομικό γίγνεσθαι της Ελλάδας. Τι θα γίνει σε παρόμοιες περιπτώσεις στο μέλλον, τώρα που εκλείπει αυτή η (εθνική) κοινωφελής “ομπρέλα” της ΑΤΕ; Οι αγρότες μας (και όχι μόνο), δεν θα έχουν πλέον τη στήριξη της σκόπιμα απαξιωμένης ΑΤΕ! Τη θέση των ιδρυτών της (Ελευθερίου Βενιζέλου και Αλέξανδρου Παπαναστασίου) θα καταλάβουν θλιβερές μνημονιακές σκιές, που θα καταστρέφουν ότι καλλίτερο έχει δημιουργήσει η Πατρίδα.
Κοντολογίς (και ο γράφων εύχεται να διαψευσθεί), άνοιξε διάπλατα η Πύλη του Αγίου Ρωμανού για την εθνική γη της χώρας, και θα έρθει η ώρα που τα κτήρια των Καταστημάτων της Αγροτικής Τράπεζας θα γίνουν “τείχος δακρύων” για τις ερχόμενες γενεές Αγροτών (και όχι μόνο), μηδέ της παρούσας εξαιρουμένης… Τότε, θα δουν τι έχασαν, τι έχουν, τι τους πρέπει…