Του Άρη Χατζηστεφάνου
Περίπου ένα τέταρτο του αιώνα πριν ο Έλληνας πρωθυπουργός πατήσει το πόδι του στο αμερικανικό αεροπλανοφόρο Αιζενχάουερ, στο κατάστρωμα του πλοίου είχε πραγματοποιηθεί μια πολύ πιο σουρεαλιστική “τελετή”.
Οι παραγωγοί του αμερικανικού τηλεπαιχνιδιού «Ο τροχός της Τύχης» είχαν κάνει τα γυρίσματα ενός επεισοδίου στον αεροδιάδρομο και τις εσωτερικές αίθουσες του αεροπλανοφόρου.
Καλλίγραμμες νεαρές με φανταχτερά και κολλητά φορέματα περνούσαν με τα ψηλά τακούνια τους ανάμεσα στο προσωπικό του πλοίου ενώ δίπλα στα μαχητικά αεροσκάφη είχε παρκάρει και ένα πολυτελές αυτοκίνητο – το έπαθλο για τους νικητές του παιχνιδιού.
Το σεξιστικό και κιτς αμερικανικό όνειρο συναντούσε ένα από τα σημαντικότερα σύμβολα ισχύος της υπερδύναμης.
Στην πραγματικότητα το συγκεκριμένο αεροπλανοφόρο συμβολίζει πολύ περισσότερα από όσα μπορεί να δει με μια πρώτη ματιά. Η ιστορία του είναι συνυφασμένη με ορισμένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα της Ουάσιγκτον αλλά και με τις μεγαλύτερες πολιτικές και οικονομικές αποτυχίες της Ουάσινγκτον.
Τα σχέδια για την κατασκευή του Αιζενχάουερ, (γνωστό με το παρατσούκλι Ike) κατατέθηκαν το 1970 ενώ η καθέλκυσή του έγινε το 1975.
Σε αυτή την πενταετία όμως είχε συντελεστεί η μεγαλύτερη οικονομική κρίση που είχαν γνωρίσει οι ΗΠΑ από την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης στη δεκαετία του ’30.
Ο βασιλιάς δολάριο αποδείχθηκε γυμνός, καθώς δεν μπορούσε να ακολουθήσει τις ραγδαίες εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο, και ολόκληρη η οικονομική αρχιτεκτονική, που είχε δημιουργηθεί μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, κατέρρευσε με πάταγο.
Το αεροπλανοφόρο Αιζενχάουερ, λοιπόν εντασσόταν στον αμερικανικό στόλο στην απαρχή μιας νέας εποχής, στην οποία η προβολή στρατιωτικής ισχύος θα έπρεπε να αντικαταστήσει την χαμένη οικονομική ορμή των ΗΠΑ.
Μισός αιώνας αποτυχιών αλλά και εγκλημάτων
Η πρώτη αποστολή του Ike θα γίνει στη Μεσόγειο στα τέλη της δεκαετίας του ‘70. Για πρώτη φορά όμως το αεροπλανοφόρο θα συμμετάσχει σε πραγματικές επιχειρήσεις ύστερα από μια ακόμη πανωλεθρία των ΗΠΑ, όταν ο πρόεδρος Κάρτερ θα το διατάξει να κινηθεί προς τον Ινδικό Ωκεανό το 1980.
Ήταν η εποχή, αμέσως μετά την ιρανική επανάσταση, όταν 52 Αμερικανοί διπλωμάτες και πολίτες κρατούνταν όμηροι στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Τεχεράνη για 444 ημέρες.
Η προσπάθεια του προέδρου Κάρτερ να τους απελευθερώσει με την στρατιωτική επιχείρηση Eagle Claw, οδήγησε σε διεθνή διασυρμό καθώς τα ελικόπτερα των αμερικανικών ειδικών δυνάμεων παρουσίασαν μηχανικές βλάβες και δυο από αυτά συγκρούστηκαν μεταξύ τους με αποτέλεσμα να σκοτωθούν οκτώ Αμερικανοί στρατιώτες.
Αν και το αεροπλανοφόρο Αιζενχάουερ δεν συμμετείχε άμεσα στις συγκεκριμένες επιχειρήσεις, στάλθηκε στην περιοχή για να επιβλέπει την επαύριον της αποτυχίας.
Λέγεται μάλιστα ότι το ηθικό του προσωπικού του ήταν τόσο χαμηλό ώστε ο διοικητής Τζέιμς Μόλντιν διέταξε να δίνονται περισσότερα κουτάκια μπύρας στους ναύτες και διοργάνωνε αθλητικές εκδηλώσεις στο κατάστρωμα.
Εξίσου αποκαρδιωτική ήταν και η επόμενη αποστολή του αεροπλανοφόρου στη Μεσόγειο, το 1982. Ένα από τα αεροσκάφη του συνετρίβη από μόνο του, κοντά στη βάση της Σούδας, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 11 επιβαίνοντες.
Την ίδια περίοδο το αεροπλανοφόρο χρησιμοποιήθηκε για την εκκένωση της αμερικανικής πρεσβείας στη Βηρυτό μετά το ξέσπασμα του εμφυλίου.
Ίσως οι πρώτες ουσιαστικές αερομαχίες που πραγματοποιήσαν τα αεροσκάφη του Ike να ήταν εναντίον των πεπαλαιωμένων MiG-23 της πολεμικής αεροπορίας της Λιβύης, όταν το Πεντάγωνο παρενοχλούσε και βομβάρδιζε τη χώρα του Μοαμάρ Καντάφι.
Μια άνιση και ίσως άνανδρη μάχη, η οποία ενδεχομένως να ενέπνευσε και τους δημιουργούς της ταινίας Top Gun.
Μέχρι τη δεκαετία του ’90 πάντως η πιο «εντυπωσιακή» παρουσία του αεροπλανοφόρου ήταν στις εκδηλώσεις για την 40η επέτειο από την απόβαση στη Νορμανδία.
Δυστυχώς ακόμη και αυτή η εικόνα στραπατσαρίστηκε κυριολεκτικά το 1988 όταν το αεροπλανοφόρο παρασύρθηκε από τον άνεμο και συγκρούστηκε με ένα ισπανικό δεξαμενόπλοιο καθώς έπαινε στο λιμάνι του Νόρφολκ στην Βιρτζίνιας.
Ευτυχώς για το Πεντάγωνο – και δυστυχώς για την ανθρωπότητα – από τη δεκαετία του ‘90 το αεροπλανοφόρο εκτέλεσε με επιτυχία τις αποστολές του συμμετέχοντας στις επιχειρήσεις εναντίον του Ιράκ στον πρώτο Πόλεμο του Περσικού Κόλπου.
Ουσιαστικά βέβαια ο ρόλος του ήταν να προστατεύει το «πορτοφόλι» της Ουάσιγκτον, δηλαδή τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Σαουδικής Αραβίας.
Λίγα χρόνια αργότερα το βρίσκουμε να περιπολεί τις ακτές της Αϊτής για τη διασφάλιση των αμερικανικών συμφερόντων στην πολύπαθη νησιωτική χώρα της Καραϊβικής.
Τον περισσότερο χρόνο του όμως θα τον περνά πλέον κοντά στην αραβική χερσόνησο προκειμένου να επιβλέπει τον δολοφονικό αποκλεισμό του Ιράκ και αργότερα να στέλνει βομβαρδιστικά εναντίον στόχων στη Συρία.
Η γηραιά κυρία του αμερικανικού στόλου λοιπόν συνέδεσε τη ζωή της με τη σύγχρονη ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών.
Γεννήθηκε την εποχή που το δολάριο έχανε την φυσική, ηγεμονική του θέση και συνέβαλε ώστε η αμερικανική οικονομία να παραμείνει ζωντανή χάρη στον έλεγχο ξένων πλουτοπαραγωγικών πόρων και κυρίως του πετρελαίου του αραβικού κόσμου.
Η ιστορία του πλοίου, το οποίο αναμένεται να παροπλιστεί σε λίγα χρόνια, είναι ταυτόχρονα τραγική αλλά και σε ορισμένες περιπτώσεις κωμική, όπως ακριβώς και η ιστορία της Αμερικής.