Του Φάνη Ζουρόπουλου
Αν κοιτάξεις γύρω σου στην Ελληνική κοινωνία παρατηρείς μια γενικευμένη κόπωση και μια βουβή απογοήτευση. Αν έχεις την υπομονή να μιλήσεις με κάποιους και ταυτόχρονα παρακολουθείς την καθημερινή ειδησεογραφία και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σχηματίζεις μια βεβαιότητα ότι στη χώρα έχει αρχίσει να σχηματίζεται και τείνει να επιβληθεί, ένα καθεστώς φαύλης δημοκρατίας.
Ότι δηλαδή υπάρχει κάτι που απλώνεται σαν πλαγκτόν σε όλη την κοινωνία, κάτι απροσδιόριστο ως στόχευση αλλά ιδεολογικά ευδιάκριτο και πολιτικά ανιχνεύσιμο. Έχει το χρώμα της ημιδιαφάνειας και τη μυρωδιά της αυθάδειας.
Αυτή η σταδιακή διολίσθηση μέσα από τακτικές ημιαπολυταρχίας και διαθέσεις κυριαρχίας σε πολλούς πόλους, όπως η παιδεία και η ενημέρωση, στηρίζεται στην ανοχή ενός μεγάλου μέρους της κοινωνίας που τις περισσότερες φορές αγνοεί ή υποτιμά αυτές τις παραμέτρους. Ψυχολογικά, ένα μεγάλο ποσοστό πολιτών αισθάνεται εγκλωβισμένο, αιχμάλωτο ή σε ομηρία. Και αυτοί οι πολίτες – όμηροι μιας ιδεοληπτικής έχθρας στην εργασία, τον πλούτο και την αριστεία, αγωνίζονται να διασώσουν το ηθικό τους και να κρατήσουν την πόρτα μισάνοιχτη.
Δυστυχώς, οι πολίτες σε αυτή την δύσκολη φάση δεν έχουν την στήριξη καμίας αντιπολιτευτικής δύναμης και κυρίως της αξιωματικής αντιπολίτευσης… Η αξιωματική αντιπολίτευση που εκφράζεται από την Ν.Δ., παραδομένη στην παράταξη της εσωκομματικής αναμέτρησης βυθίζεται στην δημαγωγία και περί… άλλων τυρβάζει! Κανείς δεν αντιλαμβάνεται σ’ αυτό το κόμμα ότι όποιος κι αν βγει νέος αρχηγός, θα είναι βαρύτατα τραυματισμένος από την αντιπαράθεση των τεσσάρων υποψηφίων;… Κανείς από αυτούς που έπρεπε να δίνουν το ιδεολογικό στίγμα της μεγάλης αυτής παράταξης, δεν έχει καταλάβει ότι το θεμελιακό ερώτημα που έπρεπε να βασανίζει αυτή την στιγμή την Ν.Δ. είναι το αν θα παραμείνει κόμμα εξουσίας, δηλαδή αν αυτός που θα εκλεγεί θα έχει την δυνατότητα να γίνει κάποτε πρωθυπουργός;
Και για να πάμε ακόμα πιο πέρα, η ΝΔ μπορεί στην σημερινή και αυριανή Ελλάδα να πιάσει σε μία εκλογική αναμέτρηση ποσοστό πάνω από 40% ώστε να έχει κοινοβουλευτική αυτοδυναμία; Υπό την προϋπόθεση, βέβαια, ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν θα αλλάξει τον εκλογικό νόμο. Στην αντίθετη περίπτωση, όμως, αν δηλαδή ο σημερινός πρωθυπουργός αποφασίσει να καταργήσει την «επιδότηση» των 50 βουλευτών για το πρώτο κόμμα και περάσει έναν εκλογικό νόμο με σχεδόν απόλυτη απλή αναλογική, τότε γιατί το «όνειρο» της εξουσίας θα γίνει πολύ μακρινό – ιδιαίτερα δε αν στον κεντροαριστερό χώρο το ΠΑΣΟΚ, η ΔΗΜΑΡ και το Ποτάμι συνενώσουν τις δυνάμεις τους και αποφασίσουν, για παράδειγμα, να ιδρύσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση Κέντρου.
Δεν έχω, ούτε είχα ποτέ σχέση με αυτό το κόμμα, από καθαρά και μόνο όμως δημοσιογραφικό ενδιαφέρον θα ήθελα να ξέρω κατά πόσο οι προβληματισμοί αυτοί αναπτύσσονται στο εσωτερικό της αξιωματικής αντιπολίτευσης γιατί σίγουρα θα παίξουν ρόλο στις εξελίξεις και τις μελλοντικές προοπτικές του κόμματος. Και οι προοπτικές αυτές λένε ότι ο Αλέξης Τσίπρας και οι περί αυτόν δεν ήλθαν στην εξουσία για να φύγουν. Η περίφημη «κωλοτούμπα» του πρωθυπουργού είναι μια οριστική πράξη παραμονής στην εξουσία και τίποτα παραπάνω. Το πρόβλημά του όμως στην παρούσα φάση είναι ότι η παραμονή αυτή θα πρέπει να γίνει «χωρίς λεφτά» και υπό μνημονιακούς όρους. Ίσως λοιπόν στο σημείο αυτό τα πράγματα να μπερδευτούν και το μπέρδεμα αυτό θα μπορούσε να είναι μοιραίο για τον Αλ. Τσίπρα. Δύσκολα ο ΣΥΡΙΖΑ θα προσανατολισθεί προς την σοσιαλδημοκρατία και την κεντροαριστερά. Προς το παρόν ο ΣΥΡΙΖΑ, παρότι επιδιώκει καλύτερες σχέσεις με το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα, ούτε δέχεται ούτε επιθυμεί να μεταπηδήσει στην σοσιαλδημοκρατία. Η εσωκομματική του κουλτούρα όταν ήταν μικρή δύναμη του 4% είχε διαμορφωθεί αντιπαραθετικά προς αυτήν και επιπλέον περιελάμβανε, όπως φάνηκε, ισχυρές αντιευρωπαϊκές συνιστώσες. Στα χρόνια της κρίσης διαμόρφωσε μία αντίληψη επικεντρωμένη στον πολιτικό μανιχαϊσμό, στην διαμαρτυρία, στην αντικαπιταλιστική ρητορεία.
Μια αντίληψη εξίσου μακρινή από την νοοτροπία της σοσιαλδημοκρατίας. Μετά την άνοδο του στην κυβέρνηση, αυτή η αντίληψη τον οδηγεί σαφώς στην λαϊκιστική διαχείριση της προσαρμογής στην μνημονιακή πραγματικότητα. Κοντολογίς, προτιμά τον λαϊκισμό από την σοσιαλδημοκρατία, γιατί αυτός του επιτρέπει να εξαντλεί τα, μικρά είναι αλήθεια, περιθώρια τακτικισμού και δημαγωγίας που του αφήνει το Μνημόνιο. Υπό αυτές τις συνθήκες, ως μνημονιακό πλέον κόμμα, ο ΣΥΡΙΖΑ θα εγκλωβιστεί σε μια ανεπιτυχή διαχείριση του και θα χαθεί μέσα στα μπρος- πίσω των λαϊκιστικών τακτικισμών ή θα επιχείρηση να ενισχύσει τις μεταρρυθμιστικές υποδομές του Μνημονίου εντάσσοντας το επιπλέον σε μια ευρύτερη εθνική στρατηγική. Το έκανε σαν καλαμπούρι με το λεγόμενο «παράλληλο πρόγραμμα». Τώρα καλείται να το επιχειρήσει στα σοβαρά. Έστω και αν το παρελθόν του αφήνει λίγες μόνον ελπίδες.
Τι θα γίνει λοιπόν στην ΝΔ; θα επιλέξει ως αρχηγό της έναν άλλο Τσίπρα ή θα ρίξει το βάρος την ανικανότητα του νυν πρωθυπουργού να εφαρμόσει και να φέρει εις πέρας αυτά που ο ίδιος έχει υπογράψει;
Ένα άλλο ερώτημα που θα έπρεπε να απασχολεί τους «εγκεφάλους» της Λεωφόρου Συγγρού είναι αυτό της συμπεριφοράς του εκλογικού σώματος, τόσο ποσοτικά όσο ποιοτικά. Γιατί η ΝΔ, από 3.360.000 ψηφοφόρους το 2012, έπεσε στους 1.520.00 τον Σεπτέμβριο 2015; Γιατί οι 800.000 νέοι που την ψήφισαν το 2014 με το ζόρι έγιναν 230.000 το 2015; Αυτά και άλλα ερωτήματα θα πρέπει να απασχολούν την αξιωματική αντιπολίτευση και όχι αν μπορεί να αποσπάσει ψηφοφόρους από την Χρυσή Αυγή με τον χι ή ψι αρχηγό.
Κατά τα λοιπά, είναι αήθης η συμπεριφορά κάποιων καρεκλοκένταυρων του κόμματος απέναντι σε προσωπικότητες ευρωπαϊκής εμβέλειας μέσα στο κόμμα, απλώς και μόνον επειδή δεν γαργαλάνε την εθνικιστική ανοησία.
*Ο Φανης Ζουροπουλος ειναι εκτελεστικος προεδρος της Ενωσης Ευρωπαιων Δημοσιογραφων [Ε.Ε.Δ.].