Του Φώτη Ποντικάκη *

Κάνει την εμφάνισή του σε ορισμένες πλαστικές συσκευασίες (πλαστικές τσάντες, μπουκάλια πχ καθαριστικών κλπ) το γνωστό σηματάκι της ανακύκλωσης που συνοδεύεται από τη λέξη «Ανακυκλώσιμο». Άλλο πράγμα όμως είναι το «ανακυκλώσιμο» κι άλλο το «ανακυκλωμένο». «Ανακυκλώσιμο» σημαίνει ότι «μπορεί να ανακυκλωθεί», ενώ το «Ανακυκλωμένο» σημαίνει ότι «έχει ήδη ανακυκλωθεί». Η διαφορά είναι τεράστια: Η λέξη «Ανακυκλώσιμο» μεταφέρει σε εσένα, τον καταναλωτή, όλη την ευθύνη της ανακύκλωσης. Η λέξη «Ανακυκλωμένο» δείχνει ότι η εταιρεία που προωθεί το προϊόν (τσάντα, άλλη πλαστική συσκευασία) έχει αναλάβει ή ίδια μέρος της ευθύνης της  ανακύκλωσης (τουλάχιστον μέχρι να φτάσει στην κατανάλωση).

Πρέπει εδώ να σημειώσουμε, πως αντίθετα με ό,τι ισχύει για τα βιολογικά προϊόντα, όπου το σηματάκι (πχ πράσινο φύλλο) κι η ένδειξη «Βιολογικό Προϊόν», πιστοποιείται από συγκεκριμένους ελεγκτικούς φορείς, αυτό δεν εφαρμόζεται στη χρήση του σήματος της ανακύκλωσης.

Η πρακτική αυτή της χρήσης του σήματος της ανακύκλωσης παράλληλα με τη λέξη «Ανακυκλώσιμο» θα μπορούσε να θεωρηθεί μάλιστα ότι βρίσκεται στα όρια του «Πράσινου ξεπλύματος» (Greenwashing). Σύμφωνα με τη WIKIPEDIA «Το πράσινο ξέπλυμα αγγλικά: Greenwashing‎‎ ή green sheen) είναι μορφή διαφήμισης ή μάρκετινγκ κατά οποία η «πράσινη» προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών και το «πράσινο» μάρκετινγκ χρησιμοποιούνται παραπλανητικά για να πειστεί το αγοραστικό κοινό ότι το εκάστοτε προϊόν, οι στόχοι και οι πολιτικές μιας εταιρείας είναι «φιλικά προς το περιβάλλον». Συχνά, οι εταιρείες υιοθετούν επικοινωνιακές στρατηγικές πράσινου ξεπλύματος, για να αποστασιοποιηθούν από τις βλαπτικές για το περιβάλλον πρακτικές τους ή από εκείνες των προμηθευτών τους.»

Εδώ βέβαια μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι η πλαστική συσκευασία με το σηματάκι της ανακύκλωσης μαζί με τη λέξη «Ανακυκλώσιμο» δε λέει ότι το προϊόν είναι οικολογικό ή φιλικό προς το περιβάλλον. Στην κυριολεξία της η συσκευασία αυτή δίνει το μήνυμα ότι «εσύ ο καταναλωτής μπορείς να το ανακυκλώσεις». Η εικόνα όμως (το σηματάκι της ανακύκλωσης) είναι αυτό που μένει στο μάτι του θεατή, και πολλοί δε διαβάζουν τα ψιλά γράμματα («Ανακυκλώσιμο»). Έτσι, μένει στο μάτι του θεατή – χρήστη – καταναλωτή μια «πράσινη» αύρα θετική, φιλοπεριβαλλοντική από την εταιρεία, χωρίς να αποδεικνύεται από τις πρακτικές της.

Ας προσέχουμε λοιπόν τις λεπτομέρειες, Άλλο «Ανακυκλώσιμο» κι άλλο «Ανακυκλωμένο». Βεβαίως να είμαστε υπεύθυνοι πολίτες ανακυκλώνοντας, όμως πρέπει κι η Πολιτεία και οι εταιρείες να σταματήσουν την παραγωγή πλαστικών συσκευασιών. Γιατί δυστυχώς  90% των πλαστικών συσκευασιών καταλήγει στις θάλασσες, τους δρόμους , τα χωράφια. Και θα μείνει εκεί για εκατοντάδες χρόνια ή θα καταλήξει ως μικροπλαστικά στη διατροφή μας και στον οργανισμό μας με άγνωστες συνέπειες.

* Εκπαιδευτικός, μέλος των Πράσινων – Οικολογία