Ο όρκος των βοσκών του Ψηλορείτη εκφράζει, τόσο συμβολικά όσο και ουσιαστικά, τις πολλές όψεις μέσα στις οποίες εξελίχθηκε ένας κοινωνικός και κοινοτικός μηχανισμός συνοχής, επίλυσης διαφορών και εθιμικού δικαίου, προερχόμενος από το μακρινό παρελθόν.
Ο Δήμος Ανωγείων, σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Φορέα Androidus Project Tank, πραγματοποίησαν εκδήλωση στην οποία προβλήθηκε σχετικό με τον Όρκο των Βοσκών ντοκιμαντέρ, στο οποίο έχει καταγραφεί ο όρκος στους τρόπους και τις εθιμικές παραδόσεις, οι οποίες συνέθεσαν την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά του Ψηλορείτη και τον κόσμο των βοσκών.
Πρόκειται για ένα εθιμικό δίκαιο της βοσκικής, που ονομάζεται Νήζα και είχε κυρίαρχη θέση στους τρόπους και τις εθιμικές παραδόσεις, οι οποίες συνέθεσαν ένα ξεχωριστό πολιτιστικό μωσαϊκό γύρω από τη ρίζα του Ψηλορείτη.
Ο όρκος
“Νη Ζα, φάσκω σου και κάτεχέ το
πως δεν κατέω πράμα
για την αραζό τση κλεψάς των οζώ σου”.
Σε μετάφραση:
“Μα το Ζα (Δία) σου δεσμεύομαι
και έχε γνώση πως δεν γνωρίζω τίποτα
για την υπόθεση της κλεψιάς των ζώων σου”.
Οι παραγωγοί του ντοκιμαντέρ, Γιώργος Καλομοίρης, Αντώνης Νταγιαντάς, Μανώλης Φοινικιανάκης, Σπύρος Ρουμελιώτης και Μαρίνα Γεροντή, διείσδυσαν στην ουσία του όρκου και στις πτυχές ενός άγραφου θεσμού, σ’ ένα κοινωνικό μηχανισμό μέσα από το βίωμα και τον λαϊκό πολιτισμό, την επιστημονική τεκμηρίωση και κοινωνική έρευνα, τη νομική επιστήμη, καθώς και τη σημασία της πίστης.
Η έρευνα του ντοκιμαντέρ εστιάζεται στην Ι.Μ Αγίου Γεωργίου Δισκουρίου και τη σημασία που είχε ο όρκος για τους βοσκούς με ενδεικτικές περιοχές τα Ανώγεια, τα Ζωνιανά και τα Λιβάδια. Όπως επισημαίνεται στο ντοκιμαντέρ και εξηγούν οι υπεύθυνοι από τον Πολιτιστικό Φορέα Androidus Project Tank: «Αποτελεί αναμφίβολα μια ενεργή διαδικασία για τις ποιμενικές κοινότητες της Κρήτης, η οποία διατηρήθηκε ως κληρονομιά από στόμα σε στόμα και από γενιά σε γενιά, ανάμεσα στους βοσκούς με σημαντικά ιερά τοπωνύμια από τα Χανιά μέχρι το Λασίθι».
Το έργο πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού, της διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και του τμήματος άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, στο πλαίσιο της στήριξης και ανάδειξης δράσεων πολιτιστικών φορέων στην Ελλάδα.
H Androidus Project Tank αποτελεί έναν τοπικό πολιτιστικό φορέα που στόχο έχει να εντοπίσει, να συλλέξει και να αξιοποιήσει τα πολιτιστικά δεδομένα που διαμορφώνουν την ταυτότητα, τη φυσιογνωμία και την κουλτούρα της Κρήτης. Εργαλεία του έργου του συγκεκριμένου πολιτιστικού φορέα, είναι η επιστημονική μελέτη, η εμπειρική έρευνα σε συνδυασμό και αλληλεπίδραση με τις νέες τεχνολογίες.
Με πληροφορίες από το ΑΠΕ-ΜΠΕ
