Αποκαρδιωτικά είναι για τη χώρα μας τα στοιχεία που δημοσιεύει η Διεθνής Διαφάνεια, καθώς η χώρα μας κατρακύλησε στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς, καταλαμβάνοντας την 24η θέση μεταξύ των 27 κρατών-μελών της ΕΕ, ενώ σε ό,τι αφορά την ελευθερία του Τύπου είναι η χώρα με τη χειρότερη επίδοση.
Ειδικότερα, η Ελλάδα κατέγραψε σκορ 49/100 σε ό,τι αφορά τον Δείκτη Διαφάνειας για το 2023, ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο κατατάσσεται πλέον μεταξύ των χωρών με «σοβαρά προβλήματα διαφθοράς».
Η έκθεση είναι αποκαλυπτική και σκληρή, με την Ελλάδα να παρουσιάζεται πως αντιμετωπίζει κρίση του κράτους δικαίου που αντιστρέφει, όπως υποστηρίζει η Διεθνής Διαφάνεια, τη θετική πορεία της χώρας κατά την τελευταία δεκαετία, καθώς κατέγραψε πτώση τριών βαθμών (49 βαθμοί το 2023 από 52 βαθμούς το 2022 & 59η θέση για το 2023 από 51η θέση το 2022).
Όπως περιγράφεται, οι συνέπειες από τις φερόμενες παράνομες υποκλοπές επικοινωνιών δημοσιογράφων και πολιτικών της αντιπολίτευσης από την κυβέρνηση, οι επιθέσεις στην ελευθερία του τύπου και η μειωμένη δικαστική ανεξαρτησία συνέβαλαν στην πιο απότομη πτώση του κράτους δικαίου στην Ε.Ε.
Οι ανησυχίες αυξάνονται εξαιτίας της υπερβολικής παρέμβασης της κυβέρνησης στο σκάνδαλο των υποκλοπών ‘Predatorgate‘, με αναφορές για απειλές σε μέλη του ανεξάρτητου ελεγκτικού οργάνου που ερευνά την υπόθεση και για παρεμπόδιση μαρτύρων.
Παράλληλα, όπως σημειώνεται, η Ελλάδα είναι η χώρα με τη χειρότερη επίδοση στην ΕΕ σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου (World Press Freedom Index).
Η χρήση SLAPP (Strategic Lawsuit Against Public Participation), για να φιμωθούν οι δημοσιογράφοι είναι συνήθης, εμποδίζοντας τη δυνατότητα των ΜΜΕ να αναφέρουν υποθέσεις διαφθοράς. Αυτό ενισχύεται από τη συγκέντρωση της ιδιοκτησίας ΜΜΕ σε πρόσωπα με στενούς δεσμούς με την πολιτική ελίτ.
Η Ελλάδα, σημειώνεται στην έκθεση, έκανε μια πολλά υποσχόμενη κίνηση ιδρύοντας την Εθνική Αρχή Διαφάνειας το 2019, όμως τα μέλη της διοίκησής της επιλέγονται από την κυβέρνηση.
Η θέση του Διοικητή είναι κενή για περισσότερο από ενάμιση χρόνο, ενώ μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης παραιτήθηκαν πρόσφατα εν μέσω καταγγελιών για σκάνδαλο.
Προκειμένου να σταματήσει η διολίσθηση, η Διεθνής Διαφάνεια τονίζει πως η κυβέρνηση πρέπει να εγγυηθεί την προστασία και την ασφάλεια των δημοσιογράφων, να ενισχύσει τους νόμους για το lobbying και τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων και διατηρήσει μια ανεξάρτητη αρχή κατά της διαφθοράς.
«Για πρώτη φορά μετά από 10 χρόνια παρατηρούμε πτώση της βαθμολογίας της χώρας μας στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς, που επηρεάζει αρνητικά και τη συνολική κατάταξή της παγκοσμίως. Ήδη από πέρυσι η Διεθνής Διαφάνεια Ελλάδος προειδοποίησε για τα φαινόμενα περιστολής του κράτους δικαίου, την έλλειψη πρωτοβουλιών για τη βελτίωση της ελευθερίας του τύπου και την αποδυνάμωση των Ανεξάρτητων Αρχών. Για να επιστρέψει η χώρα στην ανοδική πορεία των προηγούμενων ετών, θα πρέπει να σημειωθούν ουσιαστικές παρεμβάσεις, μεταξύ άλλων, για την προστασία των δημοσιογράφων, την ανεξαρτησία των διοικήσεων των Ανεξάρτητων Αρχών και την ενδυνάμωση του κράτους δικαίου. Η Διεθνής Διαφάνεια Ελλάδος προτίθεται να συμβάλλει με κάθε πρόσφορο τρόπο στην επίτευξη των παραπάνω στόχων», δήλωσε ο πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδος, Γιώργος Χατζηγιαννάκης.
Δήλωση, με αφορμή τη δημοσίευση της φετινής έρευνας της Διεθνούς Διαφάνειας, εξέδωσε και ο Τομεάρχης Δικαιοσύνης του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Προοδευτική-Συμμαχία και Βουλευτής Φθιώτιδας Γιάννης Σαρακιώτης.
Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει: «Για μια ακόμη φορά, τα τελευταία 4,5 χρόνια, η χώρα μας γίνεται πρωτοσέλιδο σε όλα τα διεθνή ΜΜΕ για τους λάθος λόγους. Με βάση το Δείκτη Διαφάνειας για το 2023, η Ελλάδα κατέγραψε σκορ 49/100, δηλαδή κάτω από τη βάση, καταλαμβάνοντας την 24η θέση μεταξύ των 27 κρατών-μελών της Ε.Ε., ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο κατατάσσεται πλέον μεταξύ των χωρών με “σοβαρά προβλήματα διαφθοράς”. Όπως σημειώνεται, η πατρίδα μας υποχωρεί στη σχετική βαθμολογία για πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία, ενώ τονίζεται και το γεγονός ότι η Ελλάδα παρουσιάζει τις χειρότερες επιδόσεις στην Ε.Ε. όσον αφορά τον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου.
Το σκάνδαλο των υποκλοπών μπορεί να είναι “άνευ ουσίας” και “ασήμαντο” για τον κ. Μητσοτάκη και την Κυβέρνησή του, καθώς προσπαθεί επίμονα να το συγκαλύψει, αλλά η Διεθνής Διαφάνεια το έλαβε σοβαρά υπόψιν προκειμένου να κατατάξει το Κράτος Δικαίου στην Ελλάδα ανάμεσα σε αυτά του Τρίτου Κόσμου. Η δε χειραγώγηση των Ανεξαρτήτων Αρχών, μέσω αμφιλεγόμενων και προκλητικών νυχτερινών τροπολογιών και παρατάσεων θητειών διαφόρων εκλεκτών του Μεγάρου Μαξίμου, έχει επίσης συμβάλει στην καταβαράθρωση της διεθνούς εικόνας της χώρας. Μνημειώδες παράδειγμα απουσίας σεβασμού στους θεσμούς και στον τρόπο λειτουργίας μιας σύγχρονης κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας συνιστά η καταπάτηση κάθε ίχνους ανεξαρτησίας της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, καθώς επί 1,5 έτος, η θέση του Διοικητή παραμένει κενή και μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου παραιτήθηκαν εν μέσω καταγγελιών για εμπλοκή σε σκάνδαλα.
Δεν αξίζει στην Ελλάδα η θέση του παρία της Ευρώπης. Δεν αξίζει στη χώρα μας ο κατήφορος, στον οποίο την έχει καταδικάσει η Κυβέρνηση της Ν.Δ.. Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Προοδευτική Συμμαχία και ο προοδευτικός κόσμος θα εξακολουθήσει να αποτελεί τον εγγυητή της παραμονής μας μεταξύ των ευρωπαϊκών δημοκρατικών χωρών, κόντρα στις πρακτικές της Ν.Δ.».
Από την έναρξη εφαρμογής του το 1995, ο Δείκτης Αντίληψης Διαφθοράς έχει γίνει ο κορυφαίος παγκόσμιος δείκτης διαφθοράς του δημόσιου τομέα. Ο Δείκτης βαθμολογεί 180 χώρες και περιοχές σε όλο τον κόσμο με βάση την αντίληψη για τη διαφθορά στον δημόσιο τομέα, χρησιμοποιώντας δεδομένα από 13 εξωτερικές πηγές, συμπεριλαμβανομένης της Παγκόσμιας Τράπεζας, του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, ιδιωτικών εταιρειών αξιολόγησης κινδύνου και συμβουλευτικών εταιριών, δεξαμενών σκέψης και άλλων. Οι βαθμολογίες αντικατοπτρίζουν τις απόψεις εμπειρογνωμόνων και επιχειρηματιών.
Αμετάβλητος ο παγκόσμιος μέσος όρος
Πάντως, οι περισσότερες χώρες δεν φαίνεται να καταγράφουν σημαντική πρόοδο στον δημόσιο τομέα αναφορικά με την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Ο παγκόσμιος μέσος όρος του Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς παραμένει αμετάβλητος στους 43 βαθμούς για δωδέκατη συνεχόμενη χρονιά, με περισσότερα από τα δύο τρίτα των χωρών να σημειώνουν κάτω από τους 50 βαθμούς, το οποίο καταδεικνύει σοβαρά ζητήματα διαφθοράς.
Σύμφωνα με τον Δείκτη για το Κράτους Δικαίου, ο κόσμος βιώνει μια παρακμή στη λειτουργία των δικαιοδοτικών συστημάτων.
Οι χώρες που παρουσιάζουν τη χαμηλότερη βαθμολογία σε αυτόν τον Δείκτη σημειώνουν επίσης πολύ χαμηλή βαθμολογία στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς, καταδεικνύοντας μια σαφή σύνδεση μεταξύ της πρόσβασης στη δικαιοσύνη και της διαφθοράς.
Ο Πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας, François Valérian, δήλωσε:
«Η διαφθορά θα συνεχίσει να ευδοκιμεί έως ότου τα δικαιοδοτικά συστήματα μπορέσουν να τιμωρήσουν τις αδικοπραγίες και να θέσουν τις κυβερνήσεις υπό έλεγχο. Όταν η δικαιοσύνη εξαγοράζεται ή δέχεται πολιτική παρέμβαση, οι άνθρωποι είναι αυτοί που υποφέρουν. Οι ηγέτες πρέπει να επενδύσουν πλήρως και να εγγυηθούν την ανεξαρτησία των θεσμών που διαφυλάσσουν τον νόμο και αντιμετωπίζουν τη διαφθορά. Είναι καιρός να τερματιστεί η ατιμωρησία που σχετίζεται με τη διαφθορά. “
Η Δανία (90 βαθμοί) καταλαμβάνει την πρώτη θέση στον δείκτη για έκτη συνεχόμενη χρονιά, με τη Φινλανδία και τη Νέα Ζηλανδία να ακολουθούν με βαθμολογία 87 και 85, αντίστοιχα.
Τις τελευταίες θέσεις του Δείκτη καταλαμβάνουν χώρες που επηρεάζονται από μακροχρόνιες κρίσεις, κυρίως ένοπλες συγκρούσεις. Η Σομαλία (11 βαθμοί), η Βενεζουέλα (13 βαθμοί), η Συρία (13 βαθμοί), το Νότιο Σουδάν (13 βαθμοί) και η Υεμένη (16 βαθμοί)
Είκοσι τρεις χώρες -μεταξύ των οποίων κάποιες δημοκρατίες με υψηλή κατάταξη, όπως η Ισλανδία (72 βαθμοί), η Ολλανδία (79 βαθμοί), η Σουηδία (82 βαθμοί) και το Ηνωμένο Βασίλειο (71 βαθμοί), καθώς και ορισμένα αυταρχικά καθεστώτα όπως το Ιράν (24 βαθμοί), η Ρωσία (26 βαθμοί), το Τατζικιστάν (20 βαθμοί) και η Βενεζουέλα (13 βαθμοί) βρίσκονται όλες σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα φέτος.
Από το 2018, δώδεκα χώρες κατέγραψαν σημαντική πτώση στη βαθμολογία τους στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς. Η λίστα περιλαμβάνει χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, όπως το Ελ Σαλβαδόρ (31 βαθμοί), η Ονδούρα (23 βαθμοί), η Λιβερία (25 βαθμοί), η Μιανμάρ (20 βαθμοί), η Νικαράγουα (17 βαθμοί), η Σρι Λάνκα (34 βαθμοί) και η Βενεζουέλα (13 βαθμοί), καθώς και οικονομίες άνω/μεσαίου και υψηλού εισοδήματος, όπως η Αργεντινή (37 βαθμοί), η Αυστρία (71 βαθμοί), η Πολωνία (54 βαθμοί), η Τουρκία (34 βαθμοί) και το Ηνωμένο Βασίλειο (71 βαθμοί).
Ωστόσο, οκτώ χώρες βελτίωσαν τη θέση τους στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς κατά την ίδια περίοδο: η Ιρλανδία (77 βαθμοί), η Νότια Κορέα (63 βαθμοί), η Αρμενία (47 βαθμοί), το Βιετνάμ (41 βαθμοί), οι Μαλδίβες (39 βαθμοί), η Μολδαβία (42 βαθμοί), η Αγκόλα (33 βαθμοί) και το Ουζμπεκιστάν (33 βαθμοί).