Εισήγηση του Αριστομένη Αριστομένους Συγγελάκη , Δημοτικού Συμβούλου και Προέδρου της Ένωσης Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δήμου Βιάννου στο πλαίσιο του προγράμματος HOPEII (Χαϊδάρι , 6,2,2014).
Αγαπητοί εκπρόσωποι αντιστασιακών οργανώσεων, φίλες και φίλοι, κυρίες και κύριοι, αγαπητοί μαθητές και αγαπητές μαθήτριες
Είναι μεγάλη η συγκίνησή μου για τη σημερινή εκδήλωση, που λαμβάνει χώρα στο μαρτυρικό Χαϊδάρι, τον τόπο όπου μαρτύρησαν πολλοί πατριώτες κατά τη διάρκεια της Κατοχής, τόπο αντίστασης και θυσίας.
Επιθυμώ εξαρχής να σας δηλώσω τη σημασία που αποδίδω σ’ αυτές τις συναντήσεις, που φέρνουν κοντά τους ανθρώπους από τα χωριά από τα χωριά και τις πόλεις που έζησαν τη ναζιστική θηριωδία. Γιατί οφείλουμε να αναδείξουμε από κοινού τη θυσία και το μήνυμά της, να κρατήσουμε άσβεστη τη μνήμη, να συντονίσουμε τον αγώνα για τη διεκδίκηση των γερμανικών επανορθώσεων και αποζημιώσεων.
Επιτρέψτε μου αρχικά να σας πω δυο κουβέντες για τον τόπο μου.
Κατάγομαι από τα Αμιρά της επαρχίας Βιάννου, στο νοτιοανατολικό τμήμα του Νομού Ηρακλείου της Κρήτης. Έναν τόπο με πλούσιο φυσικό κάλλος αλλά και σπουδαίους αγώνες για ελευθερία και εθνική αξιοπρέπεια. Η Κρήτη πρωταγωνίστησε στην Αντίσταση κατά των κατακτητών. Η Μάχη της Κρήτης είναι το πρώτο παγκοσμίως παράδειγμα όπου οι πολίτες, σχεδόν μόνοι τους, πολέμησαν έναν ολόκληρο στρατό, και μάλιστα το πιο εκλεκτό σώμα, τους αλεξιπτωτιστές, του ισχυρότερου στρατού της εποχής.
Μετά τη Μάχη της Κρήτης (20-30 Μαίου 1941), στην Κρήτη συγκροτήθηκαν οι πρώτες στην Ευρώπη αντιστασιακές οργανώσεις. Σε όλη την περίοδο της Κατοχής ο λαός μας αντιστάθηκε γενναία και πλήρωσε βαρύτατο τίμημα από τους κατακτητές. Οι Γερμανοί έκαναν στην Κρήτη, στο Βιάννο , την Κάντανο, το Κοντομαρί, τα Ανώγεια, τη Δαμάστα, το Μαγαρικάρι, τον Σοκαρά, τα χωριά Κέδρου Ρεθύμνου και αλλού, μερικά από τα χειρότερα εγκλήματα πολέμου.
Η ιδιαίτερη πατρίδα μου, η ηρωική επαρχία Βιάννου πρόσφερε τα πάντα στον αγώνα της πατρίδας μας και του λαού μας για ελευθερία και ανεξαρτησία. Είναι χαρακτηριστική για τη βαρβαρότητα των γερμανικών δυνάμεων Κατοχής , που οδήγησε στο Ολοκαύτωμα της Βιάννου, η πέρα από κάθε έννοια Διεθνούς Δικαίου και κάθε αρχή και αξία της πολιτισμένης ανθρωπότητας, εντολή του Γερμανού Φρούραρχου Κρήτης <<Καταστρέψατε την Επαρχία Βιάννου, εκτελέσατε πάραυτα, τους άρρενες, που είναι πάνω από 16 και όλους όσους συλλαμβάνονται στην ύπαιθρο, ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας>>.
Τις αποφράδες ημέρες 14 ως και τις 16 Σεπτέμβρη 1943 οι γερμανικές δυνάμεις Κατοχής δολοφόνησαν 401 κατοίκους στα χωριά της Βιάννου και της Δυτικής Ιεράπετρας. Τα Αμιρά, το χωριό μου, δοκιμάστηκε περισσότερο απ’ όλα τα άλλα χωριά. Στα πόδια της πλαγιάς κάτω από το Ηρώο, στην τοποθεσία <<Αμπέλια>>, εκτελέστηκαν 114 άνδρες, ανάμεσά τους και ο πατέρας μου και ο παππούς μου και τρία ακόμη αδέλφια του πατέρα μου. Σύνολο εκτελεσθέντων 5 από το ίδιο σπίτι. Δύο ακόμη αδέλφια του διεσώθησαν από τις εκτελέσεις με βαριά τραύματα.
Βαριά τραύματα, πιο επώδυνα μάλιστα τα ψυχικά, προκλήθηκαν τότε και έμειναν ανεξίτηλα. Μετά τη θηριωδία της Βέρμαχτ ακολούθησε η πείνα, η δυστυχία, ο εμφύλιος σπαραγμός.
Οι οικογένειες των θυμάτων, οι χήρες και τα ορφανά, με μαύρα ρούχα και μαύρη την καρδιά, αντιμετώπισαν την αδιαφορία, τον προπηλακισμό, την κοινωνική περιφρόνηση, τη μοναξιά και τη στέρηση.
Αναρωτήθηκε κανείς πώς επιζήσαμε, εμείς τα ορφανά, πώς ξεπεράσαμε τις δυσκολίες και την κοινωνική σκληρότητα και σπουδάσαμε, προοδεύσαμε, δημιουργήσαμε τις οικογένειές μας, γίναμε χρήσιμοι άνθρωποι στην κοινωνία ; Μόνοι μας, χωρίς βοήθεια από το κράτος, χωρίς στήριξη, αλλά ούτε καν μία γλυκιά κουβέντα από τον υπεύθυνο του δράματός μας, τη Γερμανία;
Αγαπητοί φίλοι,
Η παρουσία όλων μας εδώ δηλώνει ότι όλοι μαζί, οι μαρτυρικοί δήμοι, οι ενώσεις θυμάτων, η νεολαία, Έλληνες και ξένοι είμαστε μια γροθιά στον κοινό αγώνα της μνήμης έναντι της λήθης, της διεκδίκησης των αποζημιώσεων. Ως αναγκαίας πράξης απόδοσης δικαιοσύνης. Ως έμπρακτης μεταμέλειας κόντρα στην καταπάτηση και την περιφρόνηση των υπέρτατων ανθρώπινων αξιών και των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου, απέναντι στην κρατική βαρβαρότητα και την αυθαιρεσία του ισχυρού.
Αναμφισβήτητα έχουμε κάνει πολλά για την ανάδειξη της σημασίας της Αντίστασης , τη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων. Ωστόσο το επόμενο διάστημα θα πρέπει να δώσουμε βάρος στα εξής:
1. Να δώσουμε βάρος στη μελέτη της ιστορίας της Κατοχής και της Αντίστασης σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, ώστε τα παιδιά μας να μάθουν και να αγαπήσουν την ιστορία του τόπου τους, να μάθουν τι σημαίνει ναζισμός και φασισμός και πού μπορεί να οδηγήσει ο φανατισμός και η μισαλλοδοξία, να κατανοήσουν ακόμα καλύτερα τη σημασία της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπιστικών αξιών και των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Ο Δήμος Βιάννου ετοιμάζει Μουσείο Εθνικής Αντίστασης και Ολοκαυτώματος (θα είναι έτοιμο μέσα στο 2015), ένα εγχείρημα που θα δώσει μεγάλη ώθηση στη μελέτη και ανάδειξη της Ιστορίας μας.
2. Οφείλουμε να ενισχύσουμε τη συνεργασία μεταξύ των μαρτυρικών δήμων, εντός κι εκτός Ελλάδας , με σχολικές εκδρομές, υποτροφίες, θερινά σχολεία και πανεπιστήμια, κοινές πολιτισμικές και αναπτυξιακές προσπάθειες, μεταφορά τεχνογνωσίας. Εμείς, η Ένωση θυμάτων Ολοκαυτώματος Δήμου Βιάννου, έχουμε κατ’ επανάληψη φιλοξενήσει μαθητές και πολίτες από την Ελλάδα, τη Γερμανία και αλλού και έχουμε διοργανώσει ήδη δύο σημαντικά πανελλήνια συνέδρια, με διεθνή συμμετοχή και πλήθος άλλων εκδηλώσεων μνήμης. Θα συνεχίσουμε και τη φετινή χρονιά με αμείωτη ένταση.
3. Να αυξήσουμε την πίεση στην ελληνική κυβέρνηση για τη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων, του κατοχικού δανείου, των επανορθώσεων και την επιστροφή των αρχαιολογικών θησαυρών.
4. Παράλληλα, και σε συνεργασία με τους φίλους μας στη Γερμανία και σ’ όλη την Ευρώπη, να εντείνουμε την πίεση προς τη γερμανική κυβέρνηση, να αναλάβει επιτέλους τις υποχρεώσεις τους.
Επαναλαμβάνουμε ότι το ζήτημα της διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών παραμένει ανοιχτό και αποτελεί υποχρέωση των δύο κυβερνήσεων, της ελληνικής και της γερμανικής, να βρουν τρόπο διευθέτησής του, ώστε να αποδοθεί δικαιοσύνη.
Σε κάθε περίπτωση , εμείς θα είμαστε εδώ για να θυμίζουμε στη Γερμανία τις απαράγραπτες υποχρεώσεις της.
Διότι, σε τελική ανάλυση, ζητούμε τις αποζημιώσεις ως απόδειξη έμπρακτης μεταμέλειας της Γερμανίας, που θα συμβάλλει να φύγει οριστικά από τις μεταξύ μας σχέσεις η βαριά σκιά του ναζισμού. Για να ξεκινήσει μια νέα περίοδος ειρήνης , ειλικρινούς φιλίας και συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.