Οι αγχώδεις διαταραχές αποτελούν τον συνηθέστερο τύπο ψυχικής διαταραχής παγκοσμίως, επηρεάζοντας περίπου 360 εκατομμύρια άτομα. Τι θα συνέβαινε όμως αν υπήρχε τρόπος να αντιστραφούν οι επιδράσεις του άγχους;

Με την «επαναρρύθμιση» λίγων μόνο νευρώνων στην αμυγδαλή, δηλαδή την περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τη λήψη αποφάσεων, την ανάκληση μνήμης και τη ρύθμιση των συναισθημάτων, ερευνητές από το Ισπανικό Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας και το Πανεπιστήμιο Miguel Hernández στο Έλτσε (CSIC-UMH) εξάλειψαν σε ποντίκια το άγχος, την κατάθλιψη και τα κοινωνικά ελλείμματα, επαναφέροντας τις φυσιολογικές συμπεριφορές τους.

Η επαναρρύθμιση επιτεύχθηκε μέσω του γονιδίου GRIK4, το οποίο παίζει σημαντικό ρόλο στη διαβίβαση μηνυμάτων στον εγκέφαλο.

Όταν υπερεκφράζεται, το GRIK4 αυξάνει την παραγωγή της πρωτεΐνης GluK4, η οποία προκαλεί συμπεριφορές όμοιες με άγχος.

Όπως φάνηκε από τη μελέτη, ποντίκια με αυξημένα επίπεδα GluK4 τείνουν να αποφεύγουν ανοιχτούς χώρους, να δυσκολεύονται στην κοινωνικοποίηση και να εμφανίζουν σημάδια κατάθλιψης. Παρουσιάζουν επίσης δυσκολία στην αναγνώριση αντικειμένων.

Χρησιμοποιώντας τεχνικές γονιδιακής επεξεργασίας για την αφαίρεση επιπλέον αντιγράφων του γονιδίου GRIK4, οι ερευνητές μείωσαν τα επίπεδα της GluK4 στα ποντίκια, εξαλείφοντας τις ενδείξεις άγχους, κατάθλιψης και κοινωνικών δυσκολιών.

«Αυτή η απλή προσαρμογή ήταν αρκετή για να αντιστραφούν οι συμπεριφορές που σχετίζονται με το άγχος και τα κοινωνικά ελλείμματα, κάτι πραγματικά εντυπωσιακό», σημειώνει ο νευροεπιστήμονας Άλβαρο Γκαρθία.

Συγκεκριμένος νευρώνας προκαλεί το άγχος

Επιπλέον, η ομάδα εντόπισε έναν συγκεκριμένο τύπο νευρώνα στην αμυγδαλή ως υπεύθυνο για τα συμπτώματα άγχους. Όταν αυτοί οι νευρώνες επανήλθαν σε φυσιολογική κατάσταση, η συμπεριφορά των ποντικιών ομαλοποιήθηκε.

Ωστόσο, τα ποντίκια που έλαβαν θεραπεία εξακολουθούσαν να δυσκολεύονται σε δοκιμασίες μνήμης αναγνώρισης αντικειμένων, γεγονός που υποδηλώνει ότι άλλες περιοχές του εγκεφάλου επηρεασμένες από αγχώδεις διαταραχές δεν διορθώθηκαν με τη μείωση της έκφρασης του GRIK4.

«Γνωρίζαμε ήδη ότι η αμυγδαλή εμπλέκεται στο άγχος και τον φόβο, αλλά τώρα έχουμε εντοπίσει έναν συγκεκριμένο πληθυσμό νευρώνων των οποίων η ανισορροπημένη δραστηριότητα αρκεί για να προκαλέσει παθολογικές συμπεριφορές», εξηγεί ο νευροεπιστήμονας Χουάν Μέρμα.

Η ίδια θεραπεία ήταν αποτελεσματική και σε ποντίκια που δεν είχαν τροποποιηθεί γενετικά αλλά εμφάνιζαν αυξημένα επίπεδα άγχους, επιβεβαιώνοντας τον κρίσιμο ρόλο που παίζουν οι τοπικές εγκεφαλικές περιοχές στις αγχώδεις διαταραχές και πώς αυτοί οι νευρωνικοί κυκλώνες μπορούν να επαναρρυθμιστούν.

Αν και οι ίδιες διαδικασίες δεν έχουν ακόμη παρατηρηθεί στον ανθρώπινο εγκέφαλο, τα ποντίκια θεωρούνται αξιόπιστα επιστημονικά πρότυπα, ανοίγοντας τον δρόμο για νέες θεραπείες που ίσως μπορέσουν να ηρεμήσουν και τον δικό μας υπερδιεγερμένο, αγχωμένο εγκέφαλο.

Μια τεχνική παρόμοια με εκείνη της μελέτης μπορεί να προσαρμοστεί μελλοντικά στον άνθρωπο, προσφέροντας ανακούφιση σε πολλούς.

«Η στόχευση αυτών των συγκεκριμένων νευρωνικών κυκλωμάτων θα μπορούσε να εξελιχθεί σε αποτελεσματική και περισσότερο εντοπισμένη στρατηγική για τη θεραπεία των διαταραχών του συναισθήματος», αναφέρει ο Μέρμα.

Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό iScience.