Ποια συμπεράσματα εξάγει κανείς με βάση τα στοιχεία που προκύπτουν από τη σύλληψη των «4» στο Βελβεντό; Καταρχήν, έχει προκαλέσει αίσθηση το νεαρό της ηλικίας τους.
Δεν θα έπρεπε. Διαχρονικά, όλες οι τρομοκρατικές ομάδες στρατολογούν νεαρά άτομα. Άλλωστε, η ηλικία με τη μεγαλύτερη συμμετοχή σε εγκληματικές πράξεις είναι από 17 έως 25 ετών και σιγά σιγά μειώνεται. Γι’ αυτό άλλωστε υπάρχει συχνά το ελαφρυντικό της μετεφηβικής ηλικίας, καθώς εκείνη την περίοδο καθορίζουν διάφορες παράμετροι την ανθρώπινη προσωπικότητα. Στην προκειμένη περίπτωση, το νεαρό της ηλικίας είναι φυσιολογικό δεδομένου ότι πρόκειται για μία γενιά τρομοκρατών η οποία κατά κάποιο τρόπο ωθήθηκε από τα γεγονότα που εκτυλίχθηκαν με επίκεντρο τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου.
Μιλήσατε για μία διαδικασία στρατολόγησης.
Ακριβώς. Η στρατολόγηση απαιτεί 3 πράγματα: ένα βασικό ιδεολογικό φόντο πάνω στο οποίο θα υπάρχει ήδη μία θετική προδιάθεση των νέων, μία συγκυρία που θα ωθεί προς αυτήν την κατεύθυνση (ενδεχομένως μέσα από ένα γεγονός που μπορεί να λειτουργήσει συμβολικά) και μια κατάλληλη επαφή (πιθανώς κάποιος παλιός ο οποίος βοηθά με τις σχετικές διασυνδέσεις, ώστε κανείς να μεταφέρεται από το «θέλω» στο «μπορώ»).
Με αυτόν τον τρόπο εξηγείται μάλλον και η πρόσβαση σε βαρύ οπλισμό κ.ο.κ.
Ακριβώς. Η σύγχρονη τρομοκρατία των τελευταίων 6-7 χρόνων φαίνεται να σχετίζεται και με ορισμένου τύπου ποινικούς, οι οποίοι έχουν και το στοιχείο της αμφισβήτησης του κράτους, μέσα από τη γελοιοποίησή του, μέσα από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τις διωκτικές αρχές. Με τη βοήθεια αυτών των διασυνδέσεων προφανώς προμηθεύονται όπλα και εκπαιδεύονται σε αυτά.
Πρακτικά, ποιες είναι οι ποιοτικές διαφορές των τελευταίων επιθέσεων σε σύγκριση με την κλασική τρομοκρατία στην Ελλάδα;
Αυτές οι επιθέσεις είναι πιο ερασιτεχνικές, δεν έχουν τόσο συγκεκριμένη στόχευση και εκφράζουν πολύ περισσότερο θυμό και οργή παρά ιδεολογία, κάτι το οποίο υποτίθεται ίσχυε αντίστροφα την εποχή της 17Ν και του ΕΛΑ. Φαίνεται όμως ότι για πρώτη φορά αντιμετωπίζουμε ένα δίπολο τρομοκρατίας στην Ελλάδα, γεγονός το οποίο δεν προβάλλεται επαρκώς από τα ΜΜΕ. Τρομοκρατία υπάρχει πια και από την πλευρά της ακροδεξιάς.
Αναφέρεστε στα πογκρόμ ή και σε χτυπήματα «ορφανά» ευθύνης, όπως για παράδειγμα η επίθεση στα γραφεία της ΝΔ στη Συγγρού;
Αναφέρομαι στη δράση που εκδηλώνεται σε βάρος μεταναστών, με τον κίνδυνο να επεκταθεί σε βάρος και άλλων μειονοτήτων, ομάδων που εκφράζουν μη συμβατικές ιδεολογίες (είτε είναι τσιγγάνοι, είτε είναι ομοφυλόφιλοι, είτε είναι αντιεξουσιαστές). Και αυτό είναι το χειρότερο, διότι δεν το έχουμε αντιμετωπίσει ξανά και άρα δεν ξέρουμε πώς θα εξελιχθεί. Δηλαδή, υπάρχει ο κίνδυνος οι τρομοκρατικές πράξεις αριστερής προέλευσης να δημιουργήσουν επιπλέον κίνητρα για πολύ βαρύτερες τρομοκρατικές μαζικές πράξεις ακροδεξιάς προέλευσης, οι οποίες ιστορικά είναι ιδιαίτερα καταστροφικές.
Ας θυμηθούμε ότι τα θύματα της δολοφονικής βομβιστικής ενέργειας στο σταθμό της Μπολόνια το 1981 ήταν πολλαπλάσια των συνολικών θυμάτων των Ερυθρών Ταξιαρχιών. Ας θυμηθούμε επίσης τι συνέβη πριν από λίγο καιρό στη Νορβηγία. Βρισκόμαστε πια σε ένα καθεστώς συγκρουσιακής βίας. Από τη μία πλευρά εκφράζονται βίαια «κλασικοί» αριστερής προέλευσης, με τάση μαζικοποίησης, γεγονός το οποίο λειτουργεί ως Λερναία Ύδρα και δυσχεραίνει την αντιμετώπιση του φαινομένου. Από την άλλη πλευρά υπάρχει μία αναπτυσσόμενη ακροδεξιά τρομοκρατία με μεμονωμένες ενέργειες κατά μεταναστών ή άλλων μειονοτήτων που ενδεχομένως προοιωνίζονται μία μεγαλύτερη ενέργεια. Όσο υπάρχει συγκρουσιακή βία, τα εκατέρωθεν βίαια ξεσπάσματα οξύνονται μέχρι να φτάσουν σε υψηλά επίπεδα. Δεν γνωρίζουμε έως πού μπορεί να φτάσει η κατάσταση.
Κατά τη γνώμη σας, το χτύπημα στο Mall θεωρείται «τυφλό» χτύπημα;
Όχι, δεν θα το έλεγα. Είναι μία επίθεση που προσπαθεί να αντιγράψει τα παλιά χτυπήματα της αριστερής τρομοκρατίας. Δηλαδή, πρόκειται για ένα χτύπημα με κίνδυνο για τη ζωή (όπως και με οικονομικές συνέπειες, θα έλεγα ότι παραπέμπει στις επιθέσεις που σημειώθηκαν στο τέλος της δεκαετίας του ‘80 σε μεγάλα πολυκαταστήματα όπως το ΜΙΝΙΟΝ) αλλά και για ένα χτύπημα που τηρεί ένα είδος κώδικα ο οποίος υπήρχε στις ακροαριστερές οργανώσεις στην Ελλάδα: ενημέρωση και – υποτίθεται – εμφανής προσπάθεια να μην υπάρξουν θύματα. Ειδικότερα, υποτίθεται ότι δίνουν χρόνο για την έγκαιρη εκκένωση του σημείου πριν από την έκρηξη της βόμβας. Δεν θέλω να πω ότι αυτά τα χτυπήματα είναι λιγότερο επικίνδυνα, αλλά αντιπροσωπεύουν μία προσπάθεια να φανεί ότι ασκούν ελεγχόμενη βία. Σε καμία περίπτωση βέβαια δεν είναι ακίνδυνη βία.
Μπορεί να περιμένει κανείς εξελίξεις σε επιχειρησιακό επίπεδο οι οποίες θα αναχαιτίσουν αυτό το κύμα βίας ή πρόκειται καθαρά για κοινωνικό θέμα;
Αποτελεί δεδομένο ότι είναι κοινωνικό το θέμα, αλλά επίσης δεν υπάρχουν σωστοί χειρισμοί σε επιχειρησιακό επίπεδο. Το μόνο πράγμα που θα μπορούσε να αποτελέσει λύση, βεβαίως μακροπρόθεσμα, θα ήταν η απόλυτη εγκαθίδρυση ενός πραγματικού κράτους δικαίου. Δηλαδή, από τη μία πλευρά η κρατική βία να μην δίνει αφορμές και ερείσματα για τη βίαιη δράση των αναρχικών και των ακροαριστερών και από την άλλη πλευρά να είναι τόσο αποτελεσματική στη διαφύλαξη της νομιμότητας ώστε να μην αφήνει περιθώρια δράσης των ακροδεξιών. Δεν είναι καθόλου εύκολο, αλλά νομίζω ότι μόνο αυτό μπορεί να μας βγάλει από το σημερινό αδιέξοδο.
Εκτιμάτε ότι οι 4 συλληφθέντες κακοποιήθηκαν από τους αστυνομικούς;
Σίγουρα δεν κακοποιήθηκαν ασυνείδητα, δηλαδή θα ήταν παράλογο να φέρεις σε μια τέτοια κατάσταση τους συλληφθέντες, τουλάχιστον οπτικά, γνωρίζοντας ότι μετά θα βγάλεις τις φωτογραφίες τους στα ΜΜΕ. Ενδεχομένως να μην κακοποιήθηκαν ακριβώς στο πλαίσιο ενός ενσυνείδητου βασανισμού, όμως, ούτε και κατά τη διάρκεια της σύλληψης. Πιθανώς να έγινε κάποιο είδος εκτόνωσης επάνω τους. Αυτό όμως είναι μία υπόθεση. Το ζήτημα είναι πως, ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο έγινε η κακοποίηση, τέτοιες εμφανίσεις δημιουργούν νέα ερείσματα για νέους τρομοκράτες. Δυστυχώς, με τέτοιες ενέργειες, ο νεαρός των 16-18 χρονών που έχει ήδη μία συγκεκριμένη ιδεολογική πλατφόρμα, βρίσκει πολύ περισσότερους λόγους να καταφερθεί με μίσος εναντίον του κράτους. Η μόνη λύση είναι το κράτος δικαίου και δυστυχώς δεν βλέπω πολύ κόσμο να επιμένει πάνω σε αυτό.
