Τριακονταετούς διάρκειας θα είναι το νέο δάνειο της Ελλάδας από τον ESM, αποκαλύπτει σε συνέντευξή του στην «Εφ.Συν.» ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Σταθάκης. Επισημαίνει ότι με τη συμφωνία επέρχεται μίνι αναδιάρθρωση χρέους καθώς θα εξαγοραστούν έτσι προηγούμενα δάνεια της ΕΚΤ και του ΔΝΤ. Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη.
Ο υπουργός Οικονομίας μιλά ακόμα στην Εφημερίδα των Συντακτών και τον Βασίλη Γεώργα για τη διαρραγείσα ενότητα του ΣΥΡΙΖΑ που θα προκαλέσει αλλαγές στην κυβέρνηση και το κόμμα και θεωρεί αναπόδραστη εξέλιξη τις εκλογές αν χαθεί η πλειοψηφία. Πιστεύει ότι η δημιουργία πολιτικού φορέα υπέρ της επιστροφής στη δραχμή θα είναι «κάτι αποτυχημένο και περιθωριακό». Τέλος, προαναγγέλλει αλλαγές στο ΕΣΠΑ και ολοκλήρωση του νέου Επενδυτικού Νόμου τον Οκτώβριο.
• Το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης για το τέλος της λιτότητας έδωσε τη θέση του σε ένα νέο τριετές Μνημόνιο προσαρμογής με αντάλλαγμα δάνειο 86 δισ. ευρώ. Μπορεί η Ελλάδα να το φέρεις εις πέρας; Είναι βιώσιμο ώστε να βοηθήσει τη χώρα να ανακάμψει και να αποσύρει από το τραπέζι τα καταστροφικά σχέδια επιστροφής στη δραχμή;
Η συμφωνία είναι δύσκολη αλλά βιώσιμη οικονομικά, επειδή απομακρύνει τον κίνδυνο του Grexit, προβλέπει ηπιότερη δημοσιονομική προσαρμογή και ένα επιπλέον αναπτυξιακό πακέτο 35 δισ. ευρώ. Περιλαμβάνει ένα νέο μακροχρόνιο δάνειο –με ορίζοντα 30ετίας– από τον ESM, που θα αντικαταστήσει τον βραχυχρόνιο δανεισμό της ελληνικής οικονομίας από το ΔΝΤ και την ΕΚΤ. Πρόκειται άρα για μια μίνι αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Η εξέλιξη αυτή ανοίγει προοπτική για μια σημαντική αναδιάρθρωση του χρέους, κάτι που ζητάει εδώ και καιρό και το ΔΝΤ. Παρ’ ότι πολλά από τα μέτρα που περιλαμβάνει η νέα συμφωνία έχουν υφεσιακό χαρακτήρα, σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να συγκριθεί με τα Μνημόνια 1 και 2, τα οποία περιελάμβαναν δημοσιονομική προσαρμογή 15% του ΑΕΠ σε διάρκεια 4ετίας και μειώσεις συντάξεων και μισθών που κυμαίνονταν από 30% έως 40%. Αντίθετα, προβλέπονται χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα, που θα επιτευχθούν σταδιακά μέχρι το 2018 και υπάρχει ευελιξία στον τρόπο με τον οποίο θα φτάσουμε έως εκεί. Αυτό σημαίνει ότι η ετήσια δημοσιονομική προσαρμογή θα είναι της τάξης του 1% του ΑΕΠ ετησίως.
• Η ενότητα στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ έχει διαρραγεί με το «κίνημα των 40». Τι έπεται μετά τη διακύβευση της ψήφισης του τρίτου πακέτου; Εκλογές το φθινόπωρο, κυβέρνηση «εθνικής ενότητας», όπως επιδιώκουν κάποιοι, ή η κυβέρνηση θα το τραβήξει όσο πάει με τις ψήφους της αντιπολίτευσης;
Τα προβλήματα που έχουν προκύψει εντός του ΣΥΡΙΖΑ θα επιλυθούν μέσα από τις συλλογικές διαδικασίες των οργάνων του κόμματος. Τον Σεπτέμβριο προχωράμε σε έκτακτο συνέδριο. Είναι προφανές πως ο πρωθυπουργός επιδιώκει την αποκατάσταση της ενότητας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, κι αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι δεν λειτούργησε με διαδικασίες αποκλεισμού. Ωστόσο, μια κυβέρνηση που δεν στηρίζεται πλήρως από τους βουλευτές της έχει πρόβλημα αποτελεσματικότητας, γι’ αυτό θα πρέπει από τις συλλογικές διαδικασίες να προκύψει μια νέα στρατηγική, ένας νέος σχεδιασμός του κόμματος με βάση τα δεδομένα που έχουμε μπροστά μας. Αυτό που αναφέρετε ως «κίνημα των 40» δεν είναι ουσιαστικά κάτι ομοιογενές, αλλά περισσότερο μια «ομπρέλα» για τους διαφωνούντες με τις εξελίξεις, παρά μια τάση που έχει μια ολοκληρωμένη αντιπρόταση. Τώρα, όσον αφορά το ενδεχόμενο των εκλογών, πρόκειται για κάτι που θα συμβεί αν η κυβέρνηση δεν καταφέρει να έχει την πλειοψηφία. Τότε, αναγκαστικά, θα πάμε σε εκλογές.
• Ποια θα είναι η επόμενη ημέρα για τον ΣΥΡΙΖΑ; Από τη διαίρεση θα περάσει στη διάσπαση και στον αναπροσανατολισμό των πολιτικών του ή η εξουσία μπορεί να λειτουργήσει ως συγκολλητική ουσία;
Ελπίζω και πιστεύω ότι θα ξεκινήσει ένας ανοιχτός, ειλικρινής και συντεταγμένος διάλογος στα θεσμικά όργανα, μέσω του οποίου θα καταλήξουμε σε κοινά συμπεράσματα. Είναι κάτι που το έχουμε κάνει ξανά στο παρελθόν, οπότε αισιοδοξώ ότι θα τα καταφέρουμε και αυτή τη φορά. Η «συγκολλητική ουσία» δεν μπορεί να είναι η εξουσία, αλλά οι κοινές επιδιώξεις και το κοινό πολιτικό πρόγραμμα.
• Υπάρχει χώρος και κατάλληλες συνθήκες πλέον για ένα νέο κόμμα υπέρ της δραχμής στην Ελλάδα;
Η δημιουργία ενός τέτοιου πολιτικού φορέα θα είναι κάτι αποτυχημένο και περιθωριακό. Το ζήτημα σε τελική ανάλυση δεν είναι το νόμισμα, αλλά η πολιτική που εφαρμόζεται. Η «επιστροφή στη δραχμή» θα σήμαινε τη ραγδαία διολίσθηση της αξίας του εθνικού νομίσματος, θα περιόριζε τουλάχιστον κατά το ήμισυ την αξία των καταθέσεων των πολιτών. Επιπρόσθετα, θα μειωνόταν βίαια η αγοραστική δύναμη τόσο των μισθωτών όσο και των συνταξιούχων. Για τις δε επιχειρήσεις, θα τραυματίζονταν οι σχέσεις χιλιάδων με το εξωτερικό. Επιπλέον, για την ομαλή λειτουργία της οικονομίας, τουλάχιστον μέχρι να αναδιαρθρωθεί και ανακάμψει ο παραγωγικός ιστός, θα χρειάζονταν επαρκή συναλλαγματικά αποθέματα. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι δίπλα στη χρεοκοπία και στα παλιά δάνεια θα χρειαζόταν ένας νέος εξωτερικός δανεισμός, δηλαδή πιθανότατα προσφυγή στο ΔΝΤ ή σε κάποιον παρόμοιο διεθνή οργανισμό. Ολα τα παραπάνω δείχνουν πως η έξοδος από το ευρώ δεν μας εξασφαλίζει το σταμάτημα της εσωτερικής υποτίμησης. Αντίθετα, μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο απότομη και πιο σκληρή εσωτερική υποτίμηση. Τέλος, πρέπει να σημειώσουμε ότι πρόκειται για μια αχαρτογράφητη περιοχή, καθώς δεν υπάρχει ανάλογο ιστορικό προηγούμενο.
• Ακούμε και μαθαίνουμε πολλά για τις μυστικές προετοιμασίες που έγιναν για επιστροφή της χώρας σε εθνικό νόμισμα. Υπάρχει μια άποψη που παρομοιάζει με «παρακράτος» τις ενέργειες Βαρουφάκη, αλλά και η άλλη που υποστηρίζει ότι η χώρα έπρεπε να έχει plan B και να προετοιμαστεί για τα χειρότερα σενάρια αν κάτι δεν πήγαινε καλά στη διαπραγμάτευση. Εσείς τι πιστεύετε;
Νομίζω ότι υπάρχει ένας καταιγισμός πληροφοριών ο οποίος εντείνει τη σύγχυση, ενώ σε πολλές περιπτώσεις λειτουργεί με θεαματικούς όρους και όχι με όρους εγκυρότητας και νηφαλιότητας. Αλλωστε πολλά από τα σενάρια που βλέπουν το φως της δημοσιότητας είναι ξεκάθαρα αναληθή. Η διαπραγματευτική ομάδα της κυβέρνησης ήταν σταθερά προσανατολισμένη στην επίτευξη συμφωνίας.
• Πόσο σκληρά πιστεύετε πως θα επηρεάσουν την ελληνική οικονομία τα capital controls; Πότε περιμένετε ότι θα αρθούν; Θα κρατήσουν μήνες ή χρόνια, όπως εκτιμούν πολλοί;
Τα capital controls θα κρατήσουν μέχρι να σταθεροποιηθεί πλήρως το τραπεζικό σύστημα. Οι βάσεις γι’ αυτό έχουν ήδη τεθεί μέσω της ανανέωσης της ρευστότητας από τον ELA και πολλές συναλλαγές που αρχικά αντιμετώπιζαν πρόβλημα, τώρα γίνονται κανονικά. Δεν έχουμε σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία καθώς το βασικό πρόβλημα, δηλαδή οι εισαγωγές, έχει σχεδόν ομαλοποιηθεί, ενώ οι περισσότερες συναλλαγές των πολιτών γίνονται με κάρτες, μέσω ΑΤΜ ή με web banking. Η κατάσταση αυτή πιστεύω πως θα τελειώσει μόλις ολοκληρωθεί η καινούργια συμφωνία που περιλαμβάνει την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Αλλωστε, η γενικότερη οικονομική σταθεροποίηση και αποκατάσταση της εμπιστοσύνης θα οδηγήσει τον κόσμο να ξανατοποθετήσει στις τράπεζες τα χρήματα που έβγαλε.
• Ο νόμος για τη «διάσωση εκ των έσω» που προβλέπει και το κούρεμα καταθέσεων άνω των 100 χιλ. ευρώ ψηφίστηκε ακριβώς την περίοδο που η κυβέρνηση επιχειρεί με κάθε τρόπο να διαβεβαιώσει ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση να χάσουν χρήματα οι καταθέτες. Δεν έχει, όμως διευκρινιστεί το παραμικρό για τις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών. Ούτε πόσες είναι ούτε με ποιον τρόπο θα καλυφθούν. Ποιος είναι ο σχεδιασμός;
Η κοινοτική οδηγία BRRD είναι υποχρεωτική για όλες τις χώρες-μέλη και έχει ήδη τεθεί σε ισχύ σε όλα τα κράτη-μέλη από την 1η Ιανουαρίου 2015. Η οδηγία αυτή προβλέπει τη στήριξη και εξυγίανση των τραπεζών μέσω της διαδικασίας εκκαθάρισης. Η εφαρμογή της προβλέπει τη στήριξη της τράπεζας μέσω της εμπλοκής των μετόχων και των ομολογιούχων και όχι των φορολογουμένων. Το κόστος φεύγει από τον φορολογούμενο και μεταφέρεται στους μετόχους αρχικά, στους ομολογιούχους στη συνέχεια και σε τελευταία περίπτωση στους καταθέτες. Μάλιστα, βάσει της κοινοτικής οδηγίας όλες οι καταθέσεις έως 100.000 ευρώ είναι πλήρως εγγυημένες και προστατευμένες και δεν μπορούν να υποστούν κούρεμα. Επί της ουσίας, εάν υπάρξει κίνδυνος θα αφορά τις καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ. Εν τούτοις, για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών η νέα συμφωνία προβλέπει τη διάθεση πόρων έως 25 δισ. ευρώ. Συνεπώς τα χρήματα αυτά είναι υπεραρκετά.
• Με ποιο μοντέλο θα προχωρήσει τελικά η κυβέρνηση στη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων; Υπάρχει σχέδιο για να διαφυλαχτεί η πρώτη κατοικία των υπερχρεωμένων πολιτών;
Οι Ελληνες πολίτες μπορούν να είναι απόλυτα σίγουροι ότι η πρώτη κατοικία με την παρούσα κυβέρνηση είναι απόλυτα προστατευμένη.
Κατόπιν συνεργασίας και συμφωνίας με τους θεσμούς, σε τεχνικό και πολιτικό επίπεδο, έχει αποφασιστεί ο σχεδιασμός Ολιστικής Στρατηγικής Διαχείρισης των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων, ο οποίος αφορά τη συγκρότηση ομάδας εργασίας, με συμμετοχή όλων των συναρμόδιων φορέων, της Τραπέζης της Ελλάδος, του ΤΧΣ, ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων κι εξειδικευμένων στελεχών του Δημοσίου, με στόχο την άμεση υποβολή προτάσεων για τη στρατηγική διαχείρισης. Η ομάδα έχει ήδη συγκροτηθεί τον Ιούνιο καθώς και η υπο-ομάδα νομικής υποστήριξης και ήδη προχωρά το έργο τους. Το θέμα αποτελεί μέρος των διαπραγματεύσεων και με την κατάληξή τους θα ανακοινωθεί.
• Στο κεφάλαιο της απελευθέρωσης αγορών και επαγγελμάτων, η κυβέρνηση θα μιλήσει τελικά την ίδια φιλελεύθερη γλώσσα με τον ΟΟΣΑ;
Μέρος της δύσκολης συμφωνίας ήταν και οι εκκρεμείς δεσμεύσεις από την πρώτη εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ. Δεν τις επικροτούμε, καθώς θίγουν τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, ωστόσο αποτελούν κομμάτι των υποχωρήσεων που έπρεπε να γίνουν στο πλαίσιο της ανάγκης σύναψης μιας συμφωνίας. Προσεγγίζουμε το θέμα ισορροπημένα. Θα προσπαθήσουμε, μέσω άλλων πρωτοβουλιών, να στηρίξουμε τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Στο εξής, άλλωστε, η όλη συνεργασία μας με τον ΟΟΣΑ θα κινείται σε επίπεδο που θα συνάδει με την αναπτυξιακή ατζέντα της κυβέρνησης, σε κλάδους όπως το λιανεμπόριο και το ηλεκτρονικό εμπόριο.
• Φτάνουμε στο τέλος του 2015 και το ΕΣΠΑ της νέας περιόδου δεν έχει ακόμη ενεργοποιηθεί, ούτε ο νέος επενδυτικός νόμος. Πού βρίσκεται η προετοιμασία;
Επί της παρούσης, κινούμαστε σε δύο κατευθύνσεις. Αφ’ ενός εξυγιαίνουμε/τακτοποιούμε τις εκκρεμότητες και τα προβλήματα της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου. Αφ’ ετέρου σχεδιάζουμε τη νέα προγραμματική περίοδο. Βασικό σημείο παρέμβασης στη διαχείριση του νέου ΕΣΠΑ είναι η εστίαση σε μικρά και μεσαία έργα υποδομών σε συνάρτηση με την αλληλεπίδρασή τους με το περιβάλλον, τις τοπικές κοινωνίες, την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή. Ενα δεύτερο βασικό σημείο παρέμβασης είναι η ενίσχυση της συνεταιριστικής/συνεργατικής επιχειρηματικότητας και η προώθηση των συνδυασμένων οικονομιών κλίμακας. Είναι καίριας σημασίας να διασυνδέσουμε τη μικρή και μεσαία με τη μεγάλη επιχειρηματικότητα, μέσα από τις ενδιάμεσες ροές και τις προμήθειες πρώτων υλών, ώστε τα αποτελέσματα των επενδύσεων να ωφελούν τις τοπικές οικονομίες και να λειτουργούν πολλαπλασιαστικά. Οι παρεμβάσεις αυτές θα ενταχθούν στον νέο αναπτυξιακό/επενδυτικό νόμο που καταρτίζεται από τα μέσα Μαΐου με ορίζοντα ολοκλήρωσης τον ερχόμενο Οκτώβριο.
