Εκατοντάδες μεγάλα ποτάμια σε όλη τη Γη περιέχουν επικίνδυνα υψηλά επίπεδα αντιβιοτικών, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική έρευνα, τη μεγαλύτερη πάνω στο ζήτημα μέχρι σήμερα. Τα αντιβιοτικά καταλήγουν στα ποτάμια και στο έδαφος μέσω των ανθρωπίνων και ζωικών αποβλήτων, καθώς και των λυμάτων των φαρμακοβιομηχανιών.
Η ρύπανση με αντιβιοτικά βοηθά τα μικρόβια να γίνουν πιο ανθεκτικά στα φάρμακα που προορίζονται για τους ανθρώπους. Η συνεχής αύξηση της ανθεκτικότητάς τους αποτελεί ένα ολοένα σοβαρότερο πρόβλημα δημόσιας υγείας παγκοσμίως και μπορεί να προκαλέσει έως δέκα εκατομμύρια πρόσθετους θανάτους έως 2050, σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις του ΟΗΕ.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή περιβαλλοντικής επιστήμης ‘Αλιστερ Μπόξολ του βρετανικού Πανεπιστημίου της Υόρκης, που έκαναν τη σχετική ανακοίνωση σε επιστημονικό συνέδριο στο Ελσίνκι, σύμφωνα με τη «Γκάρντιαν», πήραν δείγματα από 711 σημεία ποταμών σε 72 χώρες και βρήκαν παρουσία αντιβιοτικών στα δύο τρίτα από αυτά (65%). Στις 111 δειγματοληψίες του νερού οι συγκεντρώσεις των αντιβιοτικών ξεπερνούσαν τα επίπεδα ασφαλείας, σε μερικές περιπτώσεις ακόμη και κατά 300 φορές πάνω από το όριο.
Το πρόβλημα είναι αισθητό από τον Τάμεση και το Δούναβη στην Ευρώπη μέχρι τον Τίγρη στη Μεσοποταμία, αλλά η κατάσταση είναι συγκριτικά ακόμη χειρότερη στα ποτάμια της Αφρικής και της Ασίας που διασχίζουν τις φτωχότερες χώρες. Το ρεκόρ ρύπανσης κατέχει το Μπαγκλαντές, όπου το αντιβιοτικό μετρονιζαδόλη, το οποίο χρησιμοποιείται για θεραπεία των κολπικών λοιμώξεων, βρέθηκε σε ποσότητες πάνω από 300 φορές υψηλότερες σε σχέση με το όριο ασφαλείας. Μάλιστα αυτό το επίπεδο βρέθηκε πολύ κοντά σε μια μονάδα βιολογικού καθαρισμού λυμάτων, προφανώς επειδή δεν διέθετε την αναγκαία τεχνολογία κατακράτησης των αντιβιοτικών.
Η μαζική και παράνομη ρίψη λυμάτων και αποβλήτων απευθείας στα ποτάμια ευθύνεται σε αρκετές περιπτώσεις για τα υψηλά επίπεδα των αντιβιοτικών, όπως στην Κένυα, όπου βρέθηκε να ξεπερνούν κατά 100 φορές τα όρια ασφαλείας.
Αλλά και στις ανεπτυγμένες χώρες το πρόβλημα είναι υπαρκτό. Στην Αυστρία οι μετρήσεις στο Δούναβη έδειξαν την παρουσία επτά διαφορετικών αντιβιοτικών, όπως η κλαριθρομυκίνη, η οποία συνταγογραφείται για τη θεραπεία λοιμώξεων των πνευμόνων και τα επίπεδα της στο ποτάμι -το δεύτερο μεγαλύτερο της Ευρώπης αλλά και το πιο επιβαρυμένο με αντιβιοτικά- ήσαν περίπου τετραπλάσια αυτών που θεωρούνται ασφαλή.
Συνολικά σχεδόν ένα στα δέκα ποτάμια (8%) της Ευρώπης βρέθηκε να έχει πρόβλημα. Για παράδειγμα, ο Τάμεσης στη Βρετανία, ο οποίος θεωρείται από τα πιο καθαρά ευρωπαϊκά ποτάμια, ανακαλύφθηκε ότι περιέχει πέντε είδη αντιβιοτικών, εκ των οποίων ένα, η σιπροφλοξασίνη, ανιχνεύθηκε σε υπερτριπλάσια επίπεδα σε σχέση με το όριο ασφαλείας.