Του Σίμου Ανδρονίδη
Πριν από λίγες ημέρες, ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν, δέχθηκε μία βίαιη επίθεση κατά την διάρκεια περιοδείας του στην Νοτιοδυτική Γαλλία. Παρά την έκπληξη του, ο Γάλλος πρόεδρος και εκ νέου υποψήφιος για την προεδρία της Γαλλίας στις προεδρικές εκλογές που θα διεξαχθούν το 2022, διατήρησε την ψυχραιμία του και συνέχισε το πρόγραμμα του.
Το πρόσωπο που άσκησε μία εν-σώματου τύπου, πολιτική βία εναντίον του Εμμανουέλ Μακρόν, διακήρυξε με στόμφο ‘Κάτω η Μακρονία,’ αντιλαμβανόμενος την προεδρική θητεία Μακρόν, ως έναυσμα για την συγκρότηση ενός ‘συστήματος’ που ‘καταπιέζει’ τους Γάλλους πολίτες, προσδίδοντας έτσι στην ενέργεια του τα χαρακτηριστικά της αποκοπής: Έτσι, μέσω της άσκησης βίας, της, κατά πρόσωπο επίθεσης στον Εμμανουέλ Μακρόν, προβάλλεται συμβολικά και έμπρακτα, πολιτικά και αξιακά, η ‘αποκοπή’ του υποκειμένου από το Μακρονικό ‘σύστημα,’ και, σε ένα βαθύτερο επίπεδο, η έκφραση της δυσαρέσκειας για την πολιτική του, εκεί όπου η βία δεν λειτουργεί ως δίαυλος που βοηθά στο να αναδειχθούν μία σειρά από συναισθήματα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η δυσαρέσκεια για το συγκεκριμένο και θεωρούμενο ως ‘σύστημα’ που πλέον, ευρίσκεται ενώπιον του, συναρθρώνεται με την οργή, η δυσθυμία με την αρνητική αντιμετώπιση, που εν προκειμένω, μετεξελίσσονται σε αίσθηση ‘πνιγμού’ που αναζητεί και βρίσκει την ευκαιρία να εκφρασθεί.
Έτσι, εκτός από δίαυλος και δη ενεργητικός δίαυλος, η βία καθίσταται και συμπύκνωση του εκείνη την στιγμή, συναισθηματικού κόσμου και των πολιτικών αντιλήψεων του νεαρού Γάλλου, ο οποίος και, προσδίδει στο χαστούκι του τους επι-γενόμενους όρους έγκλησης της ‘άλλης’ Γαλλίας που είναι εδώ και ‘αντιστέκεται.’ Στο υπόβαθρο της συγκεκριμένης κίνησης, τίθεται η έννοια της «διαθεσιμότητας», η οποία, κατά τους Νίκο Δεμερτζή, Μπετίνα Ντάβου και Βασίλη Θάνο, σχετίζεται με την «επίγνωση ότι υπάρχει κάποια μορφή δράσης που είναι εφικτή και έχει νόημα».[1]
Και είναι η βία που πρωταρχικά επιθυμεί[2] να διαρρεύσει και να αναδείξει το περιεχόμενο της και ενώπιον του Γάλλου προέδρου, αλλά και ενώπιον του πλήθους που παρακολουθούσε την περιοδεία του, εγγράφοντας εντός της, αφενός μεν την αναπαράσταση του προέδρου όχι ως προέδρου, αλλά ως ‘συστημικού φερέφωνου,’ και, αφετέρου δε, πολιτικές και ιστορικές αφηγήσεις που άπτονται μίας κατά βάση ακροδεξιάς φυσιογνωμίας.[3]
Ως προς το τελευταίο, η εν-σώματη βία καθίσταται ακτιβιστική αλλά και πολιτική, εμβαπτισμένη στα νάματα μίας ιδεατής, κοινωνικά και πολιτικά, αταξίας: ‘Αταξία’ και ανασφάλεια για εσένα, που έχεις προκαλέσει κατά την διάρκεια της θητείας του, πολύ μεγαλύτερη ‘αταξία’ και ‘ανασφάλεια.’
Η βία, υπό την μορφή χαστουκιού, που δεν την καθιστά λιγότερη ανησυχητική για το Γαλλικό κομματικό και πολιτικό σύστημα, δεν προσιδιάζει προς τον άξονα μίας ιδιαίτερης ‘αισθητικοποίησης,’ αλλά, αντιθέτως, καθημερινοποιείται, αποκτώντας τρεις επιμέρους παραμέτρους. Ας τις παρακολουθήσουμε αναλυτικότερα.
Η πρώτη παράμετρος σχετίζεται με ό,τι μπορούμε να αποκαλέσουμε ως ‘απο-θεσμοποίηση,’ κάτι που σημαίνει πως μέσω της κεντρικά επιτελούμενης βίας, που βρίσκει τρόπο έκφρασης, ο πρόεδρος εκπίπτει στα βάθρα της πτώσης, απο-θεσμοποιείται μένοντας αδύναμος και γυμνός έναντι της βίας ως ‘λαϊκού νόμου.’ Άρα, μεταβαίνουμε σε ένα σχήμα του τύπου ‘ο βασιλιάς είναι γυμνός.’ Η δεύτερη παράμετρος είναι αυτή που αφορά, την αποστοίχιση ενός ‘λίγου’ πολιτικού από το κύρος και την αίγλη που του προσδίδουν οι ιδιότητες του προέδρου, όντας έτσι, πέραν από λίγος, και πολιτικά ‘νάνος.’
Και η τρίτη παράμετρος έχει να κάνει με την καθημερινοποίηση της βίας, όπως σημειώσαμε και πιο πάνω, στο εγκάρσιο σημείο όπου πλέον, ο Εμμανουέλ Μακρόν, έχοντας απωλέσει την ιδιότητα, συμβολικά και φαντασιακά, το κύρος και την αίγλη, δέχεται την βία ως καθημερινός άνθρωπος. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο επιτιθέμενος, τον φέρνει στα δικά του μέτρα.
Η βία ως χαστούκι και το χαστούκι ως βία, ενταγμένο εντός μίας οιονεί προεκλογικής περιόδου, καθίσταται πολιτική και αντι-συστημική (πάλι το σύστημα ως ‘μηχανή’), αναπαριστά αρνητικά τον πρόεδρο που ‘ενσαρκώνει’ την παρακμή, όντας έτσι, ένα χτύπημα προς την Γαλλική Δημοκρατία, τις αρχές και τις αξίες της. Ακόμη και ως μεμονωμένο περιστατικό. Ή αλλιώς, διαφορετικά ειπωμένο, θέλει να είναι χτύπημα στη Γαλλική Δημοκρατία.[4]
Και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπισθεί, ωθώντας σε μία ευρύτερη συζήτηση για την πολιτική βία και τις προεκτάσεις της, για τις μορφές που αυτή λαμβάνει, καθώς και για την λήψη των αναγκαίων μέτρων για την καταπολέμηση της. Συζήτηση που πρέπει να είναι ευρεία, και με την συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Βλέπε σχετικά, Δεμερτζής Νίκος, Ντάβου Μπετίνα & Θάνος Βασίλης, ‘Συναισθήματα, κίνητρα και πολιτική συμπεριφορά στην Ελλάδα της κρίσης,’ στο: Γεωργαράκης Ν-Γ., & Δεμερτζής Ν., (επιμ.), ‘Το Πολιτικό πορτραίτο της Ελλάδας. Κρίση και η αποδόμηση του πολιτικού,’ Εκδόσεις Gutenberg/ Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, Αθήνα, 2015, σελ. 37. Η χρήση του «Montjole! Saint Denis!» που είναι μία παλαιά Γαλλική μοναρχική ιαχή από την εποχή του Μεσαίωνα που έχει μεταπλασθεί από διάφορες εκφάνσεις της εν ευρεία εννοία Ακροδεξιάς, δείχνει και ποιο είναι το βασικό σημείο αναφοράς του επιτιθέμενου (μοναρχικός-βασιλικός καισαρισμός), το οποίο και εμπεριέχει τάσεις απόρριψης και άρνησης της σύγχρονης ‘Requblique.’
[2] Στο υπόστρωμα της βίας και της άσκησης της, ή αλλιώς, της απόφασης για την άσκηση της, τίθεται η τύποις συνειδητοποίηση ό,τι αυτή συνιστά ‘μέσο’ και αντανάκλαση των ‘θέλω’ του υποκειμένου, στοιχείο που δύναται να επιφέρει αποτέλεσμα: Ό,τι δηλαδή, ο ασκών βία, με αυτόν τον τρόπο, μπορεί να ακουστεί. Στην περίπτωση της επίθεσης στον Εμμανουέλ Μακρόν, θεωρούμε πως ισχύει αυτό το υπόδειγμα, με το πρόσωπο που επιτίθεται δημόσια, δηλαδή εκτίθεται, να επιθυμεί και να ακουστεί και να φανεί. Αυτού του τύπου η βία, δεν εξέλιπε από την Ελληνική δημόσια σφαίρα, την περίοδο της βαθιάς κοινωνικοοικονομικής και πολιτικής κρίσης, βία που εκκινούσε από την παραδοχή ό,τι ο πολιτικός που στέκεται απέναντι, δεν ‘είναι αντιπρόσωπος’ μου.
[3] Στην οικία του επιτιθέμενου, βρέθηκαν αντίτυπα του έργου του Αδόλφου Χίτλερ ‘Ο Αγών μου.’
[4] Το θετικό στοιχείο είναι πως η βία αυτού του τύπου δεν βρήκε υποστήριξη ούτε κάποιο παράθυρο υποστήριξης από τα υπόλοιπα Γαλλικά πολιτικά κόμματα, νοηματοδοτούμενη όχι ως απλή απρέπεια αλλά ως αυτό που είναι: Βία.