Αξιοσημείωτα και ενδιαφέροντα για εργαζόμενους και εργοδότες είναι τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την μεγαλύτερη μέχρι σήμερα στον κόσμο δοκιμαστική εφαρμογή της τετραήμερης εργασιακής εβδομάδας.
Το τετραήμερο εργασίας, αντί του πενθημέρου, το οποίο εφαρμόστηκε πιλοτικά στη Βρετανία επί έξι μήνες, αποκαλύπτει ότι έχει σημαντικά οφέλη για την ψυχική υγεία των εργαζομένων, χωρίς να βλάπτει την παραγωγικότητα των εταιρειών.
Οι 61 βρετανικές εταιρείες και οργανισμοί που συμμετείχαν στο πείραμα το οποίο ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2022, δεσμεύθηκαν για μια μείωση κατά το ένα πέμπτο (20%) στις ώρες εργασίες όλου του προσωπικού τους, χωρίς ανάλογη μείωση των μισθών. Την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων έκανε ομάδα κοινωνικών επιστημόνων του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ (με επικεφαλής τον καθηγητή κοινωνικών επιστημών Μπρένταν Μπέρτσελ), του αμερικανικού Κολλεγίου της Βοστώνης (με επικεφαλής την καθηγήτρια κοινωνιολογίας Τζούλιετ Σορ) και της ανεξάρτητης δεξαμενής σκέψης Autonomy που εστιάζει στο μέλλον της εργασίας.
Είχε προηγηθεί η δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας σε ΗΠΑ και Ιρλανδία, αλλά η δοκιμή στη Βρετανία υπήρξε η μεγαλύτερη που έχει γίνει στον κόσμο, άρα και πιο αντιπροσωπευτική. Η έκθεση των ευρημάτων παραδόθηκε στο βρετανικό κοινοβούλιο.
Σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους όταν ίσχυε ακόμη το πενθήμερο, το 71% των εργαζομένων ανέφεραν χαμηλότερα επίπεδα επαγγελματικής εξουθένωσης και το 39% λιγότερο στρες, ενώ υπήρξε μείωση 65% στις μέρες αδειών λόγω ασθενείας και 57% πτώση στον αριθμό όσων παραιτούνταν για να πάνε σε άλλη εταιρεία. Το 60% ανέφεραν ότι μπορούσαν πια να ισορροπήσουν καλύτερα τις απαιτήσεις της δουλειάς τους με εκείνες της οικογένειας τους και της κοινωνικής ζωής τους. Από την άλλη, τα έσοδα των εταιρειών όχι μόνο δεν μειώθηκαν λόγω της τετραήμερης εργασίας, αλλά αυξήθηκαν λίγο κατά 1,4% κατά μέσο όρο.
Το πείραμα είχε οργανωθεί από την διεθνή οργάνωση «4 Day Week Global» (ιδρύθηκε στη Νέα Ζηλανδία από επιχειρηματίες και φιλάνθρωπους) και την αντίστοιχη βρετανική «4 Day Week Campaign». Συνολικά περίπου 2.900 εργαζόμενοι διαφόρων κλάδων (από τις λιανικές πωλήσεις, τα χρηματοοικονομικά-τραπεζικά, τους συμβούλους επιχειρήσεων, την πληροφορική, το μάρκετινγκ και την παροχή υπηρεσιών υγείας μέχρι τα στούντιο κινούμενων σχεδίων και μικρά καταστήματα φαστ φουντ) δούλεψαν τετραήμερο επί ένα εξάμηνο. Καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου οι ερευνητές αξιολογούσαν τις επιπτώσεις της μιας έξτρα μέρας ελεύθερου χρόνου, ενώ εκτεταμένες συνεντεύξεις έγιναν τόσο με εργαζόμενους όσο και με διευθύνοντες συμβούλους εταιρειών πριν, στη διάρκεια και μετά το πείραμα.
Αύξηση παραγωγικότητας παρά τη μείωση χρόνου εργασίας
Το 92% των εταιρειών που συμμετείχαν στο πιλοτικό πρόγραμμα (οι 56 από τις 61) ανέφεραν ότι σκοπεύουν να συνεχίσουν το τετραήμερο, μάλιστα οι 18 προτίθενται να το μονιμοποιήσουν άμεσα. Στο τέλος του εξαμήνου, πολλοί μάνατζερ είπαν ότι δεν μπορούν να φανταστούν να επιστρέφουν στο πενθήμερο, ενώ η πλειονότητα των εργαζομένων δήλωσαν πεπεισμένοι ότι τελικά θα επικρατήσει το τετραήμερο παντού.
Λίγες μόνο συμμετέχουσες εταιρείες στην Βρετανία συνόδευσαν το τετραήμερο με προϋποθέσεις όπως η μείωση των ημερών καλοκαιρινής αδείας, η άμεση ανάκληση του προσωπικού αν παρίστατο ανάγκη ή η συνέχιση του πειράματος μόνο στο μέτρο που επιτυγχάνονταν οι στόχοι απόδοσης της εταιρείας.
«Πριν τη δοκιμή, πολλοί αναρωτιούνταν αν θα βλέπαμε μια αύξηση της παραγωγικότητας που θα αντιστάθμιζε τη μείωση του χρόνου εργασίας – και αυτό ακριβώς βρήκαμε», δήλωσε ο Μπέρτσελ. «Πολλοί εργαζόμενοι έδειξαν μεγάλη προθυμία να γίνουν οι ίδιοι πιο αποδοτικοί. Οι μακριές συσκέψεις με πάρα πολλούς ανθρώπους συντομεύτηκαν δραστικά ή καταργήθηκαν τελείως. Οι εργαζόμενοι είχαν πολύ μικρότερη τάση να “σκοτώσουν” τον χρόνο τους και αναζήτησαν ενεργά τεχνολογίες που βελτίωναν την παραγωγικότητα τους», πρόσθεσε.
«Νιώθουμε πραγματικά ενθαρρυμένοι από τα αποτελέσματα, που έδειξαν τους πολλούς τρόπους με τους οποίους οι εταιρείες μετέτρεψαν την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας από όνειρο σε ρεαλιστική πολιτική, με πολλαπλά οφέλη», ανέφερε ο ερευνητής δρ Ντέηβιντ Φρέιν του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Κέιμπριτζ.
Για «μείζονα ορόσημο» έκανε λόγο ο Τζόε Ράιλ, διευθυντής της καμπάνιας «4 Day Week Campaign» και τόνισε ότι «σε ένα μεγάλο εύρος διαφορετικών τομέων της οικονομίας, αυτά τα απίστευτα αποτελέσματα δείχνουν ότι τετραήμερο εργασίας πραγματικά “δουλεύει”».
Οι περισσότεροι εργαζόμενοι ανέφεραν ότι χρησιμοποιούσαν την έξτρα μέρα για ψώνια ή για δουλειές του νοικοκυριού, έτσι ώστε να έχουν ένα πραγματικά ελεύθερο Σαββατοκύριακο για ξεκούραση και αναψυχή. Πολλοί δήλωσαν ότι πια ανέπνεαν πιο ελεύθερα στο σπίτι τους, μερικοί ότι βρήκαν νέα χόμπι και ενδιαφέροντα, ενώ άλλοι ότι άρχισαν να επιμορφώνονται για το επάγγελμα τους και να βελτιώνουν τις δεξιότητες τους. Από την άλλη, μερικοί εμφανίστηκαν ανήσυχοι ότι το τετραήμερο τους φορτώνει με περισσότερη δουλειά.
