Από την Ντίνα Ιωακειμίδου
«Πόσα χρόνια έχετε να πληρώσετε τη ΔΕΗ; Το νερό το πληρώσατε;» απευθύνθηκε αγριεμένος προς τον καταγγέλλοντα -για διακοπή ρεύματος τηλεθεατή- ο πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ Γιώργος Αδαμίδης. «Μα και το νερό μου το έκοψαν…» πρόλαβε να αρθρώσει ο τηλεθεατής της πρωινής εκπομπής του Ant1, ο οποίος παρεμπιπτόντως συμβαίνει να είναι και άνεργος και πατέρας τριών παιδιών. Ε και; Το νέο αφήγημα, στο πλαίσιο του δόγματος του σοκ επιτάσσει την ανακύκλωση των παλαιών υλικών. Έτσι για μια ακόμη φορά η γλώσσα προσαρμόζεται: Όσοι χρωστούν, ακόμη και τα νοικοκυριά και οι μικρομεσαίοι μαγαζάτορες, χαρακτηρίζονται συλλήβδην μπαταχτσήδες. Και κυρίως σε αυτούς θα επιρρίψουν την ευθύνη των μελλοντικών αυξήσεων του ηλεκτρικού ρεύματος που θα υποστούν οι καταναλωτές. Σε αυτούς και στην κουλτούρα των κινημάτων «δεν πληρώνω».
Η διοίκηση της ΔΕΗ από τις αρχές του περασμένου μήνα φρόντισε να ενημερωθούν οι καταναλωτές της για την επαναφορά της πολιτικής των μαζικών διακοπών ρεύματος που έφτασαν στις χίλιες την ημέρα κατά την προηγούμενη τριετία. Πολιτική όμως που εν πολλοίς ακυρώθηκε από τη διόγκωση των κινημάτων αλληλεγγύης ιδιαιτέρως την περίοδο του 2011 με 2013. Έτσι τον περασμένο Νοέμβριο ενημερωθήκαμε αρχικά για 700.000 διακοπές ρεύματος σε ετήσια βάση. Κατόπιν για εντολές που δόθηκαν για 100.000 αποκοπές μέσα σε ένα μήνα. Επίσης για διακοπές ρεύματος που πραγματοποιήθηκαν σε 15.000 καταναλωτές σε διάστημα μόλις δέκα ημερών. Γεγονός μάλιστα που προκάλεσε τη δυσφορία του κ. Ν.Χατζηαργυρίου, διευθύνοντος συμβούλου του Διαχειριστή Δικτύου Διανομής καθώς, όπως δήλωσε στους δημοσιογράφους «τα συνεργεία δεν έχουν ακόμη οργανωθεί για τόσο φόρτο εργασίας..»
Ο αρμόδιος υπουργός Πάνος Σκουρλέτης παρενέβη πυροσβεστικά από το βήμα της Βουλής διαψεύδοντας τα περί μαζικών διακοπών, ενώ με συνεντεύξεις του διευκρίνισε ότι οι εν λόγω διακοπές θα αφορούν τους καταναλωτές που χρωστούν άνω των 1.000 ευρώ. Στη συνέχεια το ξανασκέφτηκε ως φαίνεται και επανήλθε δηλώνοντας ότι μελετάται ακόμη και η εφαρμογή του γαλλικού συστήματος για τους οφειλέτες: δηλαδή παροχή ρεύματος στους οφειλέτες αποκλειστικά και μόνο για φως. Για θερμαντικά συστήματα, θερμοσίφωνες και τα λοιπά, ούτε λόγος. Από τη πλευρά της η ΔΕΗ, εξέδωσε μια κομψή ανακοίνωση τον περασμένο Νοέμβριο κάνοντας λόγο για μόλις 17.500 διακοπές ρεύματος εντός του έτους, επισημαίνοντας παράλληλα την ανάγκη υγιούς κοινωνικής συμπεριφοράς των καταναλωτών μέσω της πληρωμής των λογαριασμών.
Ληξιπρόθεσμες οφειλές
«Υπάρχει όντως μια δύσκολη πραγματικότητα, χρωστάνε 2 δισεκατομμύρια στη ΔΕΗ άρα αντιλαμβάνομαι την ανάγκη… όμως η διόγκωση των οφειλών δεν είναι μόνο από την ανέχεια και την κρίση αλλά και από τη στάση όσων λένε αυτή την πληρωμή μπορώ να την αναβάλω», σημειώνει ο κ. Σκουρλέτης σε συνέντευξή του στις 20 Δεκεμβρίου στην εφημερίδα Εποχή. Πράγματι οι ληξιπρόθεσμες οφειλές της ΔΕΗ έχουν εκτοξευτεί. Στη ΔΕΗ, όπως τονίζει στο News247 ο Νίκος Φωτόπουλος, πρώην πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ και νυν εκπρόσωπος των εργαζομένων στο Δ.Σ. της ΔΕΗ, χρωστούν 2,1 εκατομμύρια καταναλωτές από το σύνολο των 7, 4 εκατομμυρίων, ποσά που ανέρχονται στα 2,3 έως 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Εν ολίγοις, ένας στους τρεις καταναλωτές έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές. Από το συγκεκριμένο σύνολο των οφειλών 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ αφορούν νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις και μοιράζονται σχεδόν ισόποσα στις δυο κατηγορίες. Τα χρέη των καταναλωτών μεσαίας τάσης, δηλαδή πολυκαταστήματα κτλ, ανέρχονται σε 250 εκατομμύρια ευρώ, ενώ τα αντίστοιχα της υψηλής τάσης (βιομηχανίες) στα 350 εκατομμύρια ευρώ. Παράλληλα τα χρέη του Δημοσίου προς τη ΔΕΗ υπερβαίνουν τα 200 εκατομμύρια ευρώ. Αντίστοιχα στις 31/12/2011 οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τη ΔΕΗ ανερχόντουσαν συνολικά στα 702 εκατομμύρια ευρώ. Οι οφειλές των νοικοκυριών και μικροεπιχειρήσεων στα 322 εκατομμύρια, των οφειλετών της μέσης τάσης στα 24 εκατομμύρια ενώ οι της υψηλής τάσης στα 200 εκατομμύρια. Η εκτόξευση των χρεών των νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων από τα 322 εκατομμύρια ευρώ το 2011 στο 1,5 δις που ισχύει σήμερα καταδεικνύει ότι αίφνης οι καταναλωτές επέλεξαν να καταστούν ανεύθυνοι και μπαταχτσήδες ή μήπως ότι οι αντοχές αυτής της κοινωνίας έχουν προ πολλού εξαντληθεί; Αξίζει να σημειωθεί ότι η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας συνιστά βασικό δείκτη κοινωνικής ευημερίας και ανάπτυξης μιας χώρας. Στην απαρχή της κρίσης το 2010 η μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας έφτασε στο 6,7% ενώ πέντε χρόνια μετά, στα τέλη του 2014 στο 18,2%.
Ίσως θα είχε ενδιαφέρον όλοι αυτοί που ανερυθρίαστα από την αρχή της κρίσης ανακυκλώνουν την ίδια ρητορική περί μπαταχτσήδων να έδιναν λίγη περισσότερη σημασία στις δηλώσεις του ανεξάρτητου εμπειρογνώμονα του ΟΗΕ Χουάν Πάμπλο Μποχοσλάβσκι ο οποίος πρόσφατα δήλωσε ότι ύστερα από πέντε χρόνια πολιτικών προσαρμογής το 36% του πληθυσμού της χώρας μας, δηλαδή συνολικά 3,76 εκατομμύρια άτομα βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού με αποτέλεσμα, όπως σημείωσε χαρακτηριστικά «μεγάλη μερίδα του πληθυσμού να στερείται των βασικών ελάχιστων επιπέδων οικονομικών, κοινωνικών και μορφωτικών δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στο δεσμευτικό διεθνές δίκαιο ανθρωπίνων δικαιωμάτων»…
Οι μπαταχτσήδες…
Η υγρασία στο Πέραμα αισθάνεσαι ότι σε περονιάζει. Η Μαρία, μια μορφωμένη και με αυξημένα τυπικά προσόντα γυναίκα με δυο μεγάλα πλέον παιδιά αποτυπώνει με τον πλέον εύγλωττο τρόπο την φτωχοποίηση και εξοβελισμό της μεσαίας τάξης. Ισχυρή επαγγελματίας η ίδια μέχρι πριν από μερικά χρόνια κατέληξε φιλοξενούμενη σε ένα υπόγειο της περιοχής. Το 2015 επήλθε η πλήρης οικονομική κατάρρευση καθώς η ασθένεια και εν τέλει ο θάνατος του συντρόφου της προκάλεσαν αλυσιδωτές αντιδράσεις επιβαρύνοντας πολύ σοβαρά και τη δική της υγεία.« Στα σαράντα του ανθρώπου μου, έκοψαν το ρεύμα» αναφέρει με ένα πικρό χαμόγελο στο Νews247. Αδυνατεί να ενταχθεί στο οικιακό κοινωνικό τιμολόγιο ως φιλοξενούμενη, η υγεία της έχει κλονιστεί πολύ σοβαρά ενώ ρεύμα διαθέτει μέσω των παράτυπων επανασυνδέσεων. «Ζητήσαμε διακανονισμό με τη ΔΕΗ καθώς το ποσό έχει ανέλθει στα 4.000 ευρώ. Πώς θα εξοφληθούν αυτά;» διερωτάται η Μαρία. Λίγη ώρα μετά, στις παράγκες του Περάματος, πάνω στο βράχο σφηνωμένες, μια γυναίκα κρεμάει τη μπουγάδα της κάτω από το πρόχειρο σκέπαστρο με λαμαρίνες. «Έχουμε ρεύμα. Έχουμε μπει στο Κοινωνικό Τιμολόγιο όλοι μας εδώ» αναφέρει χαμογελώντας με ευγένεια.
Για τον Μιχάλη όμως από το Κερατσίνι τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. «Άνεργος και κατάφερα να βρω δουλειά πριν από μερικούς μήνες με 400 ευρώ το μήνα. Όταν πήγα για διακανονισμό μου ζήτησαν επειδή το σπίτι είναι στο όνομα του παππού μου, ληξιαρχική πράξη θανάτου του, όπως και του πατέρα μου. Το ποσό ήταν 1.600 ευρώ και μου ζήτησαν τα 800. Το ρεύμα στο σπίτι συνδέθηκε παράτυπα ενώ τώρα οι οφειλές έχουν φτάσει στα 2500 ευρώ» σημειώνει στο Νews247.
«Το 2012 και το 2013 ως κίνημα αλληλεγγύης προχωρήσαμε σε χιλιάδες παράνομες επανασυνδέσεις ρεύματος. Οι παρεμβάσεις μας και οι δυναμικές μας κινητοποιήσεις στη ΔΕΗ έφεραν αποτέλεσμα. Ωστόσο συνεχίζονται αν και σε μικρότερη ένταση. Και αυτό καθώς και σε ρύθμιση να έχεις μπει αν δεν πληρώσεις μια δόση σου κόβουν το ρεύμα. Επίσης το Οικιακό Κοινωνικό Τιμολόγιο δεν καλύπτει πολύ κόσμο. Οι όροι και οι προϋποθέσεις που τίθενται αποκλείουν πολλούς, όπως και το όριο των 1.200 kwh ή των 1.700 Kwh στο τετράμηνο που έχουν τεθεί» σημειώνει στο Νews247 o Τάσος Καραγιώργος δραστήριο μέλος των συλλογικοτήτων. «Η σκέψη δε για παροχή ρεύματος μόνο για φωτισμό, τι είδους διαχείριση της εξαθλίωσης συνιστά αυτό;» προσθέτει θυμωμένος. «Σου παρέχω μια λάμπα με φως για να βλέπεις τη δυστυχία σου;»
Οικιακά Κοινωνικά Τιμολόγια
Στις 600.000 ανέρχονται οι καταναλωτές που έχουν ενταχθεί στο συγκεκριμένο τιμολόγιο. Στην πραγματικότητα θα έπρεπε να έχουν ενταχθεί πολύ περισσότεροι ωστόσο αποκλείονται για διάφορους λόγους, όπως η ξαφνική ανεργία σύνηθες φαινόμενο που δεν λαμβάνεται υπόψη, οι απλήρωτοι επί σειρά μηνών εργαζόμενοι, οι υπερβάσεις στις Kwh, οι περιπτώσεις σπιτιών όπου απαιτείται σχέδιο ηλεκτρολόγου που κοστίζει καθώς και σειρά τεχνικών προβλημάτων. «Δεν επαρκεί το Οικιακό Κοινωνικό Τιμολόγιο» επιβεβαιώνει ο Βασίλης Παπαδόπουλος του κινήματος «Δεν πληρώνω». Στην πραγματικότητα, όπως μας επισημαίνει η Τόνια Κατερίνη μέλος της Αλληλεγγύης για Όλους «μόλις το 20% αυτών που έχουν ανάγκη καλύπτεται από το συγκεκριμένο τιμολόγιο. Τα προγράμματα θα έπρεπε να είναι ανοιχτά καθώς από τη μια ημέρα στην άλλη μένεις άνεργος. Μια ολόκληρη κοινωνία οδηγείται στην ακραία φτώχεια, με την επίθεση στα μεσαία στρώματα να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. » σημειώνει με έμφαση η κ Κατερίνη. Και συμπληρώνει :«Ο κόσμος βράζει από θυμό καθώς έχει επικρατήσει ολοκληρωτικά η λογική του T.I.NA (τhere is no allternative-δεν υπάρχει εναλλακτική).Τώρα φτύνουμε αίμα».
Μια άλλη παράμετρο θέτει από την πλευρά της η Δήμητρα Αγγελοπούλου, μέλος του κινήματος «Δεν πληρώνω»:« Ο κόσμος δεν είναι μόνο οικονομικά εξαντλημένος είναι και ψυχολογικά. Δεν διαθέτει αντοχές ούτε καν για τη διεκδίκηση του κοινωνικού τιμολογίου. Τα κουράγια και οι αντοχές στέρεψαν με αποτέλεσμα ο κόσμος να έχει υποπέσει σε μια κατάσταση απάθειας». Οι εκκλήσεις για παράτυπες επανασυνδέσεις ρεύματος και νερού συνεχίζονται κανονικά, σύμφωνα με τα μέλη του «Δεν πληρώνω». «Στην πραγματικότητα δεν επαρκούμε για επανασυνδέσεις» σημειώνει ο Αλέξανδρος Δαμιανάκος «Δεχόμαστε κλήσεις συνεχώς από άτομα με προβλήματα υγείας, από άνεργους με ανήλικα παιδιά.» Αναφέρουν επίσης την επιστολή της Ελένης που έλαβαν:
«Στις 9/12 έγινε κατάσχεση του μισθού μου 500 ευρώ γιατί χρωστούσα στην εφορία 625 ευρώ… Είμαι άνεργη, έχω τρία παιδιά που αναγκάστηκα να τα δώσω στο μπαμπά τους γιατί δεν μπορούσα να τα στηριξω οικονομικά… Έχω να δω την κόρη μου ένα χρόνο και φέτος έστω και με αυτά τα λίγα χρήματα ήλπιζα να τη πάρω στις γιορτές να την δω… Έχω κουραστεί να αγωνίζομαι και να μην έχω ουτε φαγητό στο πιάτο μου…περιμένω να μας διώξουν απο το σπιτάκι που μένω… Δεν ζητάω βοήθεια… Να πληρώσουν τα καθικια που μου κατάστρεψαν την οικογένεια, την υγεία μου και τη ζωή μου…αυτό μόνο ζητάω… Ευχαριστώ για το χρόνο σας…»
There is no alternative;
«Είναι ντροπή. Ντροπή να κόβουν το ρεύμα σε ανθρώπους. Ο κόσμος δεν γνωρίζει ποιον φόρο πρέπει να πρωτοπληρώσει, όταν οι δείκτες της ανεργίας παραμένουν τόσο υψηλοί και με τις συνεχείς μειώσεις μισθών και συντάξεων. Ο κόσμος δεν πληρώνει γιατί δεν έχει να πληρώσει. Απαιτείται διεύρυνση του Κοινωνικού Τιμολογίου. Σε ότι αφορά στους πραγματικούς μπαταχτσήδες θα μπορούσε η ΔΕΗ να εκδίδει εντολές διακοπής ρεύματος για φορολογικές δηλώσεις από ένα συγκεκριμένο ποσό και πάνω» επισημαίνει ο κ. Φωτόπουλος προσθέτοντας ότι η συμφωνία για τον ΑΔΜΗΕ ( μια κερδοφόρα εταιρία με 65 εκατομμύρια ευρώ το 2014) ακολουθεί τα βήματα της πώλησης του ΟΤΕ με την σταδιακή άλωση εκ μέρους του στρατηγικού επενδυτή». Κάπως έτσι ο ΑΔΜΗΕ αποκόβεται από τη ΔΕΗ με το δημόσιο να διατηρεί το 51% των μετοχών, το 20% σε στρατηγικό επενδυτή και το 29% μετοχοποιείται. Ως προς το management και τον διευθύνοντα σύμβουλο απαιτείται η απόλυτη συμφωνία με τον στρατηγικό επενδυτή ενώ η αποζημίωση της ΔΕΗ παραπέμπεται σε μέλλοντα χρόνο με το ύψος του τιμήματος να ορίζεται, όπως έγινε γνωστό, από «ανεξάρτητο» εκτιμητή.
Παράλληλα η αναγκαστική πώληση εκ μέρους της ΔΕΗ σε τιμές κάτω του κόστους του 30% της λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής της σε ιδιώτες μεσάζοντες καθώς και η αναγκαστική παραχώρηση του 25% των πελατών της στους ιδιώτες (υποχρεωτική παραχώρηση που το 2020 θα ανέλθει στο 50%) οδηγούν αργά και σταθερά τη ΔΕΗ στον δρόμο της κατάρρευσης. Ήδη πλέον των 300 εκατομμυρίων ευρώ διεκδικεί η ΔΕΗ από 450.000 πελάτες της που έχουν μεταπηδήσει σε ιδιώτες παρόχους ρεύματος. Πάντως αξίζει να σημειωθεί ότι και ο ίδιος ο επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμλπουμ αντιστάθηκε σθεναρά στην ιδιωτικοποίηση της ΤΕΝΕΤ, του συστήματος μεταφοράς της ενέργειας της χώρας του σημειώνοντας χαρακτηριστικά στο Ολλανδικό Κοινοβούλιο το 2013 ότι «η ιδιωτικοποίηση της Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας θα επέφερε μεγάλη ζημία στο δημόσιο συμφέρον.» Στη χώρα μας ήδη ένας στους τρεις καταναλωτές χρωστάει στη ΔΕΗ. Η διάλυση του ενεργειακού κολοσσού αναπόφευκτα σε μεσοπρόθεσμο χρόνο θα προκαλέσει νέες ανατιμήσεις του ρεύματος και την μεγαλύτερη αδυναμία των νοικοκυριών και των μικρών επιχειρήσεων να ανταποκριθούν στις οφειλές. Για το γεγονός αυτό θα κατηγορηθούν για μια ακόμη φορά οι «μπαταχτσήδες» μιας εξοντωμένης κοινωνίας ή η επικράτηση του Τ.Ι.ΝΑ;
* Φωτογραφίες: Φραντζέσκα Γιαϊτζόγλου-Watkinson