Περισσότερες από 50.000 υπογραφές έχει συγκεντρώσει μέχρι στιγμής το ψήφισμα με τίτλο «Σώστε το νερό από την ιδιωτικοποίηση», με το οποίο πολίτες ζητούν να αποσυρθούν οι εταιρίες ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ και όποιες άλλες δημοτικές εταιρείες ύδρευσης από το μενού των αποκρατικοποιήσεων όπως και να προστατευθούν οι πηγές σε όλη τη χώρα.
Στο κείμενο της «Πρωτοβουλίας για την μη ιδιωτικοποίηση του νερού» που θα σταλεί στην κυβέρνηση εξηγούνται οι λόγοι για τους οποίους δεν πρέπει να γίνει η ιδιωτικοποίηση, παραθέτοντας σχετικά παραδείγματα από άλλες χώρες.
Οι υπογράφοντες εκφράζουν την κάθετη αντίθεσή τους στην πώληση σε ιδιώτες των εταιρειών Ύδρευσης ολόκληρης της ελληνική επικράτειας και διαμηνύουν ότι ακόμα και εάν αυτή προχωρήσει θα αγωνιστούν για να την ακυρώσουν, όπως συνέβη στο Παρίσι το 2010.
«Δεν αναγνωρίζουμε σε κανέναν αιρετό ή μη προσωρινό διαχειριστή της δημόσιας περιουσίας, σε εθνικό, περιφερειακό ή δημοτικό επίπεδο, το ηθικό δικαίωμα να παίρνει αποφάσεις σε θέματα που υπερβαίνουν το πεδίο δράσης ακόμη και της αρχής του κράτους, που δεν είναι αέναο» σημειώνει κείμενο, που υπενθυμίζει ότι η πρόσβαση στο νερό είναι ανθρώπινο δικαίωμα.
«Αν οι ιδιωτικοποιήσεις σήμερα αφορούν υπηρεσίες και υποδομές αύριο έχουν ως στόχο τους ίδιους τους φυσικούς πόρους που αποτελούν συλλογικό αγαθό. Ενώ κρύβουν επιμελώς το μόνο πραγματικό ενδιαφέρον των ιδιωτών επενδυτών στον τομέα της ύδρευσης, δηλαδή το κέρδος» τονίζεται παράλληλα.
Ολόκληρο το κείμενο του ψηφίσματος έχει ως εξής
Εμπειρία από άλλες χώρες έχει καταδείξει ότι η ιδιωτικοποίηση του νερού έχει οδηγήσει σε εκτίναξη των τιμών και σε ορισμένες περιπτώσεις σε κίνδυνο της δημόσιας υγείας και ευημερίας. Η πρόσβαση στο νερό είναι ανθρώπινο δικαίωμα (ΟΗΕ 2010) Προς την Ελληνική Κυβέρνηση και την Ελληνική Δικαιοσύνη Εμείς οι Έλληνες πολίτες που υπογράφουμε την παρούσα επιστολή, είμαστε αντίθετοι στην πώληση σε ιδιώτες των εταιριών Ύδρευσης σε όλη την ελληνική Επικράτεια.
Θεωρούμε ότι μια τέτοια εξέλιξη είναι εις βάρος του κοινωνικού συμφέροντος και επιφυλασσόμαστε για το δικαίωμα μιας ιδιωτικής εταιρίας αλλά και οποιασδήποτε νομικής μορφής να έχει στην ιδιοκτησία της αποκλειστικά ή μερικά δικαιώματα χρήσης των υδάτινων πόρων που αποτελούν φυσικό αγαθό και μάλιστα απολύτως απαραίτητο για την επιβίωση ανθρώπων, φυτών και ζώων, αγαθό που προστατεύεται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία (οδηγία πλαίσιο 2000/60) (1) αλλά και τον ΟΗΕ που στις 28 Ιουλίου 2010 ενέκρινε ψήφισμα, για να προσθέσει την πρόσβαση σε καθαρό νερό στη διακήρυξη του για τα ανθρώπινα δικαιώματα (AG/10967) (2).
Σχετικά με την ΕΥΔΑΠ, που επί ιδρύσεως της (Ν.1068-1980) ανήκε αποκλειστικά στο κράτος, παρακολουθήσαμε ήδη την σταδιακή αλλαγή του θεσμικού της πλαισίου κατά την μετοχοποίηση της επί πρωθυπουργίας Κ.Σημίτη (Ν.2794-1999) και αμφισβητούμε καταφανώς την ορθότητα της πιο πρόσφατης εξέλιξης εκείνης του να συμπεριληφθεί η ΕΥΔΑΠ καθώς και η κερδοφόρα ΕΥΑΘ (4) στην ανώνυμη εταιρία «ΤΑΜΕΙΟ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ Α.Ε.» (Ν3986-2011) (3) που όπως αναφέρεται στο άρθρο 1.2 «Το προϊόν αξιοποίησης χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την αποπληρωμή του δημοσίου χρέους της χώρας».(5) Εκτός της ΕΥΔΑΠ, άμεση σχέση με τους υδάτινους πόρους έχει και η ΔΕΗ.
Οι τεχνητές λίμνες, οι ταμιευτήρες και τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια είναι βασικά στην ύδρευση και άρδευση μέσω των δημοτικών σχετικών επιχειρήσεων. Η πώληση τέτοιων περιουσιακών στοιχείων της ΔΕΗ είναι το ίδιο κατακριτέα. (6)(7) Η νομοθεσία στις Η.Π.Α, που απαγορεύει ή περιορίζει τη συλλογή βρόχινου νερού υπό τη μονότονη ρητορική της «προστασίας» των πόρων, δείχνει την τάση που επικρατεί.
Αν οι ιδιωτικοποιήσεις σήμερα αφορούν υπηρεσίες και υποδομές αύριο έχουν ως στόχο τους ίδιους τους φυσικούς πόρους που αποτελούν συλλογικό αγαθό. Ενώ κρύβουν επιμελώς το μόνο πραγματικό ενδιαφέρον των ιδιωτών επενδυτών στον τομέα της ύδρευσης, δηλαδή το κέρδος.
Ίσως η Ελληνική κυβέρνηση αγνοεί περιστατικά όπως τα ακόλουθα:
Χιλή: η Παγκόσμια Τράπεζα επέβαλλε σαν δανειοδοτικό όρο στη χώρα εγγύηση κέρδους 33% στη γαλλική εταιρία ύδρευσης Suez Lyonnaise des Eaux Αυστραλία: Το 1998 λίγο καιρό αφότου ανέλαβε την ύδρευση η γαλλική Suez Lyonnaise des Eaux το νερό στο Σύδνεϋ βρέθηκε μολυσμένο από παράσιτα και κρυπτοσπορίδια.
Καναδάς: Τουλάχιστον 7 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους αφού μολύνθηκαν από το βακτήριο E coli στο Walkerton, Ontario ύστερα από τη ιδιωτικοποίηση του ελέγχου ποιότητας του νερού που πέρασε στον έλεγχο της A&L Labs. Η εταιρία χαρακτήρισε τα αποτελέσματα των ελέγχων «απόρρητη πνευματική ιδιοκτησία» και αρνήθηκε να τα κοινοποιήσει. Μαρόκο: Οι καταναλωτές είδαν την τιμή του νερού να ανεβαίνει 3 φορές πάνω αφότου ιδιωτικοποιήθηκε η εταιρία ύδρευσης στην Casablanca.
Αργεντινή: Όταν θυγατρική της Suez Lyonnaise des Eaux αγόρασε την κρατική επιχείρηση νερού Obras Sanitarias de la Nacion, οι τιμές διπλασιάστηκαν και η ποιότητα του νερού χειροτέρευσε. Η εταιρίας αναγκάστηκε να αποχωρήσει όταν οι κάτοικοι μαζικά αρνήθηκαν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους.
Μ.Βρετανία: Οι λογαριασμοί ύδρευσης και αποχέτευσης αυξήθηκαν κατά 67% μεταξύ 1989 και 1995. Το ποσοστό διακοπών των παροχών ανέβηκε κατά 177%
Ν.Ζηλανδία: Οι πολίτες βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για την εμπορευματοποίηση του νερού.
Ν.Αφρική: Το νερό έγινε απροσπέλαστο, πανάκριβο και μη ασφαλές όταν η εταιρία Suez Lyonnaise des Eaux ανέλαβε την ύδρευση στο Johannesburg. Υπήρξαν εκτεταμένες μολύνσεις και χιλιάδες άνθρωποι είδαν την παροχή τους να διακόπτεται. Βολιβία: Το 1999 η Παγκόσμια Τράπεζα συστήνει ιδιωτικοποίηση της δημοτικής εταιρίας ύδρευσης της Cochabamba, Servicio Municipal del Agua Potable y Alcantarillado (SENIAPA). Αξιωματούχοι της τράπεζας απείλησαν ανοιχτά να παρακρατήσουν 600 εκατομμύρια $ από την δανειακή σύμβαση αν η Βολιβία δεν αποδεχόταν.
Εκπρόσωποι της εταιρίας Suez Lyonnaise des Eaux, κατόχου του 5,46% του μετοχικού κεφαλαίου της εισηγμένης ΕΥΑΘ (8) σύμφωνα με τον κ. Παπαδάκη αφού εξέφρασαν το ενδιαφέρον τους για την ιδιωτικοποίηση, γνωστοποίησαν ότι θα έχουν συνάντηση με τον διευθύνοντα σύμβουλο του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), Κώστα Μητρόπουλο, προκειμένου να κοινοποιήσουν και επισήμως την πρόθεση συμμετοχής στον σχετικό διαγωνισμό Στην πρώτη προσπάθεια ιδιωτικοποίησης, η Suez είχε συγκροτήσει κοινοπραξία με την ΑΚΤΩΡ. .(6-6-2012 Καθημερινή)
Γι αυτούς τους λόγους αλλά και για τον λόγο ότι δεν αναγνωρίζουμε σε κανέναν αιρετό ή μη προσωρινό διαχειριστή της δημόσιας περιουσίας, σε εθνικό, περιφερειακό ή δημοτικό επίπεδο, το ηθικό δικαίωμα να παίρνει αποφάσεις σε θέματα που υπερβαίνουν το πεδίο δράσης ακόμη και της αρχής του κράτους, που δεν είναι αέναο, ζητούμε να αποσυρθούν οι εταιρίες ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ αλλά και όποιες άλλες δημοτικές εταιρίες ύδρευσης από το μενού των αποκρατικοποιήσεων και να προστατευθούν οι πηγές σε όλη την επικράτεια.
Δηλώνουμε ως πολίτες επαρκώς ευχαριστημένοι από την λειτουργία των συγκεκριμένων επιχειρήσεων και εκφράζουμε δημόσια τη βούλησή μας να αντισταθούμε με κάθε νόμιμο μέσο και με συλλογικές δράσεις διαμαρτυρίας σε περίπτωση που δεν εισακουστούμε. Σε μια εποχή που η δημόσια παιδεία και υγεία, συρρικνώνονται ως πολυτέλειες που δεν μπορούν να χρηματοδοτηθούν κρούουμε τον κώδωνα του κινδύνου. Αν το βασικό κοινωνικό συμβόλαιο, εκείνο της ανταποδοτικότητας καταρρεύσει, κανείς πολίτης δεν θα υποχρεούται να πληρώνει έμμεσους και άμεσους φόρους.
Ακόμη κι αν προχωρήσετε ερήμην μας, εμείς οι Έλληνες πολίτες θα αγωνιστούμε να ακυρώσουμε αυτήν σας την ενέργεια όπως συνέβη στο Παρίσι την 1/1//2010.
(9) Όπως έχει δείξει η ιστορία των ιδιωτικοποιήσεων, το νερό πάντα γυρνάει στην πηγή του. Ειλικρινώς Οι υπογράφοντες (1) οδηγία πλαίσιο 2000/60: η διαχείριση των υδάτων θα πρέπει να διέπεται από την αρχή της αειφορίας*, δηλαδή της προώθησης της βιώσιμης χρήσης του νερού και της δημιουργίας μιας πολιτικής, η οποία σέβεται τα ύδατα και τα προστατεύει από τις οικονομικές δραστηριότητες του ανθρώπου) (2) Υπογράφτηκε από 122 χώρες, ενώ 41 χώρες δεν συμμετείχαν στη ψηφοφορία, ανάμεσα τους οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Μεγάλη Βρετανία και η Αυστραλία.
Η Κίνα, η Ρωσία, η Γερμανία, η Γαλλία, η Ισπανία και η Βραζιλία χαιρέτισαν την εν λόγω απόφαση, ενώ ο Καναδάς προσπάθησε να την αποτρέψει. UN AG/10967 http://www.un.org/News/fr-press/docs/2010/AG10967.doc.htm (3) Συγκεκριμένα Η ΕΥΔΑΠ Α.Ε. ανακοινώνει, σύμφωνα με το Ν. 3556/2007 και την από 27.1.2012 σχετική γνωστοποίηση, τη μεταβίβαση από το Ελληνικό Δημόσιο 29.074.500 μετοχών της ΕΥΔΑΠ Α.Ε., και ισάριθμων δικαιωμάτων ψήφου, ήτοι ποσοστό 27,30% του μετοχικού κεφαλαίου της Εταιρείας στο «Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου
ΑΕ».
Η μεταβίβαση έγινε κατόπιν εκτέλεσης εξωχρηματιστηριακής συναλλαγής, σε εφαρμογή των παραγράφων 4 & 5 του άρθρου 2 του Ν. 3986/2011 (ΦΕΚ 152/Α’) και της υπ’ αριθμ. 195/2011 (ΦΕΚ 2501/Β’) Απόφασης της Διυπουργικής Επιτροπής Αναδιαρθρώσεων και Αποκρατικοποιήσεων (ΔΕΑΑ)). (4) Η ΕΥΑΘ Α.Ε. ανακοινώνει, σύμφωνα με το Ν. 3556/2007 και την από 11.5.2012 σχετική γνωστοποίηση, τη μεταβίβαση από το Ελληνικό Δημόσιο 12.348.000 μετοχών της ΕΥΑΘ Α.Ε., και ισάριθμων δικαιωμάτων ψήφου, ήτοι ποσοστό 34,017% του μετοχικού κεφαλαίου της Εταιρείας στο “Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου ΑΕ”. Αποτέλεσμα της ως άνω πράξης ήταν η μεταβολή του ποσοστού συμμετοχής του ΤΑΙΠΕΔ στο μετοχικό κεφάλαιο της Εταιρείας από 40% σε 74,017%.
Η μεταβίβαση έγινε κατόπιν εκτέλεσης εξωχρηματιστηριακής συναλλαγής, σε εφαρμογή των παραγράφων 4 & 5 του άρθρου 2 του Ν. 3986/2011 (ΦΕΚ 152/Α’) και της υπ’ αριθμ. 206/2012 (ΦΕΚ 1363) Απόφασης της Διυπουργικής Επιτροπής Αναδιαρθρώσεων και Αποκρατικοποιήσεων (ΔΕΑΑ). Αύξηση 92,3% παρουσίασαν τα καθαρά κέρδη της εισηγμένης ΕΥΑΘ Α.Ε. το πρώτο 6μηνο του 2011, ανερχόμενα σε 12 εκατ. ευρώ έναντι 6,2 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο περυσινό διάστημα. Ο τζίρος ανήλθε στο ποσό των 38,89 εκατ. ευρώ έναντι 37,73 εκατ. την αντίστοιχη περσινή περίοδο σημειώνοντας αύξηση 3%, ενώ τα προ φόρων κέρδη έφτασαν το ποσό των 15 εκατ. ευρώ έναντι 12,94 εκατ. πέρυσι παρουσιάζοντας αύξηση 16%.
Η εντυπωσιακή αύξηση των κερδών οφείλεται κυρίως στη μείωση και τον εξορθολογισμό των δαπανών κάθε είδους (διοίκησης και διάθεσης), στην αύξηση των εσόδων και στη μείωση των φορολογικών βαρών. Σημειωτέον ότι την προηγούμενη περίοδο η εταιρεία είχε επιβαρυνθεί επιπλέον με την έκτακτη εισφορά του νόμου 3845/2010 και τον πρόσθετο φόρο από διαφορές φορολογικού ελέγχου προηγούμενης πενταετίας (2004-2008). (5) σύμφωνα με το άρθρο 2.8 «Εμπράγματα δικαιώματα τρίτων μπορεί να κηρύσσονται αναγκαστικώς απαλλοτριωτέα με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, για λόγους μείζονος σημασίας δημοσίου συμφέροντος, αν κρίνονται αναγκαία για την αξιοποίηση περιουσιακού στοιχείου του Ταμείου ή εταιρείας της οποίας το μετοχικό κεφάλαιο ανήκει εξ ολοκλήρου, άμεσα ή έμμεσα, στο Ταμείο ή αν κρίνονται αναγκαία για την πραγματοποίηση επενδυτικού σχεδίου ειδικού διαδόχου του Ταμείου ή εταιρείας της οποίας το μετοχικό κεφάλαιο ανήκει εξ ολοκλήρου, άμεσα ή έμμεσα, στο Ταμείο.», άρθρο εξίσου αμφισβητήσιμου με το α.14 περί παραχώρησης χρήσης αιγιαλού και παραλίας (6)
Το γεγονός ότι η ΔΕΗ έχει άμεση σχέση με τη διαχείριση των υδάτινων πόρων αποδεικνύεται από το παρακάτω απόσπασμα από τον ιστιότοπο της εταιρίας: « Η ΔΕΗ Α.Ε. αναγνωρίζοντας το ζήτημα του νερού, όχι απλώς ως ένα τεχνικό θέμα αλλά σε συνδυασμό με άλλες ευρύτερες επιλογές, υλοποιεί μια σειρά μέτρων και δράσεων που χαρακτηρίζονται για τον προληπτικό τους χαρακτήρα ως προς την προστασία και ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτων, με υπευθυνότητα και με γνώμονα τη μεγιστοποίηση του συνολικού κοινωνικού, περιφερειακού, χωροταξικού και περιβαλλοντικού οφέλους από τις συνδυασμένες αυτές χρήσεις των έργων της.
Η Επιχείρηση, εκμεταλλευόμενη το έντονο φυσικό ανάγλυφο της χώρας μας, κατασκευάζει φράγματα κατά τη ροή των ποταμών και δημιουργεί τεχνητές λίμνες ή αλλιώς ταμιευτήρες, αξιοποιώντας το υδροδυναμικό της χώρας, σύμφωνα πάντα με τις αρχές της αειφορίας, δηλαδή το σεβασμό στο ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης σε επίπεδο λεκάνης απορροής του κάθε υδατικού διαμερίσματος.
Η ΔΕΗ Α.Ε. με τα φράγματα που κατασκεύασε στα κυριότερα ποτάμια της Ελλάδας, συμβάλλει σημαντικά στη διαχείριση των υδατικών πόρων της χώρας και στην εξυπηρέτηση των αναγκών των τοπικών κοινωνιών. Με τα μεγάλα ΥΗΕ που λειτουργούν σήμερα, αξιοποιείται το 30-35% περίπου του τεχνικά εκμεταλλεύσιμου υδροδυναμικού της χώρας, καλύπτοντας το 10% της συνολικής ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας και διαθέτοντας το 30% περίπου της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος του διασυνδεδεμένου συστήματος.
Συγχρόνως, αξιοποιώντας τους εγχώριους πόρους της χώρας, τα έργα αυτά, μειώνουν την ενεργειακή εξάρτηση από το εξωτερικό και παράλληλα υποκαθιστούν ορυκτά καύσιμα, συμβάλλοντας στον περιορισμό του φαινομένου του θερμοκηπίου. Δεδομένου δε, ότι οι απαιτήσεις σε νερό (δυνάμει ανανεούμενο αγαθό) συνεχώς αυξάνονται, η αποθήκευση αυτού του αγαθού γίνεται πλέον επιτακτική ανάγκη» πιο αναλυτικές πληροφορίες :
«Λίστα με τους προς πώληση υδροηλεκτρικούς σταθμούς της ΔΕΗ δεν υπάρχει, αλλά σταθμοί θα πουληθούν», ήταν η απάντηση του υφυπουργού Περιβάλλοντος Γιάννη Μανιάτη στην Ηρώ Διώτη στις 9/3/2012 (8) 1. Το Ελληνικό Δημόσιο κατέχει δικαιώματα ψήφου 26.868.000 ήτοι ποσοστό 74,02% 2. Η «SUEZ ENVIRONEMENT» κατέχει δικαιώματα ψήφου 1.982.870 ήτοι ποσοστό 5,462% 3. Η HMG GLOBETROTTER κατείχε δικαιώματα ψήφου 384.062 ποσοστό 1,06% 9. Από την 1/1/201ο οι υπηρεσίες νερού στο Παρίσι επέστρεψαν σε δημόσιο έλεγχο περισσότερα εδώ.
Στη Συνθήκη του Άμστερνταμ θεσμοθετήθηκε η έννοια της «αειφόρου ανάπτυξης» που ενεγράφη στο προοίμιο της ΣΕΕ και στους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα άρθρα Β ΣΕΕ και 2 ΣΕΚ.1794 Ο όρος αειφόρος ανάπτυξη καθιερώθηκε από την Διεθνή Επιτροπή για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη1795 το 1987 στην Έκθεση της το «Κοινό μας Μέλλον» γνωστή και ως Έκθεση Brundtland. Στην έκθεση αυτή έθεσε την έννοια της αειφόρου ανάπτυξης ως βασική για την προστασία του περιβάλλοντος και έδωσε το εξής ορισμό: «η ανάπτυξη η οποία ικανοποιεί τις ανάγκες του παρόντος χωρίς να διακυβεύει την ικανότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιήσουν τις δικές τους ανάγκες».
Ο ορισμός αυτός περιέχει δύο βασικές επιταγές, την ικανοποίηση κατά προτεραιότητα των αναγκών των φτωχών κατοίκων και την ιδέα της ορθολογικής χρήσης και της επιβολής περιορισμών, ώστε να ικανοποιηθούν και οι ανάγκες των μελλοντικών γενεών. Η έννοια της αειφόρου ανάπτυξης, επαναπροσδιορίστηκε με την απόφαση 55/199 της 5ης Φεβρουαρίου 2001 της Επιτροπής Αειφόρου Ανάπτυξης, η οποία προέβλεψε ότι συστατικά μέρη της είναι η προστασία του περιβάλλοντος, η κοινωνική ανάπτυξη και η οικονομική ανάπτυξη».