Στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα του ΕΣΠΑ 2021-2027 αναμένεται να ενταχθεί, σύμφωνα με επιβεβαιωμένες πληροφορίες της ΑΝΑΤΟΛΗΣ, η δημιουργία Μουσείου -με μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις- στο νησί της Σπιναλόγκας, στο κτίριο όπου βρίσκεται το σημερινό Λεπροκομείο.
Η σχετική μελέτη -που βρίσκεται ήδη στο στάδιο της υλοποίησης- για την αποκατάσταση, επανάχρηση και την ανάδειξη του Λεπροκομείου και του Νοσοκομείου της Σπιναλόγκας έχει διπλό στόχο. Από τη μία να διασφαλίζεται η ιστορικότητά των κτιρίων, η δυνατότητα ανάγνωσης των επεμβάσεων που δέχτηκαν μέχρι σήμερα και η διατήρηση και ανάδειξη των αυθεντικών τυπολογικών και μορφολογικών χαρακτηριστικών τους που έχουν διασωθεί. Και από την άλλη να δημιουργηθούν οι απαραίτητες προϋποθέσεις για τη δημιουργία χώρων επαρκούς μεγέθους και κατάλληλων προδιαγραφών στα κτίρια του Λεπροκομείου ώστε να φιλοξενηθεί εκεί εποπτικό υλικό μονίμων και περιοδικών εκθέσεων.
Οι ενότητες της έκθεσης περιγράφονται -σύμφωνα και με τη διάρθρωση της μουσειολογικής έκθεσης- στη συνοπτική περιγραφή του φυσικού περιβάλλοντος της Σπιναλόγκας και της γύρω περιοχής (Κολοκύθα, κόλπος Σπιναλόγκας) και στο αρχαιολογικό περιβάλλον της περιοχής από την προϊστορική περίοδο μέχρι και τους νεότερους χρόνους, με συνοπτική παρουσίαση των θέσεων μέσα από φωτογραφικό υλικό/χάρτες.
Η ένταξη της νησίδας στην Unesco
Θα διαφανεί επίσης από τις επίσημες ανακοινώσεις που θα γίνουν, εάν υπάρχει η πρόθεση το εν λόγω εγχείρημα να διαδραματίσει κάποιο ενεργό ρόλο στο πλαίσιο διεκδίκησης της ένταξης της Σπιναλόγκας στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Unesco.
Υπενθυμίζεται ότι κατά την επίσκεψή της στον Άγιο Νικόλαο στις αρχές του περασμένου Αυγούστου, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη ουσιαστικά επισημοποίησε την αρνητική εξέλιξη του όλου ζητήματος. Υποστήριξε ότι η κατάθεση του σχετικού φακέλου τεκμηρίωσης έγινε «σε λάθος κατεύθυνση, όταν έγινε»- αποκλείοντας παράλληλα με κατηγορηματικό τρόπο κάθε πιθανότητα αυτοτελούς εγγραφής της νησίδας στην Unesco, λέγοντας πως το μνημείο μπορεί να αποτελέσει μέρος μιας σειριακής εγγραφής με άλλα αντίστοιχης σημασίας μνημεία της Μεσογείου.
Έκτοτε -και με εξαίρεση κάποιες μετρημένες δημόσιες παρεμβάσεις- δεν υπήρξαν εξελίξεις, ούτε σημειώθηκε (τουλάχιστον στο πολιτικό προσκήνιο) κάποια θεσμική ενέργεια-παρέμβαση στην κατεύθυνση επαναπροσέγγισης της διεκδίκησης του αιτήματος. Με το μόνο χειροπιαστό νεότερο να είναι η πρόθεση διενέργειας συνεδρίασης του δημοτικού συμβουλίου του Αγίου Νικολάου με μοναδικό θέμα συζήτησης την ένταξη της Σπιναλόγκας στην Unesco, κάτι που όπως έχει ειπωθεί και στο δημοτικό συμβούλιο προγραμματίζεται από το 2023.