του Παναγιώτη Παπαδομανωλάκη
O Κιρ Σίμονς, ανταποκριτής του NBC News, καταχωρήθηκε στην ουκρανική λίστα προγραφών του «Ειρηνοποιού», με την κατηγορία του «φιλορώσου προπαγανδιστή», διότι έκανε ρεπορτάζ στην περιοχή της Κριμαίας. Το υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας απειλεί τον δημοσιογράφο με νομικές κυρώσεις.
O Κιρ Σιμονς είναι ο επικεφαλής των ανταποκριτών διεθνών του NBC, και καταχωρήθηκε στο «Καθαρτήριο», όπως ονομάζεται η λίστα προγραφών της ιστοσελίδας «Ειρηνοποιός», με τις κατηγορίες της «καταπάτησης της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας», «εσκεμμένης παραβίασης των κρατικών συνόρων της Ουκρανίας προκειμένου να διεισδύσει στην Κριμαία που κατέλαβαν Ρώσοι εισβολείς», «συμμετοχής σε προπαγανδιστικές δραστηριότητες της Ρωσίας» και «συμμετοχής σε προσπάθειες νομιμοποίησης της κατοχής». «Η επίσκεψη στην προσωρινά κατεχόμενη Κριμαία από το έδαφος της Ρωσικής Ομοσπονδίας αποτελεί παραβίαση της νομοθεσίας της Ουκρανίας», δήλωσε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών του Κιέβου, Όλεγκ Νικολένκο, προειδοποιώντας πως οι παραβάτες υπόκεινται σε νομικές κυρώσεις, όπως «απαγόρευση εισόδου στην Ουκρανία».
Η είσοδος από την Ρωσία είναι η μοναδική ασφαλής οδός προς την Κριμαία και κυριολεκτικά μονόδρομος για τους δημοσιογράφους. Ο αποκλεισμός της Κριμαίας αποτελεί, μεταξύ άλλων, απαγόρευση της επιτόπιας δημοσιογραφικής έρευνας. Ο Σίμονς, του οποίου τα ρεπορτάζ δεν θα μπορούσαν να «κατηγορηθούν» ως «φιλορωσικά» έξω από το νεομακαρθικό πλαίσιο της εποχής μας, δεν είναι η μοναδική περίπτωση. Η στοχοποίηση δημοσιογράφων μέσω του «Ειρηνοποιού» έχει οδηγήσει σε επιθέσεις, όπως στην περίπτωση Αντριέν Μποκέ στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και δολοφονίες, όπως του Ουκρανού Όλες Μπουζίνα και του Ιταλού Αντρέα Ροτσέλι. Στις 10 Νοεμβρίου 2022, η Ένωση Δημοσιογράφων της Σερβίας (UNS) δημοσίευσε μια δήλωση ζητώντας να αφαιρεθεί το όνομα του δημοσιογράφου Αλιόσα Μιλένκοβιτς, του κινεζο-αγγλόφωνου TV CGTN, από τον «Ειρηνοποιό».
Σε σειρά ρεπορτάζ, το TPP έχει αναδείξει τη στοχοποίηση πολιτών και κατοίκων της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένων πολιτικών, επιστημόνων, ακαδημαϊκών και δημοσιογράφων, στην ουκρανική λίστα θανάτου, με το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών να έχει αρνηθεί να απαντήσει στις καταγγελίες των επίδοξων στόχων και την ουκρανική πρεσβεία να μην έχει προβεί σε κανέναν σχολιασμό.
«Μια εικόνα από την Κριμαία, έδαφος που έχει προσαρτηθεί στη Ρωσία και η Ουκρανία ελπίζει να ανακτήσει»
Αυτός είναι ο τίτλος του ρεπορτάζ του Σίμονς, που δημοσιεύτηκε στο NBC στις 28 Φεβρουαρίου 2023, από τη Σεβαστούπολη της Κριμαίας. Παραθέτουμε αυτούσια την ανταπόκριση σε ελληνική απόδοση:
«Οι στρατιώτες αποχαιρετούν τους αγαπημένους τους σε σιδηροδρομικούς σταθμούς. Μαχητικά αεροσκάφη κάνουν κύκλους πάνω από τα κεφάλια τους. Στρατιωτικά οχήματα που φέρουν στις γρίλιες τους Ζ για την υποστήριξη του πολέμου κινούνται στην εθνική οδό Ταβρίδας, έναν δρόμο 155 μιλίων που συνδέει τις κύριες πόλεις αυτής της χερσονήσου.
Η Κριμαία είναι τόπος που βρίθει από ρωσικές δυνάμεις.
Αυτό δεν είναι ορατό πουθενά αλλού όσο στη Σεβαστούπολη, μια πόλη που εδώ και καιρό ενσαρκώνει τη ναυτική ισχύ στη ρωσική αντίληψη.
Οι ψαράδες παρακολουθούν τον ρωσικό στόλο της Μαύρης Θάλασσας να ελλιμενίζεται και να αποπλέει. “Ειδική στρατιωτική επιχείρηση για το μέλλον της Ρωσίας”, δηλώνει μια πινακίδα στο δρόμο προς το λιμάνι. Ο κινηματογράφος “Νίκη” της Σεβαστούπολης διαθέτει τώρα και ένα τεράστιο Ζ. Δρόμοι όπως η οδός Λένιν είναι γεμάτοι με τις κόκκινες-λευκές-μπλε σημαίες της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Εδώ δεν είναι Ρωσία, σύμφωνα με το Κίεβο, τους δυτικούς συμμάχους του και τα Ηνωμένα Έθνη. Προσαρτήθηκε από το Κρεμλίνο το 2014, με τον ΟΗΕ να καλεί τη Ρωσία να επιστρέψει στα “διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορά της”. Και μετά την ευρύτερη εισβολή της Μόσχας που ξεκίνησε πριν από ένα χρόνο, ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει ορκιστεί ότι η Ουκρανία θα πάρει πίσω την Κριμαία.
Αλλά η Πρασκόβια Μπαράνοβα, 73 ετών, μιλάει ρωσικά, αισθάνεται Ρωσίδα και ζει εδώ.
“Αυτή είναι η γη μας”, δήλωσε τη Δευτέρα. “Θα φορέσουμε όλοι στολές και θα πάμε στα σύνορα για να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας”. Τα σχόλιά της απηχούν αυτά των περισσότερων ανθρώπων με τους οποίους μίλησε το NBC News στην Κριμαία αυτή την εβδομάδα. Ενώ η κυβέρνηση του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν έχει πατάξει την ελευθερία του λόγου παντού, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας, ο κατά πλειοψηφία ρωσόφωνος πληθυσμός της χερσονήσου θεωρούνταν περισσότερο υπέρ της Μόσχας απ’ ό,τι σε άλλα μέρη της Ουκρανίας όταν προσαρτήθηκε.
Η Ρωσία λέει ότι η ζωή εδώ έχει βελτιωθεί.
Τα σύγχρονα βενζινάδικα κατά μήκος της εθνικής οδού πωλούν Coca-Cola που εισάγεται από τη Λευκορωσία, ένα ποτό που δύσκολα βρίσκει κανείς στη Μόσχα αυτές τις μέρες.
Αλλά ο Ζελένσκι έχει πει ότι η Κριμαία είναι ένας από τους λόγους που θέλει πιο ισχυρά όπλα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το ΝΑΤΟ. “Η Κριμαία είναι η γη μας, το έδαφός μας”, δήλωσε τον Ιανουάριο. “Δώστε μας τα όπλα σας – θα πάρουμε πίσω ό,τι είναι δικό μας”. Και αν η Ουκρανία προσπαθήσει να πάρει πίσω τη χερσόνησο με τη βία, όπως έχουν υποσχεθεί οι ηγέτες της, πολλοί από τους 2,4 εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν εδώ θα βρεθούν στη μέση.
“Δεν θα την πάρει”, λέει ο Ρουσλάν Ναλγκίεφ, 36 ετών. “Ακόμα και αν γίνει πόλεμος εδώ, εμείς θα υπερασπιστούμε τη Σεβαστούπολη. Γιατί, αν δεν υπερασπιστούμε την πατρίδα μας, θα γίνουμε σκλάβοι. Κανείς δεν θέλει να γίνει σκλάβος”.
Η Σεβαστούπολη – έδρα του στόλου της Μαύρης Θάλασσας κατά τη σοβιετική εποχή και την εποχή της ρωσικής αυτοκρατορίας – μπορεί να είναι ο βασιλιάς στη σκακιέρα του Πούτιν: Ο Ρώσος ηγέτης φαίνεται αποφασισμένος να την προστατεύσει με οποιοδήποτε κόστος, αλλά το Κίεβο φοβάται ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία που θα άφηνε το ρωσικό ναυτικό στο λιμάνι θα απειλούσε την ακτογραμμή του για τα επόμενα χρόνια.
Αφού εκρήξεις συγκλόνισαν στρατηγικές τοποθεσίες στην Κριμαία και οι δυνάμεις του Κιέβου ανακατέλαβαν τον κοντινό νότιο κόμβο της Χερσώνας στα τέλη του περασμένου έτους, η πόρτα φάνηκε να ανοίγει για μια εκστρατεία ανάκτησης της πολύτιμης χερσονήσου. Ομως, οι ρωσικές δυνάμεις ανασυντάχθηκαν και οχυρώθηκαν.
Το NBC News ταξίδεψε στην Κριμαία με τρένο από τη Μόσχα, μέσω της γέφυρας του Κερτς, που ανατινάχθηκε σε ένα στρατηγικό και συμβολικό πλήγμα στον Πούτιν, το περασμένο φθινόπωρο. Σήμερα έχει αποκατασταθεί πλήρως, αλλά πιθανότατα θα γίνει ξανά στόχος ξανά αν η μάχη φτάσει σε αυτή τη χερσόνησο.
Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με το κατά πόσον οι ΗΠΑ και άλλοι σύμμαχοι είναι πρόθυμοι να δώσουν στην Ουκρανία τη δύναμη πυρός που θα χρειαστεί για μια τόσο φιλόδοξη επιχείρηση – ιδίως δεδομένης της στάσης του Κρεμλίνου, για το οποίο η Κριμαία αποτελεί κόκκινη γραμμή.
“Το ζήτημα της Κριμαίας, και το ζήτημα του τι θα συμβεί στην πορεία, είναι κάτι στο οποίο θα καταλήξουμε”, δήλωσε ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου Τζέικ Σάλιβαν στην εκπομπή “Meet the Press” του NBC News την Κυριακή. Η υφυπουργός Εξωτερικών Βικτόρια Νούλαντ δήλωσε πρόσφατα ότι “τουλάχιστον η Κριμαία πρέπει να αποστρατιωτικοποιηθεί”, αν και δεν είπε πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό.
Η ρωσική στρατιωτική κουλτούρα είναι βαθιά ριζωμένη στη Σεβαστούπολη. Διαθέτει ακόμη και ένα κατάστημα του ρωσικού στρατού με παιχνίδια τανκς, καλάσνικοφ και πυροβολικού για τα παιδιά. Για τους ενήλικες, διαθέτει ρούχα με την επιγραφή “Η νίκη είναι δική μας”.
Με τον πόλεμο να βρίσκεται μόλις μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, υπάρχουν πλέον αυτοσχέδιες πινακίδες για το πλησιέστερο καταφύγιο στη Σεβαστούπολη.
Η Ντιάνα Γκαλαστιάν, 26 ετών, αρνείται ότι οι ρωσικές αρχές μπορεί να προσπαθούν να τρομοκρατήσουν τον κόσμο. “Κανείς δεν μας επιβάλλει το φόβο. Κανείς δεν μας λέει ότι θα είναι τρομακτικό. Τίποτα τέτοιο. Δεν μας φυτεύουν φόβο”.
Παρόλα αυτά, ο φόβος ζει εδώ, αν τον αναζητήσετε.
Επιτροπή του ΟΗΕ κατηγόρησε πρόσφατα τη Ρωσία για εξωδικαστικές εκτελέσεις, απαγωγές, διώξεις με πολιτικά κίνητρα, διακρίσεις και βία στην Κριμαία. Οι στόχοι πολλών από αυτές τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είπε, ήταν οι μουσουλμανικές εθνοτικές μειονότητες των Τατάρων της Κριμαίας, οι οποίοι καταπιέζονται όλα αυτά τα χρόνια και οι οποίοι συχνά ηγούνται της αντιπολίτευσης στη ρωσική κυριαρχία.
Για μια κοινότητα όπως αυτή, το να μιλήσει κανείς μπορεί να είναι τρομακτικό.
Στην ιστορικά ταταρική πόλη Μπαχτσισαράι, η Όλγα, η οποία αρνήθηκε να δώσει το επώνυμό της, ξέσπασε σε δάκρυα όταν μίλησε για τον πόλεμο.
“Όλες οι μητέρες κλαίνε. Και οι ρωσίδες και οι ουκρανές μανάδες κλαίνε”, είπε. “Γιατί ξεκίνησε αυτός ο πόλεμος; Δεν μπορούμε να ζήσουμε όλοι ειρηνικά; Δεν μπορούμε απλά να μοιράσουμε αυτό το κομμάτι ψωμί στα δύο;”
Η σύγκρουση απειλεί να καταπιεί και πάλι την Κριμαία.
Ο Ζελένσκι είπε ότι ο πόλεμος που ξεκίνησε εδώ θα τελειώσει εδώ, μια προοπτική που – για τους κατοίκους της χερσονήσου και της υπόλοιπης εμπόλεμης περιοχής – μπορεί να σημαίνει ότι το τέλος της αιματοχυσίας είναι πολύ μακριά.
“Έχω ήδη ζήσει μια μακρά ζωή και πάντα πίστευα ότι η γενιά μας θα ζούσε χωρίς πόλεμο”, λέει η Όλγα, “όπως βλέπετε, έκανα λάθος”».