Η Διεθνής Αμνηστία σε έκθεσή της αναφέρει ότι η κατεχόμενη Παλαιστίνη έχει καταστεί βορά στα χέρια επιχειρηματικών συμφερόντων εταιριών τουρισμού. Οι εταιρείες Booking, Expedia και Airbnb νοικιάζουν καταλύματα που έχουν αναγερθεί σε περιοχές παράνομων ισραηλινών εποικισμών ενώ η TripAdvisor προσφέρει μεταξύ άλλων, μαθήματα σκοποβολής και «αντιμετώπισης της τρομοκρατίας» πάλι στις κατεχόμενες περιοχές.
Έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας που δημοσιεύτηκε το 2015 και από τότε ανανεώνεται συνεχώς, αναφέρει ότι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό δρουν παράνομα εξασκώντας τα επιχειρηματικά τους συμφέροντα στις κατεχόμενες περιοχές της Παλαιστίνης, ακόμα και αν αυτό πολλές φορές παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Airbnb
Η εταιρεία ενοικίασης κατοικιών και δωματίων Airbnb, βάσει της πολιτικής της δεν φέρει καμία ευθύνη και δεν εγγυάται για την ύπαρξη, την ασφάλεια, την καταλληλότητα ή την νομιμότητα οποιουδήποτε καταλύματος βρίσκεται στις λίστες της ή ακόμα και την αλήθεια και την νομιμότητα σε ό,τι έχει να κάνει με τις περιγραφές τους. Έτσι λοιπόν επωφελείται με την φιλοξενία στις λίστες της κατοικιών σε περιοχές των κατεχόμενων παλαιστινιακών εδαφών.
Να σημειωθεί ότι στις 19 Νοεμβρίου 2018, η εταιρεία ανακοίνωσε την αφαίρεση θα 200 περίπου καταχωρήσεων σε ισραηλινούς εποικισμούς στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη. Η εταιρεία προχώρησε σε αυτή την ενέργεια μετά από μια επιτυχημένη εκστρατεία συνασπισμού οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η Airbnb έλαβε τη συγκεκριμένη απόφαση μετά από αξιολόγηση σχετικά με το «εάν η ύπαρξη καταχωρίσεων συμβάλλει στον ήδη υπάρχον ανθρώπινο πόνο αλλά «αν η ύπαρξη καταχωρίσεων στην κατεχόμενη περιοχή έχει άμεση σχέση με την ευρύτερη διαμάχη» μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων.
Ωστόσο, όπως αναφέρει η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, η συγκεκριμένη δέσμευση της εταιρείας δεν αφορούσε καταχωρίσεις σε εποικισμούς στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, παρά το γεγονός ότι αποτελεί και αυτή κατεχόμενο έδαφος. Η Airbnb δεν είχε δώσει εξηγήσεις σχετικά με το γιατί είχε κάνει αυτή την εξαίρεση.
Στις 18 Δεκεμβρίου του 2019, ύστερα από συνάντηση ενός στελέχους της εταιρείας με τον υπουργό Τουρισμού του Ισραήλ η εταιρεία αρνήθηκε τα δημοσιεύματα που έκαναν λόγο για αναστολή των δεσμεύσεών να σταματάει την προσθήκη στις λίστες κατοικιών και δωματίων προς ενοικίαση στη Δυτική Όχθη.
Μάλιστα είχε διαμηνύσει ότι ανέπτυσσε τα απαραίτητα εργαλεία ώστε να υλοποιήσει την πολιτική της και πως η συγκεκριμένη διαδικασία επέβαλλε τη συνέχεια του διαλόγου με την ισραηλινή κυβέρνηση αλλά και με όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές.
Τον Γενάρη του 2019 η Airbnb ακόμα δεν είχε υλοποιήσει τις ανακοινωμένες ήδη από τον Νοέμβρη του 2018 αποφάσεις της ενώ παράλληλα συνέχιζε να καταχωρεί ιδιοκτησίες στις κατεχόμενες περιοχές.
Τον Απρίλιο του ίδιου έτους η εταιρεία ανακοίνωσε ότι δεν θα προχωρήσει σε καμία περαιτέρω αφαίρεση από τις λίστες καταλυμάτων της, ιδιοκτησιών σε εποικισμένες περιοχές στη Δυτική Όχθη και διαβεβαίωσε το κοινό ότι όλες οι αγωγές εξαιτίας της προηγούμενης ενέργειάς της που υποβλήθηκαν από οικοδεσπότες και επισκέπτες, έχουν επιλυθεί.
Όπως αναφέρει η ανακοίνωση της εταιρείας «αντιλαμβανόμαστε τις επιπλοκές που είχε δημιουργήσει η προηγούμενη ανακοίνωσή μας και θα συνεχίσουμε να επιτρέπουμε τις καταχωρήσεις σε όλη τη Δυτική Όχθη, ωστόσο η Airbnb δεν θα επωφεληθεί από καμία δραστηριότητα οικοδεσπότη σε αυτή την περιοχή».
Η ανακοίνωση ακόμα επιχειρεί και μια επίθεση φιλίας προς το Ισραήλ λέγοντας ότι «έχει αντιταχθεί στο κίνημα για το μποϊκοτάζ του Ισραήλ (BDS). Η Airbnb δεν έχει μποϊκοτάρει ποτέ το Ισραήλ, τις ισραηλινές επιχειρήσεις ή τους 20.000 Ισραηλινούς οικοδεσπότες που είναι ενεργοί στην πλατφόρμα του Airbnb. Εμείς πάντα επιδιώκαμε να ενώνουμε τους ανθρώπους και θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε μαζί με την κοινότητα μας για να πετύχουμε αυτόν το σκοπό».
Μάλιστα η ανακοίνωση της εταιρείας σε μια κίνηση εντυπωσιασμού λέει ότι τα χρήματα που μαζεύονται στην Airbnb από δραστηριότητες σε αμφισβητούμενες περιοχές θα δίνονται σε οργανισμούς που ασχολούνται με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Την ίδια ώρα που η εταιρεία συμπράττει σε εγκλήματα πολέμου, βάσει του διεθνούς δικαίου.
Ακόμα και αν πράγματι έκανε πράξη όσα ανακοίνωσε τον Νοέμβρη του 2018, η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας υποστηρίζει ότι και πάλι θα είχε καταχωρημένες περισσότερες ιδιοκτησίες απ’ όσες έχει κάθε άλλη αντίστοιχη πλατφόρμα μόνο και μόνο λόγω των περισσότερων από 100 ιδιοκτησιών που έχει καταχωρημένες στην κατεχόμενη ανατολική Ιερουσαλήμ.
Η Διεθνής Αμνηστία υπογραμμίζει ότι οι ιδιοκτησίες που βρίσκονται στην πλατφόρμα της Airbnb, δεν είναι μόνο παράνομες σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο αλλά δεν έχουν λάβει και καμία εξουσιοδότηση από την κυβέρνηση του Ισραήλ.
Screenshot από την πλατφόρμα Airbnb από αναζήτηση καταλυμάτων στην περιοχή Kfar Adumim στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη
Booking.com
Οι ερευνητές της Διεθνούς Αμνηστίας τον Σεπτέμβριο του 2018, διαπίστωσαν ότι η εταιρεία ενοικίασης καταλυμάτων Booking, έχει καταχωρημένους 45 παρόχους διαμονής, σε εποικισμένες περιοχές από αντίστοιχα 2 που διέθετε το 2010.Τα 45 καταλύματα εκ των οποίων τα περισσότερα ήταν διαμερίσματα και μονοκατοικίες, βρίσκονταν τόσο στην ανατολική Ιερουσαλήμ όσο και σε άλλες κατεχόμενες περιοχές κατά μήκος της Δυτικής Όχθης. Μεταξύ των καταλυμάτων βρίσκονταν και 11 ξενοδοχειακές μονάδες, εκ των οποίων έξι απαριθμούσαν περισσότερα από 50 δωμάτια.
Αυτό καθιστά πιθανό το σενάριο η Booking να φέρνει στις κατεχόμενες περιοχές περισσότερους τουρίστες από την Airbnb και να συμβάλλει περισσότερο στην αύξηση της οικονομίας των κατεχόμενων περιοχών.
Η Διεθνής Αμνηστία υποστηρίζει ότι σε αντίθεση με τις άλλες εταιρείες που εξετάζει στην έκθεση της, στοιχεία της οποία παραθέτουμε, η Booking κατέχει εξολοκλήρου μια ισραηλινή θυγατρική εταιρεία υποστήριξης με έδρα το Τελ Αβίβ, η οποία κανονίζει διαμονές στις εποικισμένες περιοχές. Η συγκεκριμένη εταιρεία αναφέρει ότι για αυτές τις κρατήσεις χρειάζεται οπωσδήποτε προηγούμενη καθημερινή επικοινωνία και κάποιες φορές επικοινωνία πρόσωπο με πρόσωπο αν κριθεί απαραίτητο.
Σε αντίθεση με την πολιτική της Airbnb, η οποία δηλώνει ότι αποποιείται κάθε ευθύνης για τα καταλύματα που καταχωρεί, η Booking εμπλέκεται ενεργά με τα εκάστοτε ακίνητα, παρέχοντας συμβουλές προώθησης και ελέγχοντας αν οι παρεχόμενες πληροφορίες από τους οικοδεσπότες είναι ακριβείς.
Screenshot από την πλατφόρμα Airbnb από αναζήτηση καταλυμάτων στην περιοχή Har Adar στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη
Expedia
Η αμερικανική εταιρεία Expedia η οποία δεν είναι ιδιαίτερη δημοφιλής στην Ελλάδα, είναι η ιδιοκτήτρια εταιρεία για τις ιστοσελίδες κρατήσεων Hotels.com και της ομώνυμης Expedia.com αλλά και άλλων τουριστικών ιστοσελίδων.
Οι δύο κυρίαρχες ιστοσελίδες της παρέχουν εννέα επιλογές καταλυμάτων σε οικισμούς στις κατεχόμενες παλαιστινιακές περιοχές εκ των οποίων οι τέσσερα είναι ξενοδοχεία με συνολικά 50 έως 80 δωμάτια. Δύο από τα ξενοδοχεία βρίσκονται σύμφωνα με την έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας στην ανατολική Ιερουσαλήμ ενώ άλλα τέσσερα σε άλλες τοποθεσίες σε άλλες εποικισμένες περιοχές στην κατεχόμενη Παλαιστίνη. Τέλος ένα από τα καταλύματα αφορά σε μια πολυτελή κατασκήνωση ενώ δύο καταλύματα είναι διαμερίσματα.
Η Expedia δεν διαθέτει γραφεία στο Ισραήλ αλλά έχει υπαλλήλους που διαχειρίζονται τις κρατήσεις στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη. Επιπλέον η επιχείρηση απασχολεί προσωπικό που αναζητά για λογαριασμό της εταιρείας νέες ιδιοκτησίες προς καταχώρηση.
TripAdvisor
Το πασίγνωστο site με τις εκατομμύρια επιλογές δραστηριοτήτων και χρήσιμων ταξιδιωτικών συμβουλών, σύμφωνα με την έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας, αποτελεί πιο περίπλοκη υπόθεση.
Η ιστοσελίδα λειτουργεί ως εξής. Οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων ανεβάζουν πληροφορίες δωρεάν σε σχέση με τουριστικές παροχές, εστιατόρια ή καταλύματα και οι πελάτες τους έχουν τη δυνατότητα να δουν και να γράψουν περιγραφές ή να αξιολογήσουν τις ίδιες τις επιχειρήσεις σε μια κλίμακα από το 1 μέχρι το 5 αφήνοντας αν επιθυμούν και κάποιο σχόλιο. Η εταιρεία κερδίζει χρήματα από τους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων που επιθυμούν να διαφημιστούν μέσω της πλατφόρμας της εταιρείας.
Παρόλα αυτά σύμφωνα με την έκθεση, η ιστοσελίδα της TripAdvisor όλο και περισσότερο λειτουργεί και ως σελίδα κρατήσεων, επιτρέποντας στους επισκέπτες της να πραγματοποιήσουν απευθείας κρατήσεις για αξιοθέατα ή δραστηριότητες τις οποίες πληρώνουν μέσω της σελίδας και η εταιρεία κρατάει μερίδιο από τις κρατήσεις που πραγματοποιούνται με αυτή την διαδικασία.
Η Διεθνής Αμνυστία ανακάλυψε ότι η TripAdvisor διαθέτει καταχωρήσεις για πάνω από 70 δραστηριότητες, αξιοθέατα, καφέ, εστιατόρια, καταλύματα, και ξεναγήσεις σε κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, συμπεριλαμβανομένης και της διαφιλονικούμενης ανατολικής Ιερουσαλήμ.
Οι παροχές της TripAdvisor εμπλέκουν 27 διαφορετικές περιοχές στη Δυτική Όχθη. Πέντε από τα καταχωρημένα ξενοδοχεία διαθέτουν περισσότερα από 50 δωμάτια ενώ οι δραστηριότητες της εταιρείας απλώνονται σε όλη τη Δυτική Όχθη. Σε αυτές περιλαμβάνονται πάρκα, μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι καθώς και ιδιωτικές ισραηλινές επιχειρήσεις που σχετίζονται με τον τουρισμό.
Μια από τις δραστηριότητες που παρέχονται μέσω της TripAdvisor, προσκαλεί τους τουρίστες σε ισραηλινά μαθήματα σκοποβολής μέσα στην κατεχομένη Παλαιστίνη. Οι επισκέπτες, σύμφωνα με την περιγραφή της συγκεκριμένης δραστηριότητας, έχουν την ευκαιρία «να γνωρίσουν τι σημαίνει να είσαι μαχητής ενάντια στην τρομοκρατία».
Ακόμα όπως σημειώνει λέει η περιγραφή «μάθε τις αξίες του ισραηλινού στρατού σε ένα δίωρο πρόγραμμα σκοποβολής με εκπαιδευτές που έχουν υπηρετήσει στους επίλεκτους των ισραηλινών ειδικών δυνάμεων. Ιδανικό για να γιορτάσετε κάθε περίσταση. Τέλος η περιγραφή κλείνει ξεκαθαρίζοντας ότι όλοι οι εκπαιδευτές είναι πιστοποιημένοι και κάτοχοι άδειας από την ισραηλινή κυβέρνηση.
Μερικά από τα σχόλια στις αξιολογήσεις γράφουν ότι η συγκεκριμένη δραστηριότητα αποτελεί πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία «για όλη την οικογένεια», ενώ σε άλλα η περιοχή αναφέρεται ως Ισραήλ. «Πολύ ενδιαφέρον, εξαιρετική αναπαράσταση αντιτρομοκρατικής δραστηριότητας κλπ, το χέρι στη σκανδάλη», είναι ένα από τα σχόλια στις αξιολογήσεις της συγκεκριμένης δραστηριότητας.
Screenshot από την πλατφόρμα TripAdvisor από αναζήτηση δραστηριοτήτων στην περιοχή Gush Etzion στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη
Η Διεθνής Αμνηστία βάσει της έκθεσής της προειδοποιεί για παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καθώς οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στις κατεχόμενες παλαιστινιακές περιοχές το πράττουν εν γνώσει του γεγονότος ότι οι περιοχές αυτές αποτελούν παράνομους εποικισμούς, πράγμα το οποίο συνιστά έγκλημα πολέμου. Όπως αναφέρει η ΜΚΟ, «και οι τέσσερεις εταιρείες συμβάλλουν και επωφελούνται από τη διατήρηση, ανάπτυξη και επέκταση των παράνομων εποικισμών, οι οποίοι συνιστούν εγκλήματα πολέμου βάσει του διεθνούς ποινικού δικαίου.
