Του Γιώργου Νικολαϊδη *
Δυστυχώς πριν από λίγες μέρες στην Κύπρο ένα 29χρονο κορίτσι οδηγήθηκε στο θάνατο από την απελπισία.
Δυστυχώς πριν από πολλά χρόνια οι υπηρεσίες απέτυχαν να πείσουν τους βιολογικούς της γονείς να αλλάξουν ζωή, να απεγκλωβιστούν από μια βαριά κληρονομιά γενεαλογίας βίας και θυματοποίησης, να ξεκολλήσουν από το περιθώριο, την παραβατικότητα και τη χρήση και να αναλάβουν την ανατροφή της…
Δυστυχώς οι ανάδοχες οικογένειες που άλλαξε τη μια μετά την άλλη απέτυχαν να την κρατήσουν…
Δυστυχώς σε μια από αυτές τις ανάδοχες οικογένειες το μικρό αυτό κορίτσι συνάντησε τη σωματική και ψυχολογική βία, την παραμέληση, τη σκληρότητα, τη σεξουαλική παραβίαση…
Δυστυχώς οι κοινωνικές υπηρεσίες σε όλη αυτή τη διαδρομή απέτυχαν να ακούσουν την κραυγή απελπισίας της, απέτυχαν να πάρουν στα σοβαρά τα παράπονά της…
Δυστυχώς στην εφηβεία της οι υπηρεσίες φροντίδας απέτυχαν να τη βοηθήσουν, να της δώσουν ένα συναισθηματικό στήριγμα, ένα όραμα για τη ζωή της…
Δυστυχώς, όταν πλέον στην ενηλικίωσή της αποκάλυψε την κακοποίησή της, ο κοινωνικός περίγυρος δεν την πίστεψε, την απομόνωσε, την απέρριψε…
Δυστυχώς ούτε η Εκκλησία την πίστεψε, αλλά προτίμησε να σταθεί στην αντικειμενική αδυναμία μαθηματικής απόδειξης των λεγομένων της και να αποστρέψει τα μάτια από το πλήθος των στοιχείων τα οποία έδειχναν πως έλεγε την αλήθεια, ακόμα και όταν η κοσμική δικαιοσύνη τη δικαίωσε…
Δυστυχώς το ποινικό δικαστήριο που αποδέχτηκε τις καταγγελίες της δίκασε την υπόθεση πριν από την αναθεώρηση της νομοθεσίας και άρα επέβαλε σχετικά ηπιότερες ποινές στον καταδικασμένο ως δράστη…
Δυστυχώς, λίγα χρόνια μετά την αποκάλυψη από πλευράς της, ο μεν δράστης είχε επανέλθει στα καθήκοντα και τη ζωή του, ενώ αυτή είχε μείνει μόνη χωρίς στηρίγματα, χωρίς ανθρώπους γύρω της, στιγματισμένη, να αντιπαλεύει καθημερινά τα φαντάσματα του παρελθόντος που τη στοίχειωναν…
Δυστυχώς…
Εκτός λοιπόν από τους δράστες υπήρξαν σε αυτή την υπόθεση πολλοί περισσότεροι φταίχτες: φυσικά πρόσωπα και θεσμοί που με αστοχίες, λάθη και παραλείψεις απέτυχαν να προστατέψουν ένα πολύ ευάλωτο παιδί και αντιθέτως το έσπρωξαν στο χείλος του γκρεμού.
Δεδομένου τούτου, καλό είναι όσοι έφταιξαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να σταματήσουν να προσπαθούν να ρίξουν τις ευθύνες ο ένας στον άλλο (ή πολύ περισσότερο σε όσους δεν έφταιξαν, σε όσους την πίστεψαν).
Αντιθέτως, με αφορμή αυτή τη συγκλονιστική ανθρώπινη τραγωδία ενός κοριτσιού που ούτε λίγο ούτε πολύ τα ελλείμματα της κοινωνίας οδήγησαν στο θάνατο, είναι ώρα να σκεφτούν όλοι, άνθρωποι και θεσμοί, τι μπορεί να γίνει στο παρόν ώστε να μη θρηνήσουμε άλλα θύματα στο μέλλον.
Γιατί υπάρχουν τρόποι και για την καλύτερη πρόληψη τέτοιων περιστατικών (μεταξύ άλλων σε θεσμούς όπως η αναδοχή και σε καθιδρύματα όπως οι Εκκλησίες), και για την ενθάρρυνση των θυμάτων να καταγγέλλουν, και για την αποτροπή της επαναθυματοποίησής τους, και για την ψυχοκοινωνική τους στήριξη και πλαισίωση, ώστε να επουλώσουν τα τραύματά τους και να προχωρήσουν στη ζωή τους.
Χρειάζεται απλώς να το αποφασίσουμε. Να αποφασίσουμε ότι δεν αντέχουμε ως κοινωνίες την οδύνη άλλων τέτοιων θυμάτων, άλλων τέτοιων ιστοριών. Και ότι κανένας θεσμός δεν είναι υπεράνω αυτής της οδύνης και της απόφασης των κοινωνιών να μην την ξαναπεράσουν.
* Ο Γιώργος Νικολαΐδης είναι Ψυχίατρος, Διευθυντής της Δ/νσης Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού και Πρόεδρος της Επιτροπής Λανζαρότε του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική βία και εκμετάλλευση