Μία πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια εθνογραφικής έρευνας δημοσιοποίησε ο εθνογράφος Κωστής Καλαντζής.
Η συζήτηση είναι μεταξύ αυτού και δύο παλιών Σφακιανών, του Βαγγέλη Γερωνυμάκη και του Γιώργη Γλυνιδάκη και αφορά την πρώτη επαφή και τις εντυπώσεις που τους άφησε αυτή η επαφή με τους τουρίστες.
Ο τουρισμός έφτασε στα Σφακιά τη δεκαετία του ’60, όμως τότε η περιοχή ήταν πάρα πολύ διαφορετική σε σχέση με σήμερα. Υπήρχε πολύ φτώχια αλλά και εγκληματικότητα ενώ η κοινωνία ήταν βαθιά παραδοσιακή.
Μέσα σε αυτή την πραγματικότητα εμφανίστηκαν οι πρώτοι “τ(σ)ουρίστες”. Τα παιδιά τους έλεγαν τσουρίστες επειδή τους έμοιαζαν ατσούμπαλοι, σα να μην ήταν φτιαγμένοι γι’ αυτό το άγριο τοπίο των Σφακίων… τσουρούσανε. Όμως ο ερχομός τους έφερε πολλές αλλαγές στις τοπικές κοινωνίες, πολλές από αυτές θετικές. Έσπασαν στεγανά και δημιουργήθηκαν και σχέσεις φιλίας και αγάπης μεταξύ των ανθρώπων. Μεγάλη ήταν και η αλλαγή στις σχέσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών. Στην κοινωνία των Σφακίων οι σχέσεις μεταξύ των φύλλων ήταν πολύ περιορισμένες, όμως με τον ερχομό των τουριστών οι άντρες για πρώτη φορά μπορούσαν ελεύθερα να μιλάνε με γυναίκες.
Οι τουρίστες εκείνης της εποχής – όπως αναφέρεται στη συνέντευξη – ήταν πολύ πιο συνειδητοποιημένοι. Το ταξίδι για να φτάσουν σε ένα απόμερο μέρος όπως τα Σφακιά ήταν πολύ πιο δύσκολο όπως και πιο μεγάλη ήταν η επιθυμία τους να ζήσουν και να καταλάβουν το διαφορετικό που αποτελούσε η άγρια ζωή στην επαρχία.
Οι αλλαγές που αποτυπώθηκαν μέσω της επαφής Σφακιανών και τουριστών δημιούργησαν και εντάσεις, αφού η συζήτηση μεταξύ της ανάγκης διαφύλαξης των παραδοσιακών αξιών από την εισβολή του νέου, διεξάχθηκε με ένταση μεταξύ των ανθρώπων της περιοχής.
Όπως αναφέρει και ο εθνογράφος η συζήτηση με “δύο καλούς συνομιλητές και φίλους” για τον τουρισμό στα Σφακιά ανέδειξε “την ανάμνηση της ιστορίας του, τη σχέση του με έμφυλες και άλλες κοινωνικές γεωγραφίες, τη σύνδεση του μεταμορφώσεις του υλικού τοπίου, την έννοια της “φιλοξενίας” και την επαφή με το Άλλο”.
Δείτε την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη:
Η συνέντευξη αποτελεί μέρος της επιτόπιας του εθνογράφου για το ερευνητικό πρόγραμμα PhotoDemos: Citizens of Photography.
Περισσότερο υλικό μπορείτε να δείτε ΕΔΩ.
Υπενθυμίζουμε ότι ο Κωνσταντίνος Καλαντζής έζησε πάνω από δέκα χρόνια της ζωής του στα Σφακιά ερευνώντας τον ξεχωριστό πολιτισμό της περιοχής. Το αποτέλεσμα αυτής της έρευνας είναι ένα βιβλίο στο οποίο συγκεντρώθηκαν οι παρατηρήσεις του, με ιδιαίτερη εμφαση στη σχέση μεταξύ ντόπιων και ξένων προσλήψεων περί Σφακίων ως τόπου αυθεντικά παραδοσιακού. Τα στοιχεία που προκύπτουν με την κατάλληλη επεξεργασία και σύνθεση, αποκαλύπτουν τα Σφακιά ως τοπο με βαθιά συμβολική αξία, για την Κρήτη και για τη χώρα, θέτωντας όμως ταυτόχρονα ερωτήματα σε σχέση με την ταυτότητα των Σφακιανών και των Κρητικών. Ο τίτλος του βιβλίου; “Η παράδοση στο κάδρο”.
Το βιβλίο έχει κυκλοφορήσει και στα Αγγλικά μέσω της σειράς βιβλίων “New Anthropologies of Europe” από τις εκδόσεις Indiana University Press.