Με αφορμή τις πρόσφατες απευθείας αναθέσεις μελετών του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Χανίων, η Δ.Ε. του ΤΕΕ Τμήματος Δυτικής Κρήτης στην συνεδρίαση της Τρίτης 09-17-2013 συζήτησε γενικότερα θέματα που αφορούν με την εκπόνηση και ανάθεση μελετών στην περιοχή μας από φορείς του Δημοσίου (ΟΤΑ, ΝΠΔΔ κλπ).
Το ενδιαφέρον μας για το συγκεκριμένο θέμα είναι αυτονόητο αφού η άρτια εκπόνηση της μελέτης και ο πλήρης φάκελος ενός τεχνικού έργου είναι απαραίτητα στοιχεία τόσο για την κοστολόγησή του και την άρτια εκτέλεση στην φάση της κατασκευής, όσο και για την ένταξή του στα διάφορα προγράμματα χρηματοδότησης.
Παράλληλα επισημαίνουμε ότι με το θέμα της εκπόνησης και ανάθεσης μελετών δημοσίου εμπλέκεται ένας μεγάλος αριθμός μηχανικών, όλων των ειδικοτήτων, που είτε διαθέτουν ατομικά μελετητικά πτυχία είτε στελεχώνουν μελετητικές εταιρείες καθώς και οι συνάδελφοι Μηχανικοί των Τεχνικών Υπηρεσιών που επιβλέπουν τις εκπονούμενες μελέτες. Σύμφωνα με την κείμενη Νομοθεσία η εκπόνηση μελετών από φορείς του Δημοσίου μπορεί να γίνει με τους παρακάτω τρόπους:
- Με την εκπόνησή τους από τις Τεχνικές Υπηρεσίες των Φορέων Ανάθεσης εφόσον διατίθεται το αναγκαίο προσωπικό, κύρια για μελέτες, μικρού σχετικά εύρους και εφόσον δεν πρόκειται για αξιόλογο τεχνικό έργο.
- Με την ανάθεσή τους σε ομάδες μελέτης κατόπιν «ανοικτής πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος» σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 3316-2005.
- Με χρήση των διατάξεων του Ν. 3316-2005, άρθρο 8 (Συμφωνίες – Πλαίσιο), άρθρο 9 (Σύμβαση Παροχής Υπηρεσιών) και άρθρο 10 (Διαδικασία με Διαπραγμάτευση) όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις που τίθενται (έχουν ούτως ή άλλως περιορισμένη δυνατότητα χρήσης από τους φορείς ανάθεσης).
- Τέλος, με απευθείας ανάθεση από φορείς ΟΤΑ όταν ο προϋπολογισμός της μελέτης δεν υπερβαίνει το 30% του ορίου του μελετητικού Πτυχίου Α’ Τάξης για την συγκεκριμένη κατηγορία έργου. Υπενθυμίζουμε ότι η χρήση της συγκεκριμένης διάταξης μπορεί να γίνεται μόνο εφόσον προηγηθεί έλεγχος του προκύπτοντος προϋπολογισμού της μελέτης βάσει του φυσικού της αντικειμένου.
Σε κάθε περίπτωση το Τμήμα μας θεωρεί ότι πρέπει να ακολουθούνται οι διαδικασίες της «ανοικτής πρόσκλησης ενδιαφέροντος» για την επίτευξη του βέλτιστου ανταγωνισμού με δυνατότητα αξιολόγησης των συμμετεχόντων μελετητικών γραφείων.
Αναγνωρίζουμε ότι οι διαδικασίες αυτές είναι σχετικά χρονοβόρες (αφού εκτός των άλλων υπάρχει και η διαδικασία εκδίκασης ενστάσεων κλπ) όμως θεωρούμε ότι τα προβλήματα αυτά μπορούν να αντιμετωπιστούν με την έγκαιρη κατάρτιση του προγράμματος μελετών, τις άμεσες ενέργειες για τις διαδικασίες εκδήλωσης ενδιαφέροντος και την συντόμευση στα πλαίσια των προβλεπόμενων διατάξεων του χρόνου ανάθεσης.
Τέλος τα προβλήματα με τις διατιθέμενες πιστώσεις είναι ίσως «μικρότερα» από ότι εκτιμάται, αφού τώρα πλέον στις μελέτες υπάρχει η χωρίς κανένα περιορισμό οικονομική προσφορά που σημαίνει ότι οι μελέτες μπορούν να εκπονηθούν με σημαντικά μικρότερο κόστος από το προϋπολογιζόμενο.
Σε κάθε περίπτωση πάντως το ΤΕΕ δεν μπορεί να αγνοήσει φαινόμενα που αντίκεινται εντελώς στις σύννομες διαδικασίες του νόμου. Χαρακτηριστικά τέτοια παραδείγματα είναι η κατάτμηση του αντικειμένου της μελέτης ενός έργου αλλά και η στρεβλή χρήση του δικαιώματος της απευθείας ανάθεσης, καθώς και η απαξίωση της τεχνικής δουλειάς των μηχανικών «βαφτίζοντας την» υπηρεσίες συμβούλου μόνο και μόνο για να διευκολυνθεί η ανάθεση ενός αντικειμένου. Ακόμη οι πολλές απευθείας αναθέσεις στο ίδιο πρόσωπο αφήνουν το λιγότερο ερωτηματικά για τις αγαθές προθέσεις της Διοίκησης.
Ως φορέας πιστεύουμε ότι η διαδικασία της απευθείας ανάθεσης θα πρέπει να είναι η τελευταία λύση με αυστηρή τήρηση όλων των προϋποθέσεων που ορίζει ο νόμος, με συγκεκριμένο και πραγματικό προϋπολογισμό, με οριοθέτηση και μη κατάτμηση του αντικειμένου καθώς και ανάθεση πάντα σε μηχανικό – μελετητή δημοσίων έργων.
Για την αποφυγή όλων αυτών των προβλημάτων, που μόνο σκιές ρίχνουν σα δημόσια τεχνικά ζητήματα, το ΤΕΕ είναι πάντα διαθέσιμο για να προσφέρει τις υπηρεσίες του στις Δημόσιες και Δημοτικές Επιχειρήσεις, ως άλλωστε οφείλει ως επιστημονικός και τεχνικός σύμβουλος της Πολιτείας.
Ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΔΚ
Ι. Στρογγυλός
