Καμία έκπληξη για το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη (SIPRI) το νέο ρεκόρ στις παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες, καθώς με κεντρικές παραμέτρους τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, την κλιμάκωση της έντασης στη Μέση Ανατολή και την εντεινόμενη αντιπαράθεση ΗΠΑ και Κίνας, οι χώρες οδηγούνται σε συνολικότερη ενίσχυση των πολεμικών προετοιμασιών για το ενδεχόμενο γενικευμένης σύγκρουσης.
Σύμφωνα με έκθεση που είδε σήμερα το φως της δημοσιότητας, οι παγκόσμιες στρατιωτικές δαπάνες έφθασαν σε νέο ιστορικό υψηλό το 2023, για ένατη συναπτή χρονιά.
Σύμφωνα με την έρευνα, οι στρατιωτικές δαπάνες σε πραγματικές τιμές, αφαιρουμένου του πληθωρισμού, αυξήθηκαν κατά 6,8% το 2023, φθάνοντας τα 2,44 τρισεκ. δολάρια, έναντι 2,24 τρισεκ. το 2022. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση σε ετήσια βάση από το 2009, υπογραμμίζει το Ινστιτούτο.
Για τους ερευνητές στην Στοκχόλμη δεν εκπλήσσει ούτε ότι οι στρατιωτικές δαπάνες βρίσκονται σε τροχιά ανόδου για πρώτη φορά από το 2009, ακόμα και σε Αφρική, Μέση Ανατολή, Ευρώπη, Ασία, Ωκεανία καθώς και τη Βόρεια και Νότια Αμερική. Εντυπωσιακό είναι το ποσοστό αύξησης 6,8% για το 2023 εξηγεί ο Σιάο Λιάνγκ από το ινστιτούτο SIPRI:
«Αυτό που μας εξέπληξε είναι το μέγεθος της αύξησης ιδίως στη Λατινική Αμερική και την Αφρική. Σε Μεξικό και Ελ Σαλβαδόρ για παράδειγμα, οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούν τον στρατό για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Και όσον αφορά τις τάσεις παγκοσμίως είναι πιθανό να δούμε περαιτέρω αύξηση τα επόμενα χρόνια εάν συνεχίσουν να υφίστανται οι υπάρχουσες διενέξεις και εντάσεις».
Σύμφωνα με την Deutsche Welle, η Ουκρανία παραμένει η υπ’ αριθμόν ένα εστία κρίσης στον κόσμο.
Το 2023 οι ρωσικές στρατιωτικές δαπάνες έφθασαν το 5,9% του ΑΕΠ, στο υψηλότερο επίπεδο από το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης. Από την άλλη πλευρά, η Ουκρανία έφτασε να έχει τις όγδες μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες στον κόσμο το 2023, με ετήσια αύξηση 51%. Φτάνει πλέον τα 64,8 δισ. δολάρια, που εξακολουθεί να ισοδυναμεί μόνο με το 59% των στρατιωτικών δαπανών της Ρωσίας.
Οι ΗΠΑ παραμένουν μακράν στην πρώτη θέση παγκοσμίως, με στρατιωτικές δαπάνες που ανήλθαν σε 916 δισ. δολάρια. Πρόκειται για πάνω από το ένα τρίτο -το 37%- των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών και για ποσό περίπου τριπλάσιο από αυτό της χώρας που καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση στην κατάταξη, της Κίνας. Το Πεκίνο αφιέρωσε κατά την εκτίμηση του Ινστιτούτου 296 δισ. δολάρια στις κινεζικές ένοπλες δυνάμεις, ή περίπου το 12% των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών, ποσό αυξημένο κατά 6% σε ετήσια βάση. Η Ρωσία παρέμεινε στην τρίτη θέση. Οι στρατιωτικές δαπάνες της αυξήθηκαν κατά 24%, στα 109 δισ. δολάρια το 2023, κατά τους υπολογισμούς του SIPRI. Ακολουθούν η Ινδία και η Σαουδική Αραβία. Σύμφωνα με την νέα έκθεση η Γερμανία βρίσκεται ως προς τις στρατιωτικές της δαπάνες στην 7η θέση παγκοσμίως, με σχεδόν 69 δις δολάρια ή 9% περισσότερα από το 2022.
Η μεγαλύτερη εκατοστιαία αύξηση στην κορυφαία δεκάδα της κατάταξης καταγράφτηκε στην Ουκρανία, ήταν 51%, με τις δαπάνες να φθάνουν τα 64,8 δισ. δολάρια. Από 11η το 2022, η Ουκρανία κατατάχθηκε 8η το 2023. Οι στρατιωτικές δαπάνες αναλογούσαν σχεδόν στο 60% -επακριβώς στο 58%- του συνόλου των κρατικών δαπανών της.
Η Ελλάδα είναι στην 33η θέση από την 29η το 2022, με δαπάνες στο 3,2% του ΑΕΠ. Την ίδια ώρα βαθαίνει η εμπλοκή της στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, καθώς πλέον φέρεται να συζητάει ανοικτά την αποστολή αντιαεροπορικών συστημάτων στο Κίεβο.
Ο Νίκλας Σέρνινγκ, πολιτικός επιστήμονας στο Ινστιτούτο Λάιμπνιτς για την Ειρήνη και τις Συγκρούσεις στη Φρανκφούρτη, δηλώνει στην DW: «Ζούμε σε μια εποχή όπου η στρατιωτική ισχύς αποτελεί και πάλι προτεραιότητα. Από αυτή την άποψη τα στοιχεία είναι έκφραση αυτού του τρόπου σκέψης. Επιπλέον, όπως δείχνει το παράδειγμα της Ουκρανίας και οι πρόσφατες ιρανικές επιθέσεις στο Ισραήλ, η άμυνα είναι σημαντικά ακριβότερη από την επίθεση».
Ο γερμανός πολιτικός επιστήμονας βλέπει το μέλλον μάλλον με απαισιοδοξία. Θεωρεί ότι όσο δεν αλλάζει η κατάσταση παγκοσμίως δεν θα αντιστραφεί η τάση για περισσότερους εξοπλισμούς. Απαραίτητες προϋποθέσεις για μια στροφή προς το καλύτερο θα ήταν κατά την εκτίμηση του Νίκλας Σέρνγινκ η ειρήνη στην Ουκρανία, χωρίς διαίρεση της χώρας και η εκτονωθεί της έντασης Κίνας -Ταϊβάν με διαμεσολάβηση των ΗΠΑ. Προς το παρόν όμως η κατάσταση δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας εκτιμά ο γερμανός ειδικός.