Αποποινικοποίηση της δημόσιας εκτέλεσης μουσικής από ραδιοφωνικούς σταθμούς ζητούν με τη συμμέτοχή τους στη δημόσια διαβούλευση για τα πνευματικά δικαιώματα οι Ενώσεις Ιδιοκτητών Ραδιοσταθμών Μακεδονίας – Θράκης & Νήσων Αιγαίου, Ηπείρου & Επτανήσων, Πελοποννήσου και Κρήτης. Επίσης επισημαίνουν ότι παρότι όταν γράφτηκε η νομοθεσία για τα πνευματικά δικαιώματα, το ρόλο του αδύναμου είχαν οι φορείς των πνευματικών δικαιωμάτων, σήμερα έχουν αποκτήσει δεσπόζουσα θέση στην αγορά, την οποία καταχρώνται εις βάρος των χρηστών (κι εν προκειμένω των ραδιοφωνικών σταθμών).
Σε ότι αφορά τα αμοιβολόγια, οι ραδιοσταθμοί ζητούν ευνοϊκές ρυθμίσεις στις αμοιβές με βάση γεωγραφικά κριτήρια, καθώς και αναλογικότητα ως προς τη φυσιογνωμία του χρήστη (λ.χ. ραδιοσταθμός ενημερωτικός, μουσικός με ελληνικό ρεπερτόριο, με ξένο ρεπερτόριο κλπ). Επιπλέον, μέσω της δυνατότητας παρακολούθησης των κομματιών των οποίων αναπαράγονται, οι ραδιοσταθμοί θα μπορούσαν να πληρώνουν μόνο για αυτά τα κομμάτια και όχι για το σύνολο του ρεπερτορίου, όπως γίνεται σήμερα. Τέλος, ζητούν τη δυνατότητα σύναψης απευθείας εμπορικών συμφωνιών μεταξύ των επαγγελματιών χρηστών και των δικαιούχων Πνευματικών και Συγγενικών Δικαιωμάτων, χωρίς τη μεσολάβηση των Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρησης (ΟΣΔ).
Αποποινικοποίηση της δημόσιας εκτέλεσης έργων από επαγγελματίες
Η θέση των Ενώσεων Ιδιοκτητών Ραδιοσταθμών είναι κάθετα υπέρ της αποποινικοποίησης της δημόσιας εκτέλεσης, τουλάχιστον για τους επαγγελματίες χρήστες (όπως οι ραδιοφωνικοί σταθμοί), και διότι είναι αδιανόητο και νομικά μοναδικό να δίδεται σε ιδιώτη το δικαίωμα να καταδιώκει ποινικά άλλον ιδιώτη για αστικής φύσης διαφορές, και διότι η συγκεκριμένη δυνατότητα (ποινικής καταδίωξης) γίνεται αντικείμενο συστηματικής καταχρηστικής εκμετάλλευσης από ορισμένους ΟΣΔ (και ιδίως από την ΑΕΠΙ ΑΕ), αλλά και διότι το αστικό δίκαιο παρέχει πληρέστατη προστασία έναντι του τυχόν κακόβουλου (επαγγελματία) χρήστη, όπως σε όλες τις άλλες κατηγορίες (εμπορικών και μη) συναλλαγών.
Ειδικότερα, είναι αδιανόητο οι επαγγελματίες χρήστες, που διαθέτουν άδεια για την άσκηση του επαγγέλματός τους, που έχουν γνωστή έδρα και πραγματική επαγγελματική εγκατάσταση, που υπόκεινται σε φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, ιδίως δε οι ραδιοφωνικοί σταθμοί, που γνωστοποιούν κατ’ έτος τα οικονομικά τους στοιχεία στο ΕΣΡ και υπόκεινται σε κανόνες αυξημένης διαφάνειας, να σέρνονται σιδηροδέσμιοι στα Ποινικά Δικαστήρια σαν να είναι διακινητές παράνομου (πειρατικού) φωνογραφικού υλικού. Βεβαίως, δε διαφωνούμε ως προς την ιδιάζουσα φύση του Πνευματικού Δικαιώματος, ωστόσο δεν παύει να αποτελεί περιουσιακό δικαίωμα επί αγαθού προοριζόμενου για δημόσια χρήση, η οποία πραγματώνεται διά της δημόσιας εκτέλεσης. Αν εξετάσουμε άλλα αντίστοιχα δικαιώματα, διαπιστώνουμε ότι η ποινική προστασία του εν λόγω δικαιώματος είναι μοναδική και παντελώς αδικαιολόγητη, δεδομένου εξάλλου και ότι, μετά την καθιέρωση των ΟΣΔ, η συλλογική διαχείριση των δικαιωμάτων, καθ΄όλα τα στάδια που προηγούνται της διανομής των αμοιβών στους δικαιούχους (δημιουργούς), φέρει όλα τα στοιχεία της διενέργειας εμπορικών πράξεων, και αντιμετωπίζεται μάλιστα ως τέτοια από τη φορολογική νομοθεσία (π.χ. υπαγωγή στον ΦΠΑ). Θα μπορούσαν να αναφερθούν ως παραδείγματα η μη καταβολή κομίστρου για μίσθωση οχήματος Δημόσιας Χρήσης (π.χ. ΤΑΞΙ, φορτοταξί) ή σε δημόσια και ιδωτικά μέσα μαζικής μεταφοράς, η καταπάτηση ιδιωτικού δάσους, ακόμη δε και η μη καταβολή τιμήματος σε συμβάσεις πώλησης εμπορευμάτων με παρακράτηση κυριότητας.
Οι διαχειριστές των πνευματικών δικαιωμάτων καταχρώνται την δεσπόζουσα θέση τους
Ο Ενώσεις Ιδιοκτητών Ραδιοφωνικών σταθμών επισημαίνουν ακόμη ότι αποτελε καθολική αξίωση όλων των χρηστών μουσικών και οπτικοακουστικών έργων, η αλλαγή της νομικής αντιμετώπισης των μερών με σκοπό την αποκατάστασή ισονομίας και της ισορροπίας, τόσο ουσιαστικής όσο και δικονομικής, μεταξύ των χρηστών, από τη μια πλευρά, και των δικαιούχων Πνευματικών και Συγγενικών Δικαιωμάτων, από την άλλη.
Τούτο διότι, κατά την ψήφιση του Ν. 2121/1993 και τη θέσπιση της ευρύτατης ανισορροπίας που εισήγαγε σε βάρος των χρηστών, ελήφθησαν κυρίως υπόψη ως βασικές τρεις παράμετροι, εκ των οποίων, ακόμη κι αν τότε ίσχυε κάποια, σήμερα πάντως δεν ισχύει καμμία: (α) Ότι ο δικαιούχος Πνευματικών ή Συγγενικών Δικαιωμάτων είναι το αδύναμο μέρος στη σύμβαση παραχώρησης άδειας εκμετάλλευσης έναντι του χρήστη. (β) Ότι θα υφίσταται καθεστώς υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ των ΟΣΔ με το ίδιο αντικείμενο (π.χ. μεταξύ των ΟΣΔ Πνευματικών Δικαιωμάτων δημιουργών μουσικών έργων), και (γ) ότι είναι τεχνολογικά δυσχερής η εξαγωγή εξατομικευμένης πληροφόρησης για το καθεστώς χρήσης κάθε έργου, άρα κοστοβόρα η παρακολούθηση της πραγματικής χρήσης και αδύνατη η κατ’ αποκοπήν οικονομική συναλλαγή.
Ωστόσο, σήμερα: (α) αμφότεροι οι κυρίαρχοι ΟΣΔ στα Πνευματικά και Συγγενικά Δικαιώματα ήχου (ΑΕΠΙ ΑΕ και GEA) έχουν δεσπόζουσα θέση, στην πρώτη περίπτωση, και μονοπωλιακή στη δεύτερη, με τεράστια οικονομική επιφάνεια συγκρινόμενη με την οικονομική επιφάνεια οποιουδήποτε μεμονωμένου χρήστη, το κυριότερο (β) τα περιστατικά κατάχρησης της δεσπόζουσας θέσης είναι αμέτρητα (ουσιαστικά, πρόκειται για τη συνήθη πρακτική ορισμένων ΟΣΔ), και τέλος (γ) η τεχνολογία προσφέρει πλέον λύσεις οι οποίες, με ελάχιστο έως κανένα κόστος, επιτρέπουν τη βέλτιστη ανταλλαγή των πληροφοριών για τη χρήση κάθε έργου, μέχρι και την προώθηση της απευθείας συνεργασίας και συναλλαγής μεταξύ των δημιουργών / ερμηνευτών και των επαγγελματιών χρηστών (ιδίως των ραδιοσταθμών).
Το πρώτο, λοιπόν, που κατά τη γνώμη των Ενώσεων Ιδιοκτητών Ραδιοφωνικών Σταθμών πρέπει να αλλάξει, είναι η φιλοσοφία της νομοθεσίας περί προστασίας πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων, η οποία πρέπει να επιστρέψει στη θεμελιώδη αρχή του ιδιωτικού Δικαίου, την επαναφορά της ισότητας μεταξύ των μερών, τόσο της ουσιαστικής όσο και της δικονομικής, με εξαίρεση την προστασία του αδύναμου μέρους (που, βεβαίως, είναι πλέον ο κάθε μεμονωμένος χρήστης έναντι των πανίσχυρων ΟΣΔ), και τούτο μόνο στην ελάχιστη έκταση και κατά το βαθμό που εκάστοτε απαιτείται.
radiofono.gr