Με την άμμο να καθίσταται απαραίτητη για πληθώρα δραστηριοτήτων και παρασκευασμάτων, η ανθρωπότητα έρχεται αντιμέτωπη με την πιθανότητα εξαφάνισή της λόγω υπέρμετρης εξόρυξης.
Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, η άμμος και το χαλίκι είναι τα πιο εξορυσσόμενα υλικά στον κόσμο, με το άθροισμα των εξαγωγών τους από το έδαφος να αγγίζει το 85% του συνόλου της βιομηχανίας εξόρυξης στον κόσμο, υπολογισμένη σε βάρος. Σε πραγματικούς αριθμούς, 40 δισεκατομμύρια τόνοι άμμου και χαλικιού εξορύσσονται κάθε χρόνο.
Πολλοί έχουν την ιδέα ότι η άμμος είναι ένας φυσικός πόρος που βρίσκεται σε μεγάλα αποθέματα στη γη, ωστόσο η αλήθεια είναι πως η εξόρυξή της είναι πλέον τόσο εκτεταμένη, που δεν είναι εφικτή η φυσική της ανανέωση με την ταχύτητα του παρελθόντος.
Για να κατανοήσουμε τα μεγέθη, η νόμιμη εξόρυξη άμμου στη βιομηχανία κοστίζει 70 δισεκατομμύρια, τόσο δηλαδή όσο το ΑΕΠ της Κένυας.
Γιατί είναι όμως τόσο εκτεταμένη η χρήση της άμμου; Στην καθημερινότητά μας, η άμμος χρησιμεύει στην κατασκευή γυαλιού και ανόργανων ουσιών όπως το silicon dioxide, που εντοπίζεται στην παρασκευή κρασιού, καθαριστικών προϊόντων, οδοντόκρεμας και άλλων. Εξίσου χρήσιμη είναι για την κατασκευή των μικροτσίπ που χρησιμοποιούμε για τους υπολογιστές και τα κινητά νέας τεχνολογίας.
Φυσικά ο τομέας στον οποίο θεωρείται απαραίτητη δεν είναι άλλος από αυτόν της κατασκευής κτιρίων, όπου η άμμος χρησιμεύει στη δημιουργία τσιμέντου και ασφάλτου.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μητρόπολης που καταναλώνει τεράστιες ποσότητες άμμου είναι η Σιγκαπούρη, λόγω του ότι ο πληθυσμός της από το 1990 μέχρι σήμερα έχει σχεδόν διπλασιαστεί. Με αυτό το δεδομένο, η έκταση της πόλης συνεχώς αυξάνεται και, μόνο το 2016, η πόλη χρειάστηκε 35 εκατομμύρια τόνους άμμου για να εξυπηρετήσει τις κατασκευαστικές της ανάγκες.
Τα παραπάνω είχαν σαν αποτέλεσμα χώρες όπως η Καμπότζη, η Μαλαισία, η Ινδονησία και το Βιετνάμ να θέσουν περιορισμούς στην πώληση άμμου στη Σιγκαπούρη επικαλούμενες περιβαλλοντικά ζητήματα, οδηγώντας όμως με αυτόν τον τρόπο στην έκρηξη της πώλησής της στη μαύρη αγορά.
Όμως δεν είναι όλα τα είδη άμμου συμβατά για χρήση στις κατασκευές. Η άμμος της ερήμου θεωρείται πολύ ψιλή, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιείται εκτεταμένα αυτή από τις παραλίες, τα ποτάμια και το βυθό της θάλασσας, γεγονός που προκαλεί τεράστιες περιβαλλοντικές ζημιές.
Η λίμνη Poyang στην Κίνα θεωρείται το μεγαλύτερο ορυχείο άμμου στον κόσμο, με περίπου 236 κυβικά μέτρα άμμου να εξορύσσονται κάθε χρόνο από αυτή. Μάλιστα η NASA με φωτογραφίες από δορυφόρους της μας ενημερώνει πως το τοπίο στις βόρειες ακτές της είναι πλέον αλλαγμένο λόγων των εξορύξεων, ενώ αντίστοιχα έχει επηρεαστεί και η οικολογική της ακεραιότητα.
Αντίστοιχα, η εξόρυξη από παραλίες και τον ωκεανό οδηγεί στη διάβρωση των ακτών, ενώ καταστρέφεται ταυτόχρονα η χλωρίδα του βυθού.
Μέχρι στιγμής, τα μέτρα που έχουν παρθεί σε παγκόσμιο επίπεδο για τον περιορισμό των εξορύξεων είναι πολύ μικρά και αναποτελεσματικά. Μένει να δούμε ποιες θα είναι οι μελλοντικές αποφάσεις των υπευθύνων για το περιβάλλον ώστε να μην υπάρξουν περαιτέρω καταστροφικές συνέπειες για αυτό και κατ’ επέκταση για τη ζωή μας.