“Μόλις γύρισα από ένα δικαστήριο στην Καλαμάτα. Θανατηφόρο τροχαίο. Ελεύθερος ο δράστης με αναστολή. Αυτή είναι η κατάσταση”.
Αυτές ήταν οι πρώτες λέξεις του Πραγματογνώμονα και Μηχανικού, Παναγιώτη Μαδιά, όταν τον κάλεσα να συζητήσουμε για τις παρασύρσεις πεζών και τα τροχαία ατυχήματα συνολικά, που παρουσιάζουν δραματική αύξηση το τελευταίο χρονικό διάστημα.
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ μόνο τον Μάρτιο του 2023, τα τροχαία ατυχήματα στην χώρα, που προκάλεσαν τον θάνατο ή τον τραυματισμό ατόμων, αυξήθηκαν κατά 27,8% σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2022 (932 τον Μάρτιο του 2023, έναντι 729 τον Μάρτιο του 2022).
Συνολικά, καταγράφηκαν 38 νεκροί, 40 βαριά τραυματίες και 1.043 ελαφρά τραυματίες, έναντι 32 νεκρών, 37 βαριά τραυματιών και 828 ελαφρά τραυματιών τον Μάρτιο του 2022, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 18,8% σε νεκρούς, κατά 8,1% σε βαριά τραυματίες και κατά 26,0% σε ελαφρά τραυματίες.
“ΚΥΡΙΟΣ ΕΝΟΧΟΣ Η ΑΝΟΜΙΑ”
Εκτός από τα προβλήματα και τις εγκληματικές ελλείψεις στο οδικό δίκτυο -στα οποία θα αναφερθούμε εκτενώς παρακάτω- για τον κ. Μαδιά κύρια υπαίτια των απανωτών τροχαίων ατυχημάτων είναι η ανομία.
“Οι ποινές σε βάρος των υπαιτίων των τροχαίων ατυχημάτων και μάλιστα των θανατηφόρων, στρώνουν το έδαφος για το δυστύχημα. Και αυτό γιατί όλοι οι υπαίτιοι δεν διώκονται για κακούργημα, αλλά για αμελή συμπεριφορά, δηλαδή, για πλημμέλημα”, τόνισε ο κ. Μαδιάς.
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία:
- ο κατηγορούμενος για σωματική βλάβη εξ αμελείας από τροχαίο ατύχημα (ΠΚ 314), σε περίπτωση που κριθεί ένοχος, του επιβάλλεται μεν ποινή φυλάκισης έως και 2 έτη, αναλόγως και των τραυματισμών που προκάλεσε, αλλά η ποινή είναι εξαγοράσιμη, δεν εκτελείται και ο καταδικασθείς παραμένει ελεύθερος. Αν έχει λευκό ποινικό μητρώο τότε το Δικαστήριο χορηγεί 3ετή αναστολή.
- στην περίπτωση του τροχαίου δυστυχήματος, αν ο κατηγορούμενος κριθεί ένοχος, η ποινή φυλ́άκισης μπορεί να φτάσει έως και τα 3 έτη ή και να τα υπερβεί. Ωστόσο, και σε αυτή την περίπτωση, η ποινή αναστέλλεται.
“Ακόμα και στην περίπτωση της εγκατάλειψης του θύματος, ισχύει το ίδιο. Σε ότι αφορά τα τροχαία τίποτα δεν θεωρείται κακούργημα. Είναι σαν λέει η Πολιτεία, βγες και σκότωσε. Δεν θα σου κάνει κανείς τίποτα“, συμπλήρωσε ο κ. Μαδιάς.
Σύμφωνα με τον νέο Ποινικό Κώδικα (2019), η μόνη περίπτωση στην οποία εκτελείται η ποινή της φυλάκισης, η οποία μπορεί να φτάσει έως και τα 10 έτη, είναι, όταν ο υπαίτιος αποδειχθεί ότι βρισκόταν υπό την επήρεια μέθης και ναρκωτικών ουσιών την ώρα του τροχαίου.
Η “ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΤΟΥ ΚΙΝΗΤΟΥ”
Σύμφωνα με την έρευνα του Ινστιτούτου Ipsos, σε 12.400 άτομα από 11 χώρες της ΕΕ και τα αποτελέσματα της οποίας δημοσίευσε το ίδρυμα Fondation VINCI Autoroutes, το 76% των Ελλήνων οδηγών μιλάει στο τηλέφωνο και συνολικά το 84% το χρησιμοποιεί ενώ οδηγεί, με αποτέλεσμα να μειώνονται σημαντικά τα αντανακλαστικά τους.
Η χρήση του κινητού τηλεφώνου κατά τη διάρκεια της οδήγησης, “ισοδυναμεί με την επήρεια μέθης”, τόνισε ο κ. Μαδιάς. “Ακόμα και μόλις 2 δευτερόλεπτα απόσπασης της προσοχής του οδηγού, αυξάνουν τον κίνδυνο ατυχήματος κατά 24 φορές“, εξήγησε, δίνοντας ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα,
“Αν ένα όχημα κινείται με 50 χλμ/ώρα και ο οδηγός πάρει τα μάτια του απ’ τον δρόμο για 2 δευτερόλεπτα, το αυτοκίνητο θα κινηθεί 28 μέτρα χωρίς την επίβλεψη του οδηγού. Στην περίπτωση που ο οδηγός χρειαστεί να πατήσει το φρένο, θα κινηθεί επιπλέον 25 μέτρα, μέχρι να σταματήσει. Σύνολο, δηλαδή, 53 μέτρα στα τυφλά“.
Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να επισημανθεί ότι η χρήση του κινητού τηλεφώνου είναι εξίσου επικίνδυνη και από τους πεζούς.
“Κάθε μέρα που βγαίνουμε από το σπίτι, θεωρούμαστε συγκοινωνιακές μονάδες και ως πεζοί και ως οδηγοί. Άρα πρέπει να επικρατήσει αμοιβαίος σεβασμός, κατανόηση και πολιτισμένη συμπεριφορά”, υπογράμμισε.
ΤΙ ΑΛΛΟ ΦΤΑΙΕΙ
Προβλήματα στο οδικό δίκτυο, παράβαση των ορίων κυκλοφορίας, ελλιπής σήμανση και αμφίβολα ικανοί οδηγοί συμπληρώνουν την εικόνα.
“Οι κακοτεχνίες στους δρόμους του εθνικού δικτύου υπάρχουν παντού. Όταν οι δρόμοι είναι κακοφτιαγμένοι, δεν έχει την ίδια πρόσφυση το αυτοκίνητο, όταν φρενάρει”, σημείωσε ο σύμβουλος τροχαίων ατυχημάτων, Αντώνιος Μορφονιός.
- Λίγες διαβάσεις για τους πεζούς
“Οι παρασύρσεις πεζών έχουν αυξηθεί τελευταία, τόσο σε σημεία του οδοστρώματος που δεν υπάρχουν διαβάσεις όσο και σε σημεία που υπάρχουν διαβάσεις” συμπλήρωσε ο κ. Μαδιάς, υπενθυμίζοντας πως “η παράσυρση της 13χρονης στην Καλλιθέα, στη συμβολή των οδών Θησέως και Σπάρτης, σημειώθηκε, όταν το κορίτσι επιχείρησε να περάσει την διάβαση“.
Η έλλειψη διαβάσεων παίζει σημαντικό ρόλο στη συχνότητα των παρασύρσεων.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι “από το Μαρούσι μέχρι τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, μια απόσταση περίπου 7 χιλιομέτρων, υπάρχουν μόλις 2 πεζογέφυρες και 1 υπόγεια διάβαση ενώ οι διαβάσεις πάνω στο δρόμο είναι λίγες, για να εξυπηρετούνται επαρκώς οι πεζοί”.
- Φανάρια με βλάβες
Εξίσου μεγάλο πρόβλημα αποτελούν και οι συχνές βλάβες στα φανάρια για τους πεζούς.
“Όταν υποστούν βλάβη τα πεζοφάναρα δεν επισκευάζονται άμεσα. Παραδείγματος χάριν στο δυστύχημα στην Καλλιθέα, τα πεζοφάναρα στην οδό Σπάρτης και στη Λ. Θησέως στο ρεύμα ανόδου, από την παραλία προς Αθηνα δεν λειτουργούσαν. Και όπως με ενημέρωσαν οι γείτονες στην περιοχή ήταν χαλασμένα για δέκα ημέρες.
Όταν το θέμα πήρε δημοσιότητα, ήρθε τεχνικός και μέσα σε δύο λεπτά ακριβώς, τα επισκεύασε”, πρόσθεσε.
- Ακατάλληλοι και ευέξαπτοι οδηγοί
Η έρευνα του Ινστιτούτου Ipsos έδειξε ότι, οι Έλληνες οδηγοί είναι ευέξαπτοι στους ελληνικούς δρόμους, με το 63% να παραδέχεται ότι διαπληκτίζεται με άλλους οδηγούς, το 60% να κορνάρει άσκοπα, το 24% να κατεβαίνει από το αυτοκίνητο για να διαπληκτιστεί, το 86% να έχει φοβηθεί από την επιθετική συμπεριφορά άλλων οδηγών και το 92% να θεωρεί ότι οι άλλοι οδηγοί είναι επικίνδυνοι.
Όσον αφορά στην υπνηλία κατά την διάρκεια οδήγησης το 26% των Ελλήνων οδηγών επιβεβαιώνει ότι έχει αποκοιμηθεί έστω και για ελάχιστα δευτερόλεπτα στο τιμόνι, ενώ στους 2 στους 10 οδηγούς έχει εμπλακεί ή παραλίγο να είχε ατύχημα εξαιτίας της υπνηλίας.
“Θα πρέπει να επισημάνουμε ακόμα ότι ένα μεγάλο ποσοστό των υπαιτίων των τροχαίων ατυχημάτων είναι ηλικιωμένοι, δηλαδή, άνθρωποι με μειωμένα αντανακλαστικά. Η επανεξέταση του διπλώματος οδήγησης θα έπρεπε να γίνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα και με πλήρη διαφάνεια. Γιατί τώρα υπάρχει πολύ μεγάλη διαφθορά. Πολλοί από τους ηλικιωμένους οδηγούς δεν εξετάζονται καν. Πληρώνουν το “γρηγορόσημο” και το παίρνουν”, τόνισε ο κ. Μορφονιός.
- Παράβαση ορίων ταχύτητας
Όσον αφορά τα όρια ταχύτητας, 8 στους 10 Έλληνες οδηγούς υπερβαίνουν το όριο ταχύτητας, ενώ το 44% δεν φορά ζώνη ασφαλείας κατά τη διάρκεια της οδήγησης.
Επίσης, σχεδόν 6 στους 10 Έλληνες οδηγούς δεν τηρούν τις αποστάσεις ασφαλείας και έχουν την τάση να κολλούν το προπορευόμενο όχημα.
- Απουσία τροχονόμων
Η απουσία συστηματικού ελέγχου της κυκλοφορίας από τους τροχονόμους έχει παίξει επίσης ρόλο στην αύξηση των τροχαίων ατυχημάτων.
“Για την ακρίβεια, η παρουσία τροχονόμων διευκολύνει την κίνηση και ελαττώνεται ο κίνδυνος τροχαίου. Γιατί όταν υπάρχει κίνηση, γίνονται αντικανονικοί ελιγμοί και προκαλούνται ατυχήματα”, συμπλήρωσε από πλευράς του ο κ. Μορφονιός.
ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
“Σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, η διαπαιδαγώγηση των πολιτών στην ορθή οδηγική κουλτούρα σε συνδυασμό με την αυστηρότερη νομοθεσία έχουν περιορίσει σημαντικά τέτοια φαινόμενα, όπως τις παρασύρσεις πεζών” επισήμανε ο κ. Μαδιάς.
Από το μάθημα της κυκλοφοριακής αγωγής, που σε πολλά ευρωπαϊκά σχολεία είναι υποχρεωτικό ήδη από την προσχολική ηλικία μέχρι τη χρήση νέων τεχνολογιών στο οδικό δίκτυο, που βοηθά στην ομαλή διεξαγωγή της κυκλοφορίας.
Ωστόσο, τα αποτελέσματα της έρευνας, την οποία επικαλέστηκαμε παραπάνω, δείχνει ότι οι Ευρωπαίοι οδηγοί, δεν είναι και τόσο “άγιοι” τελικά, καθώς εμφανίζουν υψηλά ποσοστά παραβάσεων και χρήσης του κινητού τηλεφώνου ταυτόχρονα με την οδήγηση.
Μπορείτε να βρείτε τα αποτελέσματα της έρευνας εδώ.
Στην Ελλάδα, ο Δήμος Τρικκαίων αποτελεί το μοναδικό “φωτεινό παράδειγμα”.
“Έχει εφαρμόσει ο,τι τεχνολογία υπάρχει και έχει επιτύχει σε μεγάλο βαθμό. Η αύξηση των ποδηλατοδρόμων (σ.σ. και η ενίσχυση των μέσων μαζικής μεταφοράς) έχει βοηθήσει”, εξήγησε ο κ. Μορφονιός. “Οι τοπικοί φορείς και οι θεσμικοί παράγοντες της πόλης έχουν συμβάλλει στο να ενημερώνουν τους δημότες τους σε ζητήματα οδικής ασφάλειας και να έχουν μια πολιτισμένη συμπεριφορά στο συγκοινωνιακό γίγνεσθαι“, συμπλήρωσε ο κ. Μαδιας.
“Η Πολιτεία θα πρέπει να ήταν πιο δραστήρια και να έχει λάβει μέτρα για την ενημέρωση τόσο των οδηγών όσο και των πεζών σε ζητήματα οδικής ασφάλειας και συμπεριφοράς” πρόσθεσε.
“Πρόσφατα έγινε νομοθετική παρέμβαση για τους υπαίτιους των τροχαίων ατυχημάτων και δη των θανατηφόρων, να διώκονται με το αδίκημα του ενδεχόμενου δόλου και της παρακώλυσης συγκοινωνιών, τα οποία θεωρούνται κακουργήματα. Αυτό είναι μεν κάτι καλό, αλλά σπάνια εφαρμόζεται στο δικαστήριο.
Κατά τα άλλα δεν έχει γίνει τίποτα. Υπάρχει πλήρης αδιαφορία. Και διερωτώμαι. Μήπως η παρέμβαση της Πολιτείας περιορίζεται μόνο στην είσπραξη των τελών κυκλοφορίας και των διοδίων;”, κατέληξε.
Photo by Andrea Piacquadio
