Επιστήμονες από τη Βρετανία, την Ελλάδα, τη Γαλλία και τη Σαουδική Αραβία ανέπτυξαν ένα καινοτόμο «όργανο πάνω σε τσιπάκι», το οποίο επιτρέπει τη συνεχή παρακολούθηση των κυττάρων σε πραγματικό χρόνο. Η νέα βιοηλεκτρονική συσκευή ανοίγει νέες θεραπευτικές δυνατότητες για διάφορες παθήσεις, ενώ παράλληλα μπορεί να μειώσει την ανάγκη για τη χρήση πειραματόζωων στις βιοϊατρικές και φαρμακευτικές έρευνες.
Η συσκευή με την ονομασία Tubistor (Transistor in a Tube) περικλείει τα προς μελέτη κύτταρα μέσα σε ένα ηλεκτροχημικό τρανζίστορ από ένα μαλακό πολυμερές σπογγώδες υλικό, το οποίο βρίσκεται μέσα σε ένα πλαστικό σωλήνα. Τα κύτταρα μπορούν να αναπτυχθούν τρισδιάστατα μέσα στη συσκευή, η οποία έτσι μιμείται με μεγαλύτερη ακρίβεια τον τρόπο που τα κύτταρα αναπτύσσονται στο σώμα (στο τρυβλίο του εργαστηρίου η κυτταρική ανάπτυξη γίνεται σε δύο διαστάσεις). Η βιομιμητική συσκευή μπορεί να τροποποιηθεί, έτσι ώστε να μιμείται διάφορα όργανα, π.χ. το ήπαρ ή την καρδιά.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον μεταδιδακτορικό ερευνητή Χαράλαμπο Πιτσαλίδη του Τμήματος Χημικών Μηχανικών και Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Science Adcances”. Στην ερευνητική ομάδα συμμετείχε και ο Λάζαρος Τζούνης του Τμήματος Μηχανικών Επιστήμης Υλικών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
«Οι τρισδιάστατες καλλιέργειες κυττάρων μπορούν να μας βοηθήσουν να αναπτύξουμε νέες θεραπείες και να μάθουμε ποιές πρέπει να αποφύγουμε, εφόσον μπορούμε να τις παρακολουθούμε πλέον με ακρίβεια» δήλωσε ο Χ. Πιτσαλίδης. «Με το νέο σύστημα είμαστε σε θέση να παρακολουθούμε την ανάπτυξη του ιστού και της υγείας του, και πως αυτός ανταποκρίνεται σε διάφορα φάρμακα ή τοξίνες. Πέρα από τις τοξικολογικές δοκιμασίες, μπορούμε επίσης να μελετήσουμε συγκεκριμένες παθήσεις του ιστού και τους μηχανισμούς-κλειδιά που εμπλέκονται στη νόσο ή να ανακαλύψουμε τις κατάλληλες θεραπείες», πρόσθεσε.
Οι ερευνητές σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν τη συσκευή τους για να αναπτύξουν ένα «έντερο σε τσιπάκι», το οποίο στη συνέχεια θα προσαρτήσουν σε ένα «εγκέφαλο σε τσιπάκι», προκειμένου να μελετήσουν τη σχέση ανάμεσα στο μικροβίωμα του εντέρου και στη λειτουργία του εγκεφάλου, στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος ΙΜΒΙΒΕ, που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ERC). Ήδη οι ερευνητές έχουν καταθέσει στη Γαλλία αίτηση κατοχύρωσης της πατέντας για την ανακάλυψή τους.