Γράφει ο Φώτης Ποντικάκης
Δεν έχουν περάσει παρά ελάχιστες μέρες από την έκθεση της NASA για την κλιματική αλλαγή και την άνοδο της στάθμης των ωκεανών. Η στάθμη των ωκεανών έχει ανέβει 7,6 εκατοστά από το 1992 και σε ορισμένα σημεία 23 εκατοστά. Στη Γροιλανδία μόνο, εξαιτίας της υπερθέρμανσης του πλανήτη από τη χρήση άνθρακα και πετρελαίου, λιώνουν κάθε χρόνο 303 δισεκατομμύρια τόνοι νερού την τελευταία δεκαετία. Κι ενώ αυτά συμβαίνουν, οι ελληνικές κυβερνήσεις αλλά και διεθνώς, συζητάνε ακόμη για «έρευνες για πετρέλαια», νέες εξορύξεις, νέους σταθμούς λιγνίτη κοκ.
Φαίνεται πως οι ελληνικές κυβερνήσεις (κι ο πολιτικός κόσμος της Αριστεράς συμπεριλαμβανόμενης) εζήλεψαν την τύχη χωρών όπως το Ιράκ, η Νιγηρία κ.α. όπου τα αποθέματα πετρελαίου έγιναν αιτία πολέμων και ανείπωτης φτώχειας, περιβαλλοντικής καταστροφής και εκατομμυρίων προσφύγων. Πρόκειται για την «κατάρα των φυσικών πόρων», που οδηγεί πλούσιες σε φυσικούς πόρους χώρες σε καταστροφή και πολέμους, εξαιτίας της άγριας εκμετάλλευσής τους από πολυεθνικές εταιρείες. Τι τους κάνει να πιστεύουν ότι εδώ θα γίνουν τα πράγματα αλλιώς; Η απουσία διαφθοράς; Η άψογη λειτουργία του κράτους και της δημοκρατίας μας; Η περιβαλλοντική ευαισθησία που επιδεικνύουν οι κυβερνήσεις μας και οι μεγάλες εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε φυσικές περιοχές; Μια ματιά μόνο να ρίξει κανείς στην περιβαλλοντική και κοινωνική καταστροφή στη Χαλκιδική από την εξόρυξη χρυσού αρκεί για να καταλάβει τι πρόκειται να γίνει και με το πετρέλαιο.
Όμως τα γεωπολιτικά δεδομένα αλλάζουν. Η διεθνής συμφωνία με το Ιράν βάζει ξανά τα περσικά αποθέματα πετρελαίου στις αγορές της Δύσης, καθιστώντας ασύμφορη οικονομικά την εξόρυξη πετρελαίων σε μεγάλα βάθη όπως στην Ελλάδα.
Οι ελληνικές κυβερνήσεις όμως κι ο πολιτικός κόσμος επιμένουν στον άνθρακα και στο πετρέλαιο. Σχεδιάζουν νέο εργοστάσιο λιγνίτη στην Πτολεμαΐδα, που θα κοστίσει στο ελληνικό δημόσιο 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ, τα οποία θα προέλθουν κατά 38% από τα αποθέματα της ΔΕΗ, ενώ 44% θα τα δανειστεί το ελληνικό Δημόσιο από γερμανικές (!) τράπεζες. Μια τέτοια επένδυση που θα αποφέρει 250 θέσεις εργασίας (ενώ υπολογισμοί που έγιναν με βάση τις μεθόδους του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος εκτίμησαν τα περιστατικά θανάτων που οφείλονται στη λειτουργία των σταθμών της Δυτικής Μακεδονίας σε 461, μέσα σε ένα μόλις έτος -2009, όπως αναφέρεται σε έκθεση του WWF και στον Τύπο), προωθείται κι από το Λαφαζάνη!
Αλλά η αντιπεριβαλλοντική πολιτική, που καθόλου δεν υπολογίζει την κλιματική αλλαγή και την εξάρτηση της χώρας από εισαγόμενο πετρέλαιο συνεχίζεται αυτές τις μέρες και με το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας από πετρέλαιο που κατασκευάζει η ΔΕΗ στη Ρόδο. Το ελληνικό κράτος πληρώνει 800 εκατομμύρια το χρόνο για εισαγωγές πετρελαίου για το ρεύμα των νησιών όσο δηλαδή θα «εξοικονομήσουν» για τον ελληνικό προϋπολογισμό οι νέες περικοπές στις συντάξεις για το 2015, επισημαίνει η Greenpeace. Τονίζει ακόμη ότι η εξάρτηση της Ρόδου από το πετρέλαιο θα κοστίσει στο ελληνικό δημόσιο πάνω από 1 δισεκατομμύριο ευρώ τα επόμενα 10 χρόνια. Το εργοστάσιο της ΔΕΗ στη Ρόδο θα κοστίσει 180 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία αν επενδύονταν στην εξοικονόμηση ενέργειας και σε φωτοβολταϊκά στις στέγες, θα μπορούσαν να προσφέρουν δωρεάν ρεύμα σε 17.000 νοικοκυριά! Κάπως έτσι το δημόσιο χρέος πολλαπλασιάζεται μαζί με τη ρύπανση.
Κι αυτά είναι μόνο δυο παραδείγματα για την αναγκαιότητα της πολιτικής οικολογίας. Γιατί υπάρχουν κι άλλα:
- Κανένας στον πολιτικό κόσμο δεν ασχολείται με τα πυρηνικά εργοστάσια της Τουρκίας που, εκτός από τον κίνδυνο εξάπλωσης ραδιενέργειας σε περίπτωση ατυχήματος, θέτουν κι άλλα ζητήματα: θα χρησιμοποιούν καύσιμο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κατασκευή πυρηνικών όπλων. Τι κάνουν οι ελληνικές κυβερνήσεις;
- 900.000 ευρώ από τη Νορβηγία (χώρα εκτός ΕΕ) που επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν για εκπαιδευτικές επισκέψεις περιβαλλοντικών ομάδων σχολείων αγνοούνται από τον Οκτώβριο του 2014 όταν έγινε η σχετική εξαγγελία από τον τότε υφυπουργό Παιδείας Αλ. Δερμεντζόπουλο. Πού βρίσκονται; Τα ψάχνει κανείς;
- Η χρηματοδότηση της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης έχει σταματήσει με την έναρξη των μνημονίων, με την εξαίρεση μειωμένων ευρωπαϊκών επιδοτήσεων για τη λειτουργία των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Για την επόμενη χρονιά, υπάρχουν μόνο προφορικές διαβεβαιώσεις της προηγούμενης κυβέρνησης (του 2014) για συνέχιση των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων.
- Ιδιαίτερα τώρα, που η χώρα και λόγω της υπερχρέωσης πρέπει να στραφεί στην παραγωγή και κατανάλωση τοπικών προϊόντων (ιδιαίτερα στη διατροφή με υγιεινά βιολογικά προϊόντα) και στην παραγωγή σε τοπικό επίπεδο ενέργειας από ΑΠΕ με τοπικά ελεγχόμενους συνεταιρισμούς μικρού μεγέθους και με σεβασμο στο περιβάλλον, προκύπτει η ανάγκη της πολιτικής οικολογίας για να προωθήσει τέτοιες λύσεις, χρηματοδότηση τέτοιων προτάσεων αντί χρηματοδότησης του πετρελαίου, εξασφάλιση δημόσιων κι ευρωπαϊκών κονδυλιων για φωτοβολταϊκά στα σχολεία και τα δημόσια κτήρια, δωρεάν δεκατιανό στα σχολεία με τοπικά (κάθε περιοχής) υγιεινά αγροτικά προϊόντα, ενίσχυση αντί αποδυνάμωσης της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.
Πέρα απ’ όλα αυτά, η πολιτική οικολογία δεν είναι συμβατή με τις ιδιωτικοποιήσεις παραλιών, δασών, λιμανιών κι αεροδρομίων, αλλά και αγαθών όπως το νερό κι η ενέργεια (η παραγωγή της πρέπει να αποκεντρωθεί και να στραφούμε στις ΑΠΕ), που προωθούνται μέσα από τα μνημόνια. Πρώτη προτεραιότητα κάθε κυβέρνησης πρέπει να είναι η δημιουργία θέσεων εργασίας στην παραγωγή τοπικών βιολογικών προϊόντων, ενέργειας από ΑΠΕ, στον εναλλακτικό τουρισμό που σέβεται το περιβάλλον και τον πολιτισμό του τόπου που επισκέπτεται, αναστηλώνοντας παραδοσιακούς οικισμούς και προστατεύοντας μνημεία και πολιτιστική κληρονομιά. Και γι’ αυτά χρειάζεται η πολιτική οικολογία ως ένας αυτόνομος πράσινος πολιτικός πόλος. Για να στραφούμε στον ήλιο, στον άνεμο, στην προστασία της φύσης και του πολιτισμού, μακριά από την καταστροφή και τα χρέη.