Τους δοσίλογους της Κρήτης και τις αυτοδικίες που συγκλόνισαν το νησί μετά την Απελευθέρωση παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο τη Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου στις 21:00 στο COSMOTE HISTORY. Η εκπομπή μεταδίδεται σε επανάληψη την Κυριακή 15 Δεκεμβρίου στις 5 το απόγευμα.
Μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Γερμανούς στο νησί έδρασε ο ναζί εγκληματίας λοχίας Φριτς Σούμπερτ. Γύρω από τον Σούμπερτ δημιουργήθηκε ένα δίκτυο Ελλήνων πληροφοριοδοτών και βασανιστών. Παρά τον μικρό αριθμό τους οι «Σουμπερίτες» αιματοκύλησαν τα χωριά της Κρήτης. Αλλά δεν ήταν οι μοναδικοί.
Ιστορικοί και ερευνητές περιγράφουν στην εκπομπή την δράση μιας οικογένειας από το χωριό Σάρχο Ηρακλείου, που διατηρούσε στενές σχέσεις με τους κατακτητές και τους συνεργάτες τους. Όταν η αντίσταση εκτέλεσε τον πατέρα και ένα γερμανόφιλο δημοσιογράφο, η οικογένεια ζήτησε έμπρακτη υποστήριξη από τους Γερμανούς. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την εκτέλεση 35 συγχωριανών τους.
Μετά την Απελευθέρωση, η οικογένεια Σωμαράκη δικάστηκε στο Ειδικό Δικαστήριο Δοσιλόγων στο Ηράκλειο. Οι ποινές που ανακοινώθηκαν θεωρήθηκαν επιεικείς και το αγανακτισμένο πλήθος εισέβαλε στη δικαστική αίθουσα και κατακρεούργησε τους κατηγορούμενους.
Μια άλλη υπόθεση που διερευνά η εκπομπή είναι η εγκληματική δράση του Νικόλαου Μαγιάση, ο οποίος ευθύνεται για τουλάχιστον 300 βασανισμούς και εκτελέσεις Κρητικών. Ο Μαγιάσης σε αντίθεση με το προφίλ άλλων δοσιλόγων, ήταν ένας μορφωμένος νέος από την Αθήνα, που αρχικά είχε αντιστασιακή δράση.
Μεταστράφηκε όμως και έγινε διερμηνέας στους κατακτητές για να αποφύγει την εξορία. Στη συνέχεια εξελίχθηκε σε αδίστακτο εγκληματία. Ένα από τα εγκλήματά του ήταν ο βασανιστικός θάνατος του 19χρονου αντιστασιακού Σταύρου Ανδρεαδάκη από τον Σοκαρά Ηρακλείου. Ο Μαγιάσης τον σταύρωσε, του έκοψε τα πόδια και πριν ξεψυχήσει, πέρασε από πάνω του γερμανικό τανκ.
Ο Μαγιάσης ήταν υπεύθυνος και για τον ατιμωτικό θάνατο ενός βοσκού, του Μιχάλη Βρέντζου από τα Ανώγεια της Κρήτης. Ο αδερφός του βοσκού, Γιώργης Βρέντζος γνωστός και ως «Τηγανίτης» έθεσε στόχο της ζωής του να βρει τον δολοφόνο και να τον εκτελέσει. Τα κατάφερε και τον σκότωσε με μαχαίρι μέσα στο δικαστήριο δοσιλόγων. Η πράξη του μνημονεύεται ακόμα στα Ανώγεια και οι συγχωριανοί του τραγουδούν στην εκπομπή την μαντινάδα του.
Η εκπομπή παρουσιάζει στατιστικά στοιχεία και συγκριτικούς πίνακες από τις υποθέσεις των δοσιλόγων της κατοχής και φωτίζει τους τρόπους που πέτυχαν να εξασφαλίσουν την ελευθερία τους.
Στην εκπομπή μιλούν:
Νίκος Ψιλάκης – δημοσιογράφος- συγγραφέας, Γιώργος Καρτσωνάκης – δικηγόρος-συγγραφέας, Κωνσταντίνος Μαμαλάκης – σύμβουλος Ιστορικού Μουσείου Κρήτης, Αντώνης Σανουδάκης – Καθηγητής Ιστορίας στην ΠΑΕΑΚ, Σταμάτης Ανδρεαδάκης – ανιψιός του δολοφονημένου Σταύρου Ανδρεαδάκη, Σωκράτης Βρέντζος – συγγενής του δολοφονημένου Μιχάλη Βρέντζου, Εύα Βρέντζου – κόρη του Γιώργη Βρέντζου, Αριστομένης Συγγελάκης – διδάκτορας Πανεπιστημίου Αθηνών, Δημήτρης Κουσουρής – ιστορικός –επίκουρος καθηγητής στο παν/μιο της Βιέννης, Δρ. Βασιλική Λάζου – καθηγήτρια ιστορίας στο τμήμα πολιτικών επιστήμων – ΑΠΘ, Δρ. Μενέλαος Χαραλαμπίδης, καθηγητής ιστορίας. Από το αρχείο της «ΜτΧ» παρουσιάζεται απόσπασμα από την συνέντευξη με τον πρώην πρωθυπουργό, Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, που είχε μιλήσει για τους δοσιλόγους στην Κρήτη και τις περιπτώσεις αυτοδικίας.
Η εκπομπή προβάλλεται κάθε Δευτέρα στις 21:00 και σε επανάληψη κάθε Κυριακή στις 17:00, στο COSMOTE HISTORY HD.
Όλα τα επεισόδια της σειράς είναι διαθέσιμα Οn demand στην υπηρεσία COSMOTE TV PLUS.
[youtube url=”https://www.youtube.com/watch?v=Gzh8Gk4Xgm0″]