Του Νίκου Σταματίνη
Στη Ρόδο, μια φοιτήτρια δολοφονείται από δύο άντρες, επειδή κατά το κατηγορητήριο εκείνη αρνήθηκε να ενδώσει στις ερωτικές τους προτάσεις. Το πτώμα της 21χρονης βρέθηκε σε μια δυσπρόσιτη παραλία της Λίνδου, στην παραθαλάσσια περιοχή του κόλπου Φώκια. Μετά την αποκάλυψη των δραστών, όλοι έσπευσαν να βρουν τις ιδιότητές τους: ηλικία, εθνικότητα, επάγγελμα. Ωστόσο, η πρώτη ιδιότητα σε κάθε βιασμό κρύβεται στη λέξη ‘άντρας’.
Έχουμε απεικονίσει τον βιαστή ως κάποιον ‘ποινικό’, με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που δείχνουν από μακριά ότι είναι επικίνδυνος, ως μια συγκεκριμένη κάστα ανθρώπων που γενετικά έχουν ροπή να βιάζουν. Ας ακούσουμε όμως και μια φορά τις γυναίκες που ζουν κάτω από αυτό τον φόβο στην ίδια την καθημερινότητά τους.
Έχει αποδειχτεί ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένες κοινωνικές κατηγορίες αντρών που είναι βιαστές. Αντίθετα, κάθε άντρας, όσο όμορφος, πλούσιος ή μορφωμένος και αν είναι, μπορεί να είναι βιαστής
Ίσα-ίσα, μάλιστα, αυτοί που έχουν υψηλότερο κοινωνικό στάτους και περισσότερα χρήματα είναι εκείνοι που προχωρούν πιο εύκολα στον βιασμό λόγω της κοσμοθεωρίας που έχουν ενστερνιστεί και λέει πως ό,τι και αν κάνουν, κάποια στιγμή θα βρουν τα κατάλληλα μέσα για να γλυτώσουν. Ούτως ή άλλως ο βιασμός δεν είναι πράξη ανάγκης πεινασμένων για σεξ αντρών, είναι μια εξουσιαστική πρακτική. Οι κατά το κατηγορητήριο δολοφόνοι της Ελένης Τοπαλούδη δε τη δολοφόνησαν επειδή είχαν γενετήσια ορμή. Τη δολοφόνησαν, επειδή τους αντιστάθηκε, επειδή πρόβαλε, παρότι γυναίκα, τη βούλησή της. Τη δολοφόνησαν επειδή τους είπε ‘όχι’.
Πρέπει να μην ξεχνάμε ότι κανένας βιασμός δεν είναι μεμονωμένο περιστατικό, ούτε έρχεται ως τέτοιο από τον ουρανό. Ο βιασμός έρχεται ως η αιχμή του δόρατος του μισογυνισμού, της μάτσο κουλτούρας και του μίσους για οτιδήποτε δε μας ταιριάζει. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές φορές, ακόμα και μετά τον βιασμό υπάρχει το λεγόμενο ‘victim blaming’. Στην περίπτωση της φοιτήτριας από τη Ρόδο, εμφανίστηκαν 2 προφίλ περίπου-ανθρώπων να σχολιάσουν κάτω από μια ανάρτησή της ενάντια στον σεξισμό και τον ρατσισμό ότι καλά έπαθε αφού θέλει τους ‘λαθραίους’.
Και αν στην περίπτωση της Ρόδου, ήταν αδύνατον κάποιος με οριακή ανθρώπινη συνείδηση, να κάνει το vicitim blaming μιας και μιλάμε για δολοφονία (ακούστηκαν βέβαια διάφορα σχόλια ‘τι έκανε και αυτό το κορίτσι μαζί τους;’), σε μια άλλη περίπτωση καταγγελίας βιασμού, αυτής με δράστη τον Κριστιάνο Ρονάλντο, τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά.
Κάτω από κάθε ποστ σχετικό με την είδηση, εκατοντάδες σχόλια αντρών που με ιδιαίτερο μίσος για τη Μαγιόργκα -την κοπέλα που κατήγγειλε τον βιασμό της- υποστηρίζουν τον Κριστιάνο Ρονάλντο. Τα κύρια πόιντ των σχολίων, όταν αυτά δεν είναι ημι-άναρθρες μισογυνικές κραυγές, είναι η αμφισβήτηση της ύπαρξης μη συναινετικού σεξ, η ενοχοποίηση του θύματος που ‘καλά έπαθε από τη στιγμή που πήγε στο δωμάτιο του Κριστιάνο Ρονάλντο’ και κυρίως ένα περίεργο επιχείρημα που τόνισε μια δήθεν αντίφαση μεταξύ του φερόμενου δράστη με τον βιασμό: καμία γυναίκα δεν υπάρχει που να μην ήθελε να κάνει σεξ με τον Ρονάλντο.
Μια γυναίκα που υπέστη βιασμό μπορεί να κατηγορηθεί για τα ρούχα που φορούσε, για την ώρα που κυκλοφορούσε μόνη της στον δρόμο, για το γεγονός ότι έδωσε λάθος μηνύματα στον βιαστή της (χορεύοντας, φλερτάροντας μαζί του)
Όλα τα μισογυνικά σχόλια στην περίπτωση του Ρονάλντο, όπως και σε πλείστες άλλες περιπτώσεις, δείχνουν μια κοινωνία που, ακόμα και σήμερα, προωθεί και αναπαράγει σε μεγάλο μέρος της μια στάση ανοχής απέναντι στον βιασμό, ειδικά από τη στιγμή που ο δράσης είναι κάποιος ‘δικός μας’, κάποιος λευκός, ‘κανονικός’ άντρας.
Βιασμός όμως μπορεί να συμβεί και μεταξύ συζύγων. Μια γυναίκα μπορεί να σου μιλήσει, μπορεί να σου χαμογελάσει, μπορεί ακόμα να σε ερωτευτεί, να σε φαντασιωθεί και όμως να μη θέλει να κάνει σεξ μαζί σου. Και αυτό είναι κάτι που οφείλει να σεβαστεί ο καθένας μας. Και κάποια στιγμή θα το σεβαστεί θέλει δε θέλει. Μια κοινωνία που δε ζητάει τον λόγο από μια γυναίκα που επιλέγει να φοράει mini και να προχωράει τα ξημερώματα, χωρίς την προστασία κάποιου άντρα, δεν είναι μια ουτοπική κοινωνία. Είναι απλά πολιτισμένη. Και εμείς οφείλουμε να τη βοηθήσουμε να γίνει πραγματικότητα χωρίς η πηγή του προβληματισμού μας να έρχεται, μόνο όταν στη φαντασία μας, στη θέση της βιασμένης γυναίκας έρχεται η αδερφή μας, η κοπέλα μας και η κολλητή μας. Ο βιασμός δεν είναι θέμα προστασίας μιας αγέλης.
Το βράδυ που μας πέρασε, όσο μαθαίναμε ακόμα για την υπόθεση της Ρόδου, χιλιάδες γυναίκες δίστασαν να περάσουν από ένα σκοτεινό σοκάκι, φοβήθηκαν να είναι αγενείς σε εκείνον που τις φλέρταρε πιεστικά στο μπαρ που πήγαν, έψαξαν ποιον θα πάρουν τηλέφωνο για να νιώσουν ασφάλεια λόγω του τύπου που περπατούσε ύποπτα πίσω τους. Το ίδιο θα γίνει και σήμερα. Και αύριο.
Και μπορεί πράγματι ο τύπος να μην περπάταγε ύποπτα, μπορεί απλά να πήγαινε σπίτι του, κουρασμένος από τη δουλειά, χωρίς καμία πρόθεση να πειράξει με οποιονδήποτε τρόπο την κοπέλα. Μπορεί ο τύπος να ήμασταν εμείς και να μην πήραμε καν χαμπάρι ότι προκαλέσαμε ανησυχία. Αλήθεια, όμως, ποιος μπορεί να κατηγορήσει τη γυναίκα που περπάταγε μπροστά μας επειδή ανησύχησε;