Του Σταύρου Χριστακόπουλου
Ήλθαν, είδαν, άφησαν κάτι «ψιλά» για ελεημοσύνη – σε ένδειξη εκτίμησης για το πόσο καλά φυλάμε τα ευρωπαϊκά σύνορα –, μας υποσχέθηκαν ότι θα συνεχίσουν να μας βοηθούν να κρατάμε μετανάστες και πρόσφυγες έξω από την πόρτα τους (με όλα τα ρίσκα δικά μας) και… την έκαναν με ελαφρά πηδηματάκια.
Ποιοι ήταν αυτοί οι κουβαρντάδες; Η ηγεσία της Ε.Ε. (η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Νταβίντ Μαρία Σασόλι και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ), η οποία επισκέφθηκε τον νομό Έβρου την Τρίτη και άφησε ως μόνο απτό όφελος για τον Κυριάκο Μητσοτάκη 700 εκατ. ευρώ, τα οποία είναι ψίχουλα μπροστά στην πίεση που ήδη δέχονται η Ελλάδα, οι θεσμοί και οι υπηρεσίες της.
Τα υπόλοιπα αποτελούν κατά βάση επικοινωνιακές ρεβεράντζες, οι οποίες, συμπληρωμένες με τις χθεσινές εξαγγελίες του αντιπροέδρου της Κομισιόν για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής Μαργαρίτη Σχοινά και της επιτρόπου Εσωτερικών Υποθέσεων Ίλβα Γιόχανσον, συνίστανται στα εξής:
● Τη διαβεβαίωση ότι «τα ελληνικά σύνορα είναι ευρωπαϊκά σύνορα».
● Τη διαπίστωση ότι η Ελλάδα λειτουργεί «σύμφωνα με το ευρωπαϊκό δίκαιο».
● Την υπόσχεση ότι «θα συνεχίσουμε να εγγυόμαστε τη συμφωνία με την Τουρκία και περιμένουμε από την τουρκική πλευρά να τηρεί αυτή τη συμφωνία».
● Τη διάθεση 100 συνοριοφυλάκων από τον Frontex (επιπλέον των 530 που έχουν διατεθεί ήδη), ενός αεροπλάνου, ενός ταχύπλοου σκάφους και τριών οχημάτων με θερμικές κάμερες.
● Την εξαγγελία ότι θα γίνει προσπάθεια να επανεκκινήσουν η επανεγκατάσταση και η χρηματοδότηση του προγράμματος των επιστροφών.
● Το αίτημα να επιταχυνθεί η ανάπτυξη 160 επιπλέον υπαλλήλων για αιτήσεις ασύλου.
● Την υπόσχεση ότι θα επιδιωχθεί η περιφερειακή συνεργασία με τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων, ώστε να μην επαναληφθούν οι σκηνές του 2016.
● Την έκκληση προς την Τουρκία να μην χρησιμοποιεί ως εργαλεία εκβιασμού τους εξαθλιωμένους πρόσφυγες και μετανάστες.
● Την αναγγελία ότι ο Σχοινάς και η Γιόχανσον θα παρουσιάσουν «ένα νέο deal για το άσυλο και τη μετανάστευση. Δεν μπορεί η Ευρώπη να αποτύχει δύο φορές».
Ακάθεκτη η Άγκυρα
Κατά τα λοιπά ο Σαρλ Μισέλ και ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ζοζέπ Μπορέλ συνάντησαν χθες τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (μια συνάντηση κλειστή για τους εκπροσώπους του Τύπου) και αμέσως μετά είπαν κάποιες γενικότητες που απέπνεαν απουσία συμφωνίας και επέστρεψαν στις Βρυξέλλες χωρίς τον συμβιβασμό που διακαώς αποζητούσαν.
Στην Ελλάδα η πραγματικότητα παρέμεινε τόσο σκληρή όσο ήταν και πριν, αφού καμιά από τις εξαγγελίες των Ευρωπαίων δεν συνιστά ουσιαστική βοήθεια. Αντιθέτως είναι προφανές ότι η ηγεσία της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας ελπίζει πως θα μεταπείσει την Τουρκία και αναζητεί τα κατάλληλα ανταλλάγματα.
Είναι όμως εντελώς αμφίβολο το αν θα τα βρει, καθώς ο τουρκικός εκβιασμός συνίσταται στην παροχή άμεσης βοήθειας στο συριακό μέτωπο, όπου η Άγκυρα έχει παγιδευτεί και ηττάται χωρίς ορατή δυνατότητα αξιοπρεπούς απεγκλωβισμού, αλλά και χωρίς στήριξη από το ΝΑΤΟ. Υπ’ αυτήν την έννοια δεν θεωρείται πιθανό ότι η Τουρκία θα σταματήσει την πίεση προς την Ελλάδα.
Αντιθέτως αναμένεται ότι – με τη βελτίωση του καιρού και ύστερα από τη διαπίστωση πως ο εκβιασμός της πέφτει στο κενό – θα ενταθεί η αποστολή χιλιάδων μεταναστών, αυτή τη φορά από τα τουρκικά παράλια προς τα ελληνικά νησιά, όπου η κατάσταση είναι δυσκολότερα ελέγξιμη, αντίθετα με το κατά πολύ ευκολότερο σφράγισμα των χερσαίων συνόρων στον Έβρο.
Άλλωστε η οργανωμένη μαζική αποστολή μεταναστών συνιστά πλέον μια μορφή υβριδικού πολέμου με στόχο την καταπόνηση των δομών του ελληνικού κράτους και τη διάρρηξη της πολιτικής και κοινωνικής συνοχής της χώρας, η οποία ήδη έχει αποδειχθεί εύθραυστη, όπως διαπιστώσαμε όλοι κατά την κρίση τις προηγούμενες εβδομάδες στα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου.
Με άλλα λόγια, ανεξαρτήτως των λοιπών συνθηκών, η Τουρκία, ακόμη και αν προσφέρει στην ευρωπαϊκή γραφειοκρατία τον επιθυμητό συμβιβασμό, θα συνεχίσει την τακτική που συστηματικά ακολουθεί όλη την τετραετία κατά την οποία υποτίθεται ότι ισχύει η Κοινή Δήλωση Ε.Ε. – Τουρκίας, καθώς η αθρόα μεταφορά μεταναστευτικών πληθυσμών στην Ελλάδα αποτελεί στρατηγική επιλογή και δεν εξυπηρετεί μόνο πρόσκαιρους πολιτικούς εκβιασμούς της Άγκυρας προς τρίτους.
Εθνική διαβούλευση
Καθώς οι Ευρωπαίοι εταίροι, δανειστές και επιτηρητές μας έχουν προτεραιότητα να κρατήσουν το πρόβλημα έξω από την αυλή τους, η Ελλάδα θα πρέπει να ερμηνεύσει ως μόνιμη την τρέχουσα στάση τους στην υποκινούμενη απόπειρα αθρόας παραβίασης των ελληνικών συνόρων από καθοδηγούμενους από την Άγκυρα μετανάστες και πρόσφυγες.
Ακριβέστερα θα πρέπει να την ερμηνεύσει ως πρόπλασμα της νέας ευρωπαϊκής πολιτικής ασύλου, η οποία θα αναθέτει στις χώρες πρώτης εισόδου την αποθήκευση ανθρώπων έναντι υλικών ανταλλαγμάτων και ενισχύσεων, τα οποία θα προσφέρουν οι χώρες που αρνούνται να εγκαταστήσουν μετανάστες και πρόσφυγες στην επικράτειά τους.
Θα ήταν άλλωστε ανόητο να παραβλέπουμε ότι το μεταναστευτικό / προσφυγικό πρόβλημα έχει ήδη αποδειχθεί καταλύτης σοβαρών πολιτικών αλλαγών στην Ευρώπη με ποικίλες εκφράσεις (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο κ.λπ.), στοιχείο που υποδεικνύει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να σχεδιάσει με πολλή προσοχή και με ευρεία συναίνεση μια πολιτική που θα διασφαλίζει τόσο την εσωτερική της συνοχή όσο και τη διαφύλαξη των εθνικών της συμφερόντων.
Οι δημόσιες δηλώσεις και ανακοινώσεις από την πλευρά της κυβέρνησης, του Αλέξη Τσίπρα, του ΚΙΝΑΛΛ και του ΚΚΕ προσφέρουν τουλάχιστον μια πρώτη βάση συζήτησης, η οποία καλό θα ήταν να μην αργήσει. Ούτε χρόνος υπάρχει ούτε πολιτικό περιθώριο ή πληθώρα επιλογών. Αυτό φαίνεται να το κατανοούν όλοι, ανεξάρτητα από τις επιμέρους διαφορές τους…