Ευρέως διακινείται τις τελευταίες ένα διαφορετικό δελτίο τύπου.
Η Coca-Cola, μία εταιρεία με συμφέροντα στην διαχείριση / ιδιωτικοποίηση των υδάτινων πόρων και υπεύθυνη για καταστροφή υγρότοπων σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, παρουσίασε πρόγραμμα για την Κρήτη με την επωνυμία “Zero Drop” για την προστασία των υδατικών πόρων σε συνεργασία με τον Δήμο Ηρακλείου σε υλοποίηση Global Water Partnership.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Coca-Cola προχωρά σε δράσεις greenwashing στην Κρήτη. Το 2012 σε συνεργασία με την WWF Ελλάς πραγματοποίησε το πρόγραμμα “Υγρότοποι: Μία ιστορία για το νησί μου”, μέσω του οποίου η εταιρεία επιθυμούσε να απευθυνθεί στους μαθητές των σχολείων της Κρήτης ως εκφραστής της περιβαλλοντικά ευαίσθητης ορθής διαχείρησης των νερών του τόπου!
Σύμφωνα με το δελτίο τύπου το οποίο δημοσιεύεται και σε πολλά κρητικά μέσα ενημέρωσης:
Το Ηράκλειο είναι η μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης, με πληθυσμό 179.000 (ΕΛΣΤΑΤ 2020), αλλά και μία από τις πιο «ζωντανές» πόλεις στην Ελλάδα.
Ωστόσο, αντιμετωπίζει έντονα προβλήματα λειψυδρίας, τα οποία απειλούν την αγροτική ζωή και τις καλλιέργειες, επηρεάζοντας την ευρύτερη κοινότητα, την ποιότητα ζωής των κατοίκων, αλλά και την τουριστική οικονομία του νησιού.
Επιπλέον, το παλιό δίκτυο διανομής νερού με υψηλό ποσοστό απωλειών έχει ως αποτέλεσμα τις συχνές διακοπές νερού, ενώ οι πιέσεις στους υδατικούς πόρους γίνονται πιο αισθητές τις θερινές περιόδους, απειλώντας τα επίπεδα των κύριων αποθεμάτων νερού της πόλης. Σε συνδυασμό με την αυξημένη κατανάλωση νερού κατά την τουριστική περίοδο, αυτό εντείνει την πρόκληση της σταθερής παροχής νερού για τους αγρότες και τους κατοίκους.
Το καλοκαίρι του 2023, για να βοηθήσει την κοινότητα, το πρόγραμμα προστασίας υδατικών πόρων «Zero Drop», που υλοποιείται από τον διεθνή οργανισμό Global Water Partnership – Mediterranean (GWP-Med), σε συνεργασία με την Coca-Cola Τρία Έψιλον και με τη χρηματοδότηση του The Coca-Cola Foundation, ταξίδεψε στο Ηράκλειο. Στόχος; Η ενίσχυση της κλιματικής ανθεκτικότητας μέσω μιας σειράς παρεμβάσεων εξοικονόμησης νερού σε πέντε αγροτικές κοινότητες στον Προφήτη Ηλία, στις Βούτες, στον Άγιο Σύλλα, στο Πετροκέφαλο και στην Κερασιά.
Το έργο, το οποίο υλοποιήθηκε με την υποστήριξη του Δήμου Ηρακλείου, εξασφάλισε την παροχή ανακυκλωμένου νερού για άρδευση, με τη μορφή ασφαλώς επεξεργασμένων λυμάτων. Σύμφωνα με τον GWP-Med, το αποτέλεσμα ήταν η εξοικονόμηση 14,5 εκατομμυρίων λίτρων πόσιμου νερού ετησίως, ποσότητα που αντιστοιχεί σε έξι πισίνες Ολυμπιακών διαστάσεων, ωφελώντας χιλιάδες κατοίκους του νησιού.
Αλλά ας μιλήσουμε με πιο συγκεκριμένα παραδείγματα: στον Προφήτη Ηλία, το πρόγραμμα «Zero Drop» επικεντρώθηκε στον εκσυγχρονισμό της υποδομής του αρδευτικού δικτύου, αντικαθιστώντας το παλιό σύστημα που οδηγούσε σε επαναλαμβανόμενες διαρροές και διακοπές και είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση του κόστους άρδευσης για 3.400 αγρότες και την εξοικονόμηση 11 εκατομμυρίων λίτρων νερού ετησίως.
Παράλληλα, στις Βούτες, ο εξοπλισμός δύο μεγάλων αντλιοστασίων αναβαθμίστηκε πλήρως, συμπεριλαμβανομένης της ηλεκτρολογικής εγκατάστασης, ενώ τοποθετήθηκε μια νέα ενεργειακά αποδοτική αντλία. Σύμφωνα με τον οργανισμό, παρεμβάσεις οι οποίες μείωσαν το αποτύπωμα άνθρακα των σταθμών κατά 30.000 κιλά CO2 ετησίως, κάτι παρόμοιο με την απομάκρυνση έξι αυτοκινήτων από το δρόμο, καθώς και την εξοικονόμηση ενός εκατομμυρίου λίτρων νερού ετησίως.
Αποτέλεσμα; Η ενίσχυση της γεωργικής παραγωγής, η μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η διασφάλιση αποθεμάτων νερού, καθώς και η αποφυγή άντλησης νερού από τον τοπικό υδροφόρο ορίζοντα.
Στο πλαίσιο της προσπάθειας ενημέρωσης των αγροτών και της ευρύτερης κοινότητας στις αρχές της ορθής διαχείρισης του ννερού, το «Zero Drop» στην Κρήτη πραγματοποίησε, επίσης, σε συνεργασία με το Δήμο, εκπαιδευτικό σεμινάριo, όπου ειδικοί μοιράστηκαν «tips» με στόχο την ενίσχυση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας στον αγροτικό τομέα, ενώ ενημερωτικό φυλλάδιο με πρακτικές εξοικονόμησης νερού μοιράστηκε σε περισσότερα από 50.000 νοικοκυριά μαζί με τους λογαρισμούς νερού. Επίσης, περισσότεροι από 100 μαθητές από τις δύο τοπικές κοινότητες του Προφήτη Ηλία και των Βουτών εκπαιδεύτηκαν στον κύκλο του νερού και τις βασικές αρχές εξοικονόμησής του στο σπίτι, μέσω ενός διαδραστικού παιχνιδιού, το οποίο ενισχύει το έργο των τοπικών εκπαιδευτικών.
Το έργο του προγράμματος Zero Drop στο Ηράκλειο είναι ένα έργο που αγγίζει άμεσα τους ανθρώπους της Κρήτης. Για πολλούς από αυτούς, όπως για τον Μιχάλη, που ασχολείται με την παραγωγή ελαιολάδου, το νερό είναι το παν. Γνώρισε κι εσύ την ιστορία του.
Η προώθηση των νεοφιλελεύθερων «μεταρρυθμίσεων και η Global Water Partnership
Ποια είναι όμως η Global Water Partnership η οποία υλοποιεί το πρόγραμμα;
Πρόκειται για ένα οργανισμό που ιδρύθηκε και στου οποίου το επίκεντρο βρίσκεται η “προστασία” του νερού” το οποίο νερό αναγνωρίζεται ως “αγαθό”. Και ως εκ τούτου, η κατεύθυνση της «ελευθερίας των αγορών» καθώς και της εταιρικής «διαχείρισής» του αποκτά καίρια σημασία για την επίτευξη του στόχου της προστασίας του.
Πρόεδρός της υπήρξε ο Ismail Serageldin, πρόεδρος επίσης των World Water Council και World Commission on Water for the 21st Century αλλά και Αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Το κοινό όραμά όλων αυτών των οργανισμών συμπυκνώνεται σε ένα κείμενο θέσεων του Παγκόσμιου Φόρουμ για το Νερό με τον χαρακτηριστικό τίτλο:
«World Water Vision: Making Water Everybody’s Business.» δηλαδή, σε απλά ελληνικά, «το παγκόσμιο όραμά μας για το νερό: κάνοντας το νερό υπόθεση (μπίζνα) όλων μας».. [1, 2, 3]
Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη οργάνωση, για να αντιμετωπιστεί η «κρίση του νερού» – κι εφόσον λαμβάνεται ως δεδομένο ότι το νερό είναι ανθρώπινο και οικονομικό αγαθό και όχι δικαίωμα – οι κυβερνήσεις οφείλουν να προωθήσουν άμεσα την ολοκληρωτική απελευθέρωση και απορρύθμιση της αγοράς του νερού.
Σε ένα δεύτερο επίπεδο, οι κυβερνήσεις πρέπει να πάρουν αποφάσεις ώστε οι πολυεθνικές εταιρείες να τυγχάνουν της ίδιας αντιμετώπισης και να απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα και προνόμια όπως οι τοπικές (εθνικές) εταιρείες και οι δημόσιες υπηρεσίες.
Σε ένα τρίτο επίπεδο, τονίζεται ότι οφείλει να προωθηθεί η απελευθέρωση του εμπορίου και των εμπορικών συναλλαγών, και να προχωρήσουν οι ιδιωτικοποιήσεις όπου είναι δυνατόν – πάντα όμως μέσω συμβάσεων δημόσιου – ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) οι οποίες θεωρούνται πιο αποδοτικές και συμφέρουσες.
Ένα «σταθερό και προβλέψιμο κλίμα για επενδύσεις»
Άλλες συστάσεις σχετίζονται με την απελευθέρωση όποιων ορίων στις τιμές του νερού που αλλοιώνουν το ελεύθερο εμπόριο, σύσταση για την προώθηση των βιοτεχνολογιών στις αγροκαλλιέργειες (εδώ και τα συμφέροντα εταιρειών όπως η Monsanto), για την προστασία των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας πάνω στο νερό και μία τρομακτική σύσταση για δημιουργία ενός «σταθερού και προβλέψιμου κλίματος για επενδύσεις» που θα ενδυναμώνει τα «δικαιώματα των επενδυτών». Εις βάρος ποιων δικαιωμάτων θα ενδυναμωθούν τα «δικαιώματα των επενδυτών»; Τι είναι αυτό το «σταθερό και προβλέψιμο κλίμα». Τι κάνει ένα «κλίμα» να είναι «ασφαλές» για επενδύσεις;
Να, λόγου χάρη, «ασφαλές» κλίμα είναι αυτό που προσφέρουν δικτατορικά καθεστώτα όπου απαγορεύονται οι αντιδράσεις εκ μέρους πολιτών. Ή αυτό που προσφέρουν χώρες εξαρτημένες από δάνεια λόγω χρέους. Ή χώρες με διεφθαρμένους πολιτικούς που θα εγγυηθούν την αποδοτικότητα των επενδύσεών τους με τα απαραίτητα ανταλλάγματα. Όπως τώρα στην Ελλάδα… πρόσφορο έδαφος για επενδύσεις.. Με επιτροπεία, με την οικονομία σε ύφεση, με την κατάργηση δημοκρατικών και εργατικών δικαιωμάτων, με εξωφρενική ανεργία. Δημοκρατία στον γύψο. Ιδανικές συνθήκες.
Κι έτσι, η «προστασία» του νερού και η αντιμετώπιση της «κρίσης του νερού» ταυτίζεται με τα συμφέροντα των πολυεθνικών εταιρειών και την ασφάλεια των επενδύσεων τους των οποίων η ασφάλεια εξαρτάται από το κατά πόσο ελεγχόμενες είναι οι χώρες όπου θέλουν να επενδύσουν![4]
Η Coca–Cola και τα εγκλήματα του νερού
Ας υπενθυμίσουμε εδώ κάποια χαρακτηριστικές περιπτώσεις καταστρεπτικών πρακτικών της εν λόγω εταιρείας σε σχέση με τη διαχείριση του νερού. Η ίδια δηλαδή εταιρεία που, τώρα, στην Ελλάδα, εμφανίζεται ως «περιβαλλοντικά ευαίσθητη» και στην Κρήτη οργανώνει προγράμματα για την προστασία του νερού.
Στην Ινδία, το εργοστάσιο της Coca-Cola στην περιοχή Plachimada έκλεισε γιατί γινόταν εξόρυξη τεράστιων ποσοτήτων νερού και γίνοταν καταστρεπτική διαχείριση των αποβλήτων που συντέλεσαν στη μόλυνση των πηγών νερού της περιοχής. Χιλιάδες αγρότες έχασαν τις περιουσίες τους εξαιτίας της έλλειψης νερού και η γη καταστράφηκε από τα τοξικά απόβλητα της εταιρείας Περισσότερα εδώ:http://www.indiaresource.org/, www.mindfully.org/Water/2005/ και εδώ www.polarisinstitute.org.
Οι περισσότεροι αγρότες που έχουν υποστεί τις καταστρεπτικές συνέπειες της λειτουργίας εργοστασίων της Coca-Cola στην Ινδία οργανώνουν διαμαρτυρίες, πορείες και οργανώνονται για να διώξουν τα εργοστάσια από τις περιοχές. Στις κινητοποιήσεις τους βρέθηκαν έπρεπε να συγκρουστούν με τους ιδιωτικούς στρατούς της εταιρείας και την αστυνομία.
Μισθοφόροι ενάντια στα δικαιώματα των εργατών στα εργοστάσιά της
Πρακτικές παρακράτους έχουν παρατηρηθεί σε άλλες χώρες, όπως στην Κολομβία και στη Γουατεμάλα, όπου η εταιρεία προσλάμβανε μισθοφόρους για να δολοφονούν τους ηγέτες των εργατών που αντιδρούσαν στα εργοστάσιά της!
Στην Ινδία, η πρακτική της εταιρείας ήταν να προσλάβει μία εταιρεία δημοσίων σχέσεων για να αλλάξει την εικόνα της εταιρείας στη χώρα.
Περισσότερα στο http://www.democracynow.org (αναζήτηση με τον όρο “Coca Cola”).
Η Coca-Cola είναι επίσης η εταιρεία που έχει δεχθεί έντονη κριτική για το πρόγραμμά της H2NO με το οποίο ωθούσε τους καταναλωτές να προτιμούν αναψυκτικά καθώς και το εμφιαλωμένο νερό της εταιρείας και όχι το νερό της βρύσης.
Το όψιμο ενδιαφέρον της Coca-Cola για την… προστασία του νερού
Την ίδια στιγμή που η εταιρεία κατηγορείται για την έλλειψη νερού σε περιοχές όπου δραστηριοποιούνται εργοστάσιά της, η ίδια εταιρεία έχει ξεκινήσει τεράστιες καμπάνιες για το νερό και την ορθή διαχείρισή του σε άλλες περιοχές του πλανήτη.
Περισσότερα εδώ: https://secure.thecoca–colaafricafoundation.org/africa–water–projects–rain.asp
Δείτε εδώ για τη χαρτογράφηση των περιοχών με νερό που πραγματοποιείται από εταιρείες όπως η Coca – Cola http://www.reuters.com/article/2012/07/24/us–water–maps–idUSBRE86N13C20120724
Ο Δρ. Yoni Freedhoff, πιστεύει ότι τέτοιες συνεργασίες (εννοεί μεταξύ εταιρειών όπως η Coca-Cola και αναγνωρισμένων Μ.Κ.Ο.) έχουν αξία τόσο από την άποψη πως βελτιώνουν την εικόνα της εταιρείας, και κτίζοντας ένα συγκεκριμένο προφίλ, αλλά μερικές φορές είναι χρήσιμες στην εταιρεία σε περίπτωση που θέλει να αμυνθεί ή να αποφύγει την κριτική ή την εφαρμογή νόμων που μπορούν να πληγώσουν τα επιχειρηματικά της συμφέροντα”
http://www2.macleans.ca/2012/09/07/partnering–with–coke–for–the–greater–good/
Η «λύση» στη μόλυνση των νερών είναι οι… δημόσιες σχέσεις!
Για το πρόβλημα με τη μόλυνση των νερών της Ινδίας, η «λύση» που βρήκε η εταιρεία ήταν, όπως προείπαμε, η πρόσληψη μίας μεγάλης εταιρείας Δημοσίων Σχέσεων καθώς και η αύξηση του μπάτζετ για τη διαφημιστική δαπάνη της εταιρείας στη χώρα. Όλα αυτά, ως απάντηση στην οργάνωση και τον αγώνα των άνθρωπων των περιοχών που βιώνουν την καταστροφή της περιουσίας από τη λειτουργία των εργοστασίων της εταιρείας. Περισσότερα εδώ:http://www.indiaresource.org/campaigns/coke/
Η περιβαλλοντική ευαισθησία της εταιρείας, φαίνεται, ισχύει μερικώς και ανάλογα με τη χώρα. Ανάλογα με την κατάσταση της χώρας. Ανάλογα με τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται.
Όμως, η περιβαλλοντική ευαισθησία δεν επιδεικνύεται αφιλοκερδώς. Αν κάποια στιγμή αποφασιστεί και προχωρήσει η ιδιωτικοποίηση των νερών της χώρας, η εταιρεία Coca-Cola θα εμφανιστεί μπροστά ως άλλος ένας παίκτης – επενδυτής, περιβαλλοντικά ευαίσθητος, έτοιμος να βοηθήσει στην “ορθή διαχείριση” του νερού ως εμπορικό “αγαθό”.
Ας είμαστε λοιπόν αρκετά προσεκτικοί και να βλέπουμε τι μπορεί να κρύβεται πίσω από τέτοιας μορφής δράσεις.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Claire Provost, “World Water Forum declaration falls short on human rights, claim experts”
[3] Ενδιαφέρον άρθρο σχετικά με τις δράσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας αλλά και της Global Water Partnership ώστε το νερό να μην αντιμετωπίζεται ως Ανθρώπινο Δικαίωμα αλλά ως Οικονομικό Αγαθό και την αναγκαιότητα ιδιωτικοποίησής του Δες επίσης: “Global Water Grap: How Corporations are Planning to Take Control of Local Water Services”, Polaris Institute
[4] …And not a Drop to Drink! World Water Forum promotes privatization and deregulation of world’s water