Γράφει ο Βαγγέλης Πάλλας
Δημοσιογράφος AEJ/IFJ
Η ιστορία συνήθως γράφεται από τους νικητές, σφραγίζοντας έτσι και την μετέπειτα συλλογική μνήμη. Στην Ελλάδα συμβαίνει να είναι η μοναδική χώρα που η νεότερη ιστορία της γράφτηκε από τους ηττημένους και όχι από τους νικητές. Εάν δεχθούμε ότι αυτό είναι αλήθεια γιατί να είναι κακό; Αν το καλοσκεφτείς είναι εξαιρετικό.
Αν η ιστορία γράφεται από τους νικητές τότε έχουμε ακραία έλλειψη αντικειμενικότητας. Αν οι νικημένοι δεν έχουν καμιά ελπίδα να πουν την άποψη τους τότε αυτή χάνεται. Αν η ιστορία γράφεται από τους ηττημένους τότε η καταγραφή τους είναι πολύ πιο αντικειμενική αφού τόσο οι νικητές, λόγω υπεροχής από την νίκη τους, όσο και οι ηττημένοι, λόγω της πραγματικής ηθικής τους υπεροχής, λένε την άποψή τους, που σημαίνει ότι είμαστε πιο κοντά στην αντικειμενικότητα.
… Η ιστορία είναι η πάλη των ανθρώπων για ιδέες και εξίσου μια αντανάκλαση των υλικών περιβαλλόντων τους… κατά τον Έρικ Χομπσμάουμ, τον ιστορικό των ηττημένων, ο οποίος έδωσε ιδιαίτερο βάρος, στην κοινωνιολογική διάσταση του Μαρξισμού, τον οποίο περιέγραψε ως μια θεωρία για την θεωρία για την ιστορία και τους «ηττημένους». Με την ιστορία όχι ως αφήγηση, αλλά ως μεθοδολογία σκέψης και αφιέρωσε όλες του τις δυνάμεις του στο να ερμηνεύσει και να αναδείξει τον κόσμο των ηττημένων και ουδέποτε σταμάτησε να πιστεύει ότι οι ηττημένοι στο τέλος θα νικήσουν.
Είναι προφανές πως όσοι επιζητούν να ξεχαστούν οι παλιές διχόνοιες, δεν είναι παρά εκείνοι που στο τέλος της ημέρας ωφελήθηκαν από τη σύγκρουση, αφού με τα κουφάρια των ηττημένων πλούτισαν οι νικητές. Αν η ιστορία είναι «ιστορία της οδύνης του κόσμου» τότε η ιστορία της Ελλάδας, είναι η ιστορία της οδύνης του λαού της, τότε η ιστορία δεν νοείται χωρίς της αφήγηση όλων εκείνων που έδωσαν την ζωή τους με τις ιδέες της αριστεράς. Η ιστορία της νεώτερης Ελλάδας αρέσει δεν αρέσει, ταυτίζεται με την ιστορία τ των ηττημένων του εμφυλίου πολέμου.
Ο Ελληνικός Εμφύλιος πόλεμος και ο ισπανικός εμφύλιος ακολουθούν παράλληλη πορεία, και ο εντοπισμός ομοιοτήτων δεν είναι δύσκολος. Πρόκειται για δυο αιματηρές ιδεολογικές συρράξεις που ξέσπασαν στο Νότο της Ευρώπης. Αποτέλεσμα και στους δύο εμφυλίους επικράτησε η δεξιά και η αριστερά ηττήθηκε.
Ο ΛΕΥΚΟΣ ΗΛΙΟΣ ΤΩΝ ΗΤΤΗΜΕΝΩΝ
Το 1861, οι ΗΠΑ δεν αποτελούν ένα μόνο έθνος, αλλά δυο, τα οποία είναι εντελώς διαχωρισμένα, ο Νότος και ο Βορράς. Όλα βρίσκονται σε αντίθεση: ο πληθυσμός, οι παραδόσεις, ο πολιτισμός, το κλίμα, η οικονομία. Η ιστορία την οποία αφηγείται ο Ντομινίκ Βεννέρ, είναι εκείνη της γέννησης ενός έθνους του Νότου, και στη συνέχεια η αντίσταση του στην επίθεση του βιομηχανικού Βορρά, και – τέλος – της προμελετημένης δολοφονίας του.
Είναι η αληθινή ιστορία του “Όσα παίρνει ο άνεμος”. Συναντάμε ξανά τις φυτείες των λευκών μισοκοιμισμένων μέσα στις μανόλιες, τα χωράφια με το βαμβάκι και την απόλαυση της ζωής, τους εκλεπτυσμένους τζέντλεμαν και τα κορίτσια με κρινολίνο, αλλά και την κατάρα της δουλείας. Παρακολουθούμε τον Γολγοθά του Νότου: Γκέτισμπουργκ, Ατλάντα, Αππόματοξ. Η αποφασιστικότητα του Τζέφερσον Ντέιβις, η στρατιωτική ευφυΐα του στρατηγού Λη, ο ενθουσιασμός του Στόουνγουολ Τζάκσον ή του Μπορεγκάρντ, η τόλμη των παραβιαστών, του αποκλεισμού, το θάρρος των επιδρομών του ιππικού, ο ηρωισμός των γυναικών του Νότου δεν θα καταφέρουν τίποτα μπροστά στην συντριπτική ανωτερότητα του Βορρά και της κατακτητικής διάθεσής του.
Ο Νότος, με λιγότερο πληθυσμό από την σημερινή Ελβετία, θα υποκύψει μπροστά στην αριθμητική υπεροχή, αλλά το δολοφονημένο του όνειρο θα συνεχίσει να ζει στις καρδιές των γενναιόψυχων ανδρών.
Στην άλλη πλευρά η αστική τάξη προβάλλει την «ρομαντική» πλευρά τους «ήρωες» τους «μάρτυρες» για μια «χαμένη υπόθεση» χωρίς να εξετάζεται ο ιδεολογικός σκοπός για τον οποίον έγιναν όλα ρητά.
Με την αλλαγή φρουράς του ιμπεριαλισμού στην Ελλάδα, με την υποχώρηση της Μ. Βρετανίας και την παραχώρηση της πρωτοκαθεδρίας στις ΗΠΑ το Μάρτη του 47. Οδηγεί στη συνέχιση, με νέους δυσμενέστερους ο Ρους της πολιτικής συντριβής του αντάρτικου. Με την ραγδαία ανασυγκρότηση του αστικού στρατού, τις βόμβες Ναπάλμ, την Μακρόνησο, τις εκκενώσεις χωριών, οδήγησαν στο βίαιο ξεσπιτωμό και μετακίνηση 700.000 ανθρώπων.
Υπεύθυνη στάση απέναντι στην ιστορία, δεν είναι να κρύβεις, αλλά να αντέχεις να δεις και την αλήθεια των άλλων… των ηττημένων, να βιώνεις τον δικό σου πόνο, αλλά και να δοκιμάζεις να νοιώσεις τον πόνο των άλλων.
Αυτοί που κίνησαν την ιστορία ήταν λίγοι, οι πολλοί ήρθαν μετά με πλαστά χαρτιά, μαζί τους και αυτοί που πλούτισαν στα δίσεκτα χρόνια από την πείνα των άλλων. Οι καιροί άλλαξαν και μαζί τους και αυτοί που πάνε όπου φυσάει ο άνεμος και αυτοί που ‘δώσαν τη ζωή τους για να πανηγυρίζουν τα πλήθη στις πλατείες δεν ξέρουμε που θάφτηκαν… οι ηττημένοι. Πάντα οι ήρωες είναι άγνωστοι, ακριβώς όπως ο λαός που τους γέννησε.
Ήρωες και άγιοι δεν υπάρχουν. Τους έφτιαξαν μετά. Ήθελαν να στηρίξουν τη δικιά τους τυραννία, αγιοποιώντας κάποια καθάρματα, τους δικούς μας σοφούς και άγιους δεν θα τους μάθουμε ποτέ.
Η αστική εξουσία τους εξαφανίζει συστηματικά και σβήνει κάθε τους σημάδι και εμείς τους αγνοήσαμε όσο ζούσαν δίπλα μας, σαν και εμάς.
… Εμείς, λοιπόν, ταξιδέψαμε σ’ έναν υπέροχο μύθο, σ’ ένα πάρα πολύ όμορφο όραμα… είμαστε οι ηττημένοι. Τώρα αν αυτό στο τέλος της ζωής μας κατάντησε εφιάλτης, αυτό είναι άλλο θέμα και μέσα σε όλη την πορεία της ιστορίας, οι μόνοι που έσωσαν την αθωότητά τους, ήταν αυτοί που σκοτώθηκαν νωρίς, πριν γίνουν εξουσία… είναι οι δικοί μας ηττημένοι…