Η στροφή είναι εντυπωσιακή: Εκεί που το Μέγαρο Μαξίμου διαφήμιζε το πρωτογενές πλεόνασμα ως διαβατήριο για το πέρασμα στη μεταμνημονιακή εποχή, εκεί που καλλιεργούνταν αισιοδοξία και προσδοκίες, η κυβέρνηση προετοιμάζει το έδαφος για ρήξη με τους πιστωτές. Η διαβεβαίωση ότι εκτός από τα νέα μέτρα αποκλείονται και οι εκλογές απλώς δεν στέκει με όρους κοινής λογικής, γιατί είναι σαφές ότι μια κατάσταση οικονομικής αποσταθεροποίησης μπορεί να πυροδοτήσει ανεξέλεγκτες πολιτικές εξελίξεις, είτε τις θέλουν είτε όχι οι δύο κυβερνητικοί εταίροι (που δεν είναι και βέβαιο ότι το βλέπουν με τον ίδιο τρόπο ο Α. Σαμαράς και ο Ευ. Βενιζέλος).
Της Αγγελικής Σπανού
Ο πρωθυπουργός με τον πλέον επίσημο τρόπο κηρύττει ανένδοτο αγώνα εναντίον της Τρόικας, εφόσον δεν δείξει κατανόηση στις ελληνικές αγωνίες και δεν αναγνωρίσει της ελληνικές θυσίες, ενώ στο παιχνίδι μπήκε και ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας ο οποίος μας ενημέρωσε (μέσω «Βήματος») ότι θα είμαστε στην κόλαση μέχρι τον Ιούνιο, γιατί θα παιχτούν όλα στις σχέσεις με τους δανειστές και ως προς τον πυρήνα του ελληνικού ζητήματος.
Τι τους έπιασε ξαφνικά και το γύρισαν στο αντιμνημόνιο; Η κυβέρνηση έπαιζε το χαρτί του καλοπιάσματος των Γερμανών με την προσδοκία ότι θα υπάρξει ανταμοιβή, δηλαδή μια γενναία ρύθμιση του χρέους άμεσα, ώστε να γίνει ένα επενδυτικό «μπουμ» που θα άλλαζε την εικόνα στη χώρα και να κατασκευαστεί η πεποίθηση ότι τελειώνει η εποχή των μνημονίων και πλησιάζει η ώρα της απαγκίστρωσης από τους ελέγχους της Τρόικας. Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση έλπιζε ότι θα περάσει ένα κολασμένο διάστημα μέχρι το Δεκέμβριο αλλά μετά, και με την έναρξη της ελληνικής προεδρία της ΕΕ, θα αρχίσει η αντίστροφη διαδικασία, των θετικών ειδήσεων και της αλλαγής κλίματος, με αποτέλεσμα να φτάσουμε στις ευρωεκλογές/αυτοδιοικητικές εκλογές του Μαΐου σε μια συγκυρία ευνοϊκότερη για την κυβέρνηση από την τωρινή.
Ο σχεδιασμός αυτός αποδείχθηκε ανεδαφικός. Οι εταίροι δεν βιάζονται να λύσουν τον ελληνικό κόμπο, μεταθέτουν τις αποφάσεις για το χρέος μετά τις ευρωεκλογές, προκειμένου να αποφύγουν το πολιτικό κόστος των αποφάσεων, αρνούνται το άμεσο «κούρεμα», πλέον βάζουν όρους και στο έμμεσο «κούρεμα», για παράδειγμα δεν δέχονται την πολυετή μετακύλιση των ομολόγων που κατέχει η ΕΚΤ. Και ενώ δεν επείγονται για την απομείωση του ελληνικού χρέους, όπως έχουν δεσμευτεί, εφόσον επιτυγχάνεται πρωτογενές πλεόνασμα, ζητούν μέτρα δύο δισ. για το 2014, πέντε – έξι δισ. για το 2015-2016, προκειμένου να καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό (πέρα από το χρηματοδοτικό κενό). Ζητούν, δηλαδή, από την παρούσα βουλή να ψηφίσει ένα νέο πακέτο λιτότητας παρόλο που τους έχει εξηγηθεί πολύ καθαρά ότι αυτό δεν είναι εφικτό.
Η δόση του 1 δισ. ευρώ που θα εκταμιευόταν τον Οκτώβριο παραμένει στον αέρα και ποιος ξέρει τι θα γίνει με τη δόση των περίπου 4 δισ ευρώ του Δεκεμβρίου. Ο λόγος της εκκρεμότητας είναι η μη εκπλήρωση όλων των προαπαιτούμενων, όπως η διαθεσιμότητα του Σεπτεμβρίου (λείπουν 1.349 υπάλληλοι ΑΕΙ) και κυρίως οι 4.000 απολύσεις που προβλέπονται από το μνημόνιο μέχρι το τέλος του χρόνου. Αλλά και στο παρελθόν υπήρχαν κενά στην εκπλήρωση προαπαιτούμενων και η δόση εκταμιευόταν με πολιτική απόφαση, κάνοντας δηλαδή τα στραβά μάτια. Τώρα δεν συμβαίνει αυτό και όχι μόνο δεν συμβαίνει αλλά επιπλέον δεν υπάρχει ενημέρωση για το πότε ακριβώς επιστρέφουν οι επικεφαλής του κλιμακίου της Τρόικας, στους οποίους παρέπεμψε το Eurogroup τον Γ. Στουρνάρα όταν έθεσε θέμα πολιτικής διαπραγμάτευσης για να ξεπεραστεί η αριθμολαγνεία και η στενή λογιστική ανάλυση ενός προγράμματος που δεν βγαίνει με τίποτα.
Στο Μέγαρο Μαξίμου υπάρχουν δύο σχολές σκέψεις. Κατά τη μία προσέγγιση, στο τέλος θα υπάρξει συμβιβασμός και θα αποφευχθούν οι ακραίες λύσεις. Κατά την άλλη ανάλυση, έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για τη σχέση κυβέρνησης -Τρόικας και το διαζύγιο θα είναι οριστικό ανεξαρτήτως πολιτικού ρίσκου και όποιων επιπτώσεων.
Ο πρωθυπουργός Α. Σαμαράς θα μεταβεί στη γερμανική πρωτεύουσα μετά το σχηματισμό της νέας γερμανικής κυβέρνησης και εκεί θα επιχειρήσει να συνεννοηθεί με την καγκελάριο Α. Μέρκελ, με την οποία μέχρι τώρα τα έβρισκε επί της αρχής. Ωστόσο, το Βερολίνο δεν δείχνει πια καμία επιείκεια και, το κυριότερο, δεν δείχνει να ανησυχεί για το ενδεχόμενο εκλογών εδώ. Στην κυβέρνηση περίμεναν ότι και λόγω της αλλαγής στην αντιμετώπιση της Χρυσής Αυγής, θα υπήρχε μεγάλη ικανοποίηση στη Γερμανία η οποία θα αποτυπωνόταν με κάποιον τρόπο στην πράξη. Περίμεναν επίσης ότι αφού για πρώτη φορά μια ελληνική κυβέρνηση κάνει απολύσεις στο Δημόσιο θα υπήρχε ανταπόδοση. Πόσο μάλλον που επιτυγχάνεται πρωτογενές πλεόνασμα, έστω με δημιουργική λογιστική και στάση πληρωμών του Δημοσίου. Τίποτα από αυτά δεν συνέβη -η άλλη πλευρά παραμένει ακίνητη και αγέλαστη.
Σύμφωνα με συζητήσεις που γίνονται στο Μέγαρο Μαξίμου, ορόσημο είναι ηΣύνοδος Κορυφής της ΕΕ το Δεκέμβριο. Γιατί τότε θα επισημοποιείται η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος, επομένως θα πρέπει να τηρήσουν την υπόσχεσή τους για απομείωση του χρέους οι εταίροι, θα έρχεται η ελληνική προεδρία της ΕΕ για ένα εξάμηνο και θα έχει ψηφιστεί ο προϋπολογισμός του 2014 και το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα ως το 2017. Δηλαδή, θα έχει καθαρίσει το τοπίο και θα ανοίγει η συζήτηση για τη μεγάλη λύση που αφορά τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους ώστε να καταστεί εφικτή η έξοδος της χώρας στις αγορές στο ορατό μέλλον. Εκεί, λοιπόν, σ αυτή τη Σύνοδο, την τελευταία της χρονιάς, θα μπουν όλα στο τραπέζι και θα γίνει ένα συνολικό ξεκαθάρισμα, το οποίο άλλοι προδιαγράφουν ως μετωπική σύγκρουση και άλλη περιγράφουν ως κορύφωση της διαπραγμάτευσης.
Νέα μέτρα ασφαλώς δεν περνούν από την παρούσα Βουλή, αλλά είναι αμφίβολο και αν περνάνε κοινωνικά και πολιτικά τα παλιά, αυτά δηλαδή που περιλαμβάνονται στο προηγούμενο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα αλλά θα εφαρμοστούν τώρα: Μειώσεις επικουρικών συντάξεων και εφάπαξ, αναγκαστικές αποχωρήσεις 5.000 από όσους έχουν βγει σε διαθεσιμότητα, αύξηση των εισιτηρίων στα μέσα μαζικής μεταφοράς (η κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι δεν θα το κάνει), εισιτήριο για την εισαγωγή στο νοσοκομείο, πληρωμή των πρωτότυπων φαρμάκων από τους ασφαλισμένους.
Το ΠΑΣΟΚ δεν θέλει με τίποτα εκλογές και διαβεβαιώνει ότι ούτε η ΝΔ εξετάζει αυτό το σενάριο. Ακόμη και έτσι να είναι, οι ισορροπίες είναι πλέον τόσο λεπτές που με το παραμικρό μπορεί να σπάσει το σκοινί. Ακόμη και αν, παράδειγμα εργασίας, βουλευτές της ΝΔ υπερψηφίσουν το αίτημα του ΣΥΡΙΖΑ για Εξεταστική Επιτροπή σε σχέση με τη σύμβαση του 2010 για τα υποβρύχια.