Ένας έφηβος, 14 ετών, προετοιμάζεται για την εκδρομή του σχολείου του στο εξωτερικό. Βρίσκεται σε εξαιρετική ψυχολογική κατάσταση, θα ταξιδέψει για πρώτη φορά εκτός Ελλάδας και Αλβανίας (χώρα καταγωγής του) μαζί με τους κολλητούς του. Έχει τεράστια όρεξη να δει την πόλη, τους ανθρώπους, να περάσει όμορφες και ξένοιαστες στιγμές. Λίγες ημέρες, πριν μπει στο αεροπλάνο όμως, έρχεται το σοκ. Δεν μπορεί να ταξιδέψει, δεν έχει το έγγραφο που χρειάζεται (άδεια παραμονής) γιατί δεν μπορεί να το έχει. Δεν είναι δική του ευθύνη, δεν είναι ευθύνη των γονιών του. Αλλά το ταξίδι δεν μπορεί να γίνει.

Παρόμοια περιστατικά σαν και αυτό που διαβάσατε (και το οποίο είναι απολύτως πραγματικό) μετράμε εκατοντάδες κάθε χρόνο. Και δεν αφορούν μόνο εφήβους και έφηβες. Αφορούν ανθρώπους κάθε ηλικίας που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα αλλά κατάγονται από χώρες που δεν είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν έχουν αποκτήσει ακόμα την ελληνική ιθαγένεια. Τα περιστατικά οφείλονται σε χαρακτηριστική κρατική αβελτηρία που, όπως μας ενημερώνουν από το Φόρουμ Μεταναστών, κρατά 30 και πλέον χρόνια! Πρόκειται, δηλαδή, για μία διαχρονική ντροπή της ελληνικής διοίκησης.

Όταν ένας ενδιαφερόμενος ή ενδιαφερόμενη επιχειρεί να ανανεώσει την άδεια παραμονής του στη χώρα, του/της χορηγείται ένα απλό έγγραφο σε κόλλα Α4 το οποίο πλέον έχει και ψηφιακή σφραγίδα (προηγουμένως δεν υπήρχε καν αυτή). Το έγγραφο αυτό αναγνωρίζεται (προφανώς) από τις ελληνικές αρχές αλλά (επίσης προφανώς) όχι από τις αρχές του εξωτερικού. Τουτέστιν μπορείς να ταξιδέψεις κανονικά σε οποιαδήποτε χώρα του εξωτερικού αλλά δεν μπορείς να επιστρέψεις.

Η ελληνική διοίκηση “θεραπεύει” αυτήν την έλλειψη με ημίμετρα. Ένα από αυτά: Το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη εκδίδει ΦΕΚ με το οποίο επιτρέπεται σε υπήκοους τρίτων χωρών να μπορούν να ταξιδεύουν στις χώρες καταγωγής τους (και μόνο). Το ΦΕΚ που βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε ισχύ λήγει στις 31/12/2025. Αυτό δημιουργεί την εξής (κωμικοτραγική) στρέβλωση. Ενας πχ Αλβανός μπορεί να μεταβεί την Πρωτοχρονιά στην Αλβανία για να περάσει τις γιορτές με τους δικούς του ανθρώπους αλλά δεν θα μπορεί να επιστρέψει αν δεν έχει εκδοθεί νέο ΦΕΚ. Και προς το παρόν, δεν έχει εκδοθεί!

Φυσικά, οι εν λόγω “εγκλωβισμένοι” άνθρωποι έχουν συμβιβαστεί με το γεγονός ότι δεν μπορούν να ταξιδέψουν οπουδήποτε αλλού (εκτός Ελλάδας). Ούτε καν για δουλειά! Ούτε καν για να παρευρεθούν σ’ ένα γάμο φίλου ή συγγενή τους. Εχει παρατηρηθεί και το εξής ευτράπελο. Νεόνυμφοι που είχαν οργανώσει το ταξίδι του μέλιτος για το εξωτερικό δεν μπόρεσαν ποτέ να ταξιδέψουν.

Το γραφειοκρατικό γαϊτανάκι αρχίζει από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη αλλά αφορά εξίσου το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου αλλά και την Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Εφόσον το πρόβλημα “μοιράζεται” σε παραπάνω από έναν δημόσιους φορείς, καθίσταται αυτόματα δυσεπίλυτο. Χρειάζεται, όπως τόνισαν πηγές του Φόρουμ Μεταναστών στο NEWS 24/7, ενιαία λύση αφού, σε διαφορετική περίπτωση, “το πρόβλημα θα διαιωνίζεται”.

Η καθυστέρηση, εν τω μεταξύ, στην εξυπηρέτηση και την τακτοποίηση των σχετικών αιτημάτων μπορεί να οδηγήσει ακόμα και τον πιο υπομονετικό άνθρωπο στην απόγνωση. Ο χρόνος αναμονής για την ανανέωση της άδειας παραμονής κυμαίνεται από ένα μέχρι πέντε (!) χρόνια. Υπάρχουν φορές που άνθρωποι παραλαμβάνουν άδεια διαμονής η οποία, λόγω της παρατεταμένης καθυστέρησης, έχει ήδη λήξει.

Υποτίθεται ότι επειδή η σχετική διαδικασία γίνεται πλέον με ηλεκτρονικό τρόπο, η αναμονή και η ταλαιπωρία θα περιορίζονταν. Η αλήθεια είναι ότι δεν παρατηρούνται τα παλιά φαινόμενα, να στέκεται ο κόσμος από τις 3 τα ξημερώματα στην Πέτρου Ράλλη για να πιάσει σειρά. Όμως αυτό που γινόταν τότε σε φυσικό χώρο, γίνεται τώρα σε διαδικτυακό περιβάλλον. Η on line ουρά είναι τεράστια, έχουμε να κάνουμε δηλαδή με μία μορφή ψηφιοποίησης της ταλαιπωρίας.

Οι σε εκκρεμότητα αιτήσεις για άδειες παραμονής και ανανεώσεις είναι χιλιάδες. Κατά κυριολεξία. Πέρυσι, τέτοιον καιρό, το σχετικό νούμερο είχε φτάσει τις 288.000. Σύμφωνα με πρόσφατα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Μετανάστευης και Ασύλου που δημοσιεύτηκαν, τον Σεπτέμβριο εκκρεμούσαν 272.930 αιτήσεις για χορήγηση και ανανέωση αδειών διαμονής σε όλη την Ελλάδα. Ελάχιστη δηλαδή η πρόοδος σ’ ένα χρόνο.

Υπάρχουν χιλιάδες οικογένειες (κυρίως ανθρώπων με καταγωγή από την Αλβανία αλλά όχι μόνο) που έχουν ένα ή δύο μέλη τους Έλληνες πολίτες (τους έχει αποδοθεί ιθαγένεια) και τα υπόλοιπα υπό το καθεστώς της άδειας παραμονής. Δεν σπανίζουν οι περιπτώσεις που δύο αδέλφια της ίδιας οικογένειας βρίσκονται σε διαφορετικό στάτους (ο ένας με ιθαγένεια, ο άλλος με άδεια παραμονής).

Διαβάστε τι ανέφερε σε σχετικό υπόμνημά του προς τους αρμοδίους το Φόρουμ Μεταναστών που στάλθηκε στις 29 Ιανουαρίου του 2024: “Παρατηρούνται μεγάλα προβλήματα από την καθυστέρηση των ανανεώσεων των αδειών διαμονής, με πάνω από 255.000 συμπολίτες μας να περιμένουν ακόμα να εκδοθεί η ανανέωση ή η νέα άδεια διαμονής τους. Με αποτέλεσμα ένα μεγάλο μέρος μεταναστών και προσφύγων να φτάνουν σε σημείο να παραλαμβάνουν ληγμένες άδειες, καθώς βρίσκονται σε αναμονή για χρονικό διάστημα άνω των 2 ετών, σε χιλιάδες περιπτώσεις έως και 5 χρόνια.

Έτσι, πολλοί άνθρωποι που έχουν χρόνια διαμονή στη χώρα, κινδυνεύουν από νόμιμοι να γίνουν παράτυποι. Οι υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, παρόλο που έγιναν ηλεκτρονικές, αντιμετωπίζουν ακόμα το πρόβλημα της υποστελέχωσης, γεγονός που προκαλεί έως ένα βαθμό τις τεράστιες καθυστερήσεις στις εκδόσεις αδειών διαμονής. Ταυτόχρονα, όμως, η ίδια η διαδικασία χορήγησης άδειας διαμονής για τους μετανάστες περιλαμβάνει αυστηρούς και χρονοβόρους ελέγχους, που συμβάλλουν περαιτέρω στις καθυστερήσεις”.

Και ακόμα κάτι πολύ σημαντικό: “Εν καιρώ οικονομικής κρίσης, η πλειονότητα των πολιτών πλήττεται από μείωση εισοδήματος, επομένως είναι άδικο να εξαρτάται από το εισόδημα αφενός η χορήγηση της άδειας επί μακρόν διαμένοντος και αφετέρου η ανανέωση των αδειών διαμονής. Επισημαίνουμε ότι, λόγω της μείωσης των ισχυουσών αδειών διαμονής λόγω έλλειψης ενσήμων, θα αυξηθεί ο πληθυσμός των παράτυπα διαμενόντων, με επιπτώσεις και στις οικογένειες αυτών. Το εισοδηματικό κριτήριο για χορήγηση άδειας επί μακρόν, αποκλείει από το δικαίωμα αίτησης όλους τους άνεργους αλλοδαπούς, εν καιρώ οικονομικής κρίσης”.

Σε ότι αφορά, δε, τα παιδιά που γεννιούνται στην Ελλάδα από αλλοδαπούς με καταγωγή από τρίτες χώρες, παίρνουν αρχικά την άδεια δεύτερης γενιάς και στη συνέχεια, στα 18, κάνουν αίτηση ιθαγένειας. Πάλι καλά. Πιο παλιά χρειαζόταν κανείς να εμφανίζει ένσημα (!) για να λάβει μία απλή άδεια παραμονής, ακόμα και αν ήταν ανήλικο παιδί.

“Εδώ έχουμε να κάνουμε με το σύνδρομο του βατράχου. Τα πράγματα αυτά είναι δεδομένα εδώ και χρόνια αλλά κανείς δεν αντιδρά γιατί έχουν εμπεδωθεί ως συνήθεια. Κάτι τέτοιο είχε παρατηρηθεί παλαιότερα με τα φαινόμενα ρατσιστικής βίας. Η διοίκηση απλά δεν μας ακούει. Οι εκκλήσεις μας, γραπτές εννοείται, είναι εκατοντάδες. Δεν υπάρχει καμία ανταπόκριση” τονίζουν από το Φόρουμ Μεταναστών.

Τελευταία παρέμβαση; Το Φόρουμ απέστειλε έγγραφο προς τα Υπουργεία Προστασίας του Πολίτη και Μετανάστευσης και Ασύλου για να εκδοθεί τουλάχιστον νέο ΦΕΚ πριν τα Χριστούγεννα. “Τουλάχιστον οι άνθρωποι να κάνουν, εφόσον το επιθυμούν, γιορτές στη χώρα καταγωγής τους με τους αγαπημένους τους” υπογραμμίζεται χαρακτηριστικά.