Η τελευταία τριετία έχει σηματοδοτήσει μια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση για την ελληνική επιχειρηματικότητα. Η κρίση που βιώνει η ελληνική οικονομία είναι πρωτοφανής και αγγίζει όλες τις πλευρές της οικονομικής και κοινωνικής ζωής της χώρας. Δυστυχώς, οι πολιτικές των μνημονίων και η χωρίς προηγούμενο ύφεση που έχει καταβάλει την ελληνική αγορά, μας έχουν φέρει όλους μπροστά σε έναν πραγματικό Γολγοθά για την επιβίωση των επιχειρήσεών μας. Ιδίως για την ελληνική περιφέρεια, η κρίση δημιούργησε μια ασφυκτική κατάσταση και κατέστησε απαραίτητη την επαναδιαπραγμάτευση του αναπτυξιακού μοντέλου κάθε περιοχής. Η Κρήτη είναι ένα καλό παράδειγμα περιφέρειας η οποία εν πολλοίς συμπυκνώνει όλες τις βαριές μεταβλητές της ελληνικής οικονομίας: εμπόριο, ναυτιλία, τουρισμό, αγροτική παραγωγή. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να σκεφτούμε και να σχεδιάσουμε την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας για το επόμενο διάστημα.
Η φετινή χρονιά ξεκίνησε με τον χειρότερο δυνατό τρόπο για τις εμπορικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο χώρο του λιανεμπορίου, καθώς ο Δείκτης Όγκου στον κλάδο, ο οποίος στην ουσία αποτυπώνει τον κύκλο εργασιών των επιχειρήσεων σε σταθερές τιμές, διαμορφώθηκε στις 66,3 μονάδες (γενικός δείκτης) όντας μειωμένος κατά 16,4% σε σχέση με τον αντίστοιχο περυσινό (Ιανουάριος 2012) και κατά 20,1% σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2012. Αυτό σημαίνει ότι το στοίχημα της ανάπτυξης πρέπει να κερδηθεί πάση θυσία για την ελληνική οικονομία. Η ανάπτυξη είναι σύνθετη έννοια και δεν σημαίνει απλά αύξηση και μεγέθυνση, αλλά κυρίως δημιουργία εισοδήματος, θέσεων εργασίας, προστιθέμενης αξίας και κέρδους. Η επιστροφή σε ένα παραγωγικό και έξυπνο μοντέλο ανάπτυξης θα γίνει βήμα-βήμα και σε ένα πραγματικό επιχειρηματικό περιβάλλον ίσων ευκαιριών όπου θα νιώθουμε όλοι ισότιμοι Ευρωπαίοι πολίτες και επιχειρηματίες. Η Μμε επιχείρηση πρέπει να αναδειχθεί σε κρίσιμο κόμβο της διαδικασίας.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι Έλληνες επιχειρηματίες είναι αναγκαίο να αναζητήσουν νέους τρόπους αναζωογόνησης της δραστηριότητάς τους. Στο σύγχρονο δυσμενές περιβάλλον της ύφεσης και της οικονομικής δυσπραγίας, απαιτείται ευελιξία, προσαρμοστικότητα και διαφοροποίηση του παραδοσιακού εμπορικού προτύπου. Είναι ανάγκη να προωθηθεί ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο που θα βγάλει τη χώρα από την κρίση. Για το ελληνικό εμπόριο η ανάπτυξη θα πρέπει οπωσδήποτε να στηριχθεί στην ελληνική Μμε επιχείρηση.
Οι διαδικασίες σχεδιασμού και υλοποίησης της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020 είναι πιο καθοριστικές από ποτέ για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας και του ελληνικού εμπορίου. Η ενίσχυση του επιχειρηματικού ιστού κάθε Ελληνικής Περιφέρειας θα πρέπει να είναι βασική στρατηγική επιλογή, για να αντιμετωπισθούν οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Τελικός στόχος μας είναι να δημιουργηθεί βιώσιμη προοπτική ανάπτυξης της πραγματικής οικονομίας, με τελικό σκοπό την επανεκκίνηση της εθνικής οικονομίας. Το προβλήματα και οι προτεραιότητες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε Ελλάδα και Ευρώπη είναι ακριβώς οι ίδιες: η ρευστότητα και η χρηματοδοτική υποστήριξη, η γραφειοκρατία και η απλοποίηση των κανονισμών και τέλος το επιχειρηματικό περιβάλλον και η θέσπιση ενός φορέα οικονομικού διαλόγου στην ΕΕ για τις ΜμεΕ.
Επιπλέον, η ενίσχυση της εξωστρέφειας της ελληνικής αγοράς θα πρέπει να είναι βασική μας μέριμνα. Η εξαγωγική δραστηριότητα είναι το μεγάλο στοίχημα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Η εμπορική επιχείρηση επιβάλλεται να γίνει εξαγωγική. Οφείλουμε να προετοιμάσουμε μια νέα γενιά εμπόρων που θα έχει στραμμένο το βλέμμα της προς το εξωτερικό. Για τις παραδοσιακές εξαγωγές, όπως τις έχουμε συνηθίσει μέχρι τώρα, χρειάζεται ένα πλέγμα συντονισμένων ενεργειών οι οποίες θα προωθούν την καλύτερη ανάπτυξη των οικείων δραστηριοτήτων. Η ΕΣΕΕ δηλώνει έτοιμη να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες με τεκμηριωμένες προτάσεις και νέες ιδέες. Δεν βιαζόμαστε να παρουσιάζουμε εξαγωγικά στοιχεία. Εάν πρώτα δεν παραγάγουμε φθηνά και ποιοτικά ελληνικά προϊόντα, όλα τα σημερινά θετικά πρόσημα θα έχουν περιστασιακά και όχι μόνιμα αποτελέσματα, αφού σύντομα θα εξαντληθούν τα αποθεματικά αγαθά που εξάγουμε και θα πρέπει να κοστολογήσουμε τη νέα εξαγώγιμη παραγωγή βάσει των τιμών της πρώτης ύλης που θα πρέπει να αγοράσουμε ακριβότερα και μετρητοίς. Στο ενδιάμεσο, όμως, προετοιμάζουμε τις επιχειρήσεις για την ανάληψη εξαγωγικής δραστηριότητας.
Στο πλαίσιο των παραπάνω έχουμε καταθέσει στο Υπουργείο Ανάπτυξης προτάσεις για συγκεκριμένες δράσεις που θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν διαθέσιμους πόρους από διάφορα ευρωπαϊκά προγράμματα. Έχουμε προτείνει την προώθηση δράσεων εκπαίδευσης και κατάρτισης εμπόρων, ώστε να μετεξελίξουν τις επιχειρήσεις τους από μικρο-εισαγωγικές και μικρο-εξαγωγικές. Στον κλάδο του εμπορίου των τροφίμων και των παραδοσιακών προϊόντων μπορούμε να αναπτύξουμε την δράση που ξεκίνησε από την Γαλλία και αντίστοιχα να την ονομάσουμε «η Ελλάδα σπίτι σας» και να την εξειδικεύσουμε «η Κρήτη σπίτι σας».
Απαιτείται η διείσδυση σε ξένες αγορές με τη βοήθεια του κράτους – ενισχύσεις για παράδειγμα σε επιχειρήσεις που θα έχουν εξαγωγική απεύθυνση. Πιο ευρεία συμμετοχή των επιχειρήσεων σε επώνυμες εκθέσεις του εξωτερικού, για να ενισχυθεί η προβολή των ελληνικών προϊόντων. Ενιαία στρατηγική τοποθέτησης προϊόντων σε ξένες αγορές. Δημιουργία κινήτρων για συνέργειες Μμε επιχειρήσεων συνεταιριστικής μορφής. Να συνδεθεί η παραγωγή με τη μεταποίηση και την πώληση. Να αναπτυχθεί ένα αυστηρό σύστημα πιστοποίησης και τυποποίησης για τα ελληνικά προϊόντα. Όλοι αναγνωρίζουν ότι η Ελλάδα έχει το προβάδισμα σε συγκεκριμένους τομείς αλλά χρειάζεται αυτά τα προϊόντα να διαθέτουν πιστοποιητικά ποιότητας που θα διευκολύνουν την εξαγωγή τους. Νομίζω ότι πρέπει να δώσουμε την απαραίτητη προσοχή σε αυτό το ζήτημα για να βελτιώσουμε την αναγνωρισιμότητα των προϊόντων μας. Κατ΄ αντιστοιχία οι εν λόγω πρακτικές εξωστρέφειας μπορούν να εξειδικεύονται ανά περιοχή – για παράδειγμα «τα Χανιά σπίτι σας». Αυτή είναι μια διαδικασία που μπορεί να βοηθήσει τον αναπτυξιακό σχεδιασμό μια περιφέρειας και να αναδείξει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε τόπου.
Στο επίπεδο των κέντρων των πόλεων, ζητούμε την άμεση ενεργοποίηση και εφαρμογή της δράσης «Δημιουργία ανοικτών εμπορικών κέντρων στα κέντρα των πόλεων» («Open Malls»). Η δράση αυτή θα δώσει πολλές ευκαιρίες σε εμπορικές επιχειρήσεις που ήδη λειτουργούν, ενώ θα ξαναζωντανέψει τα κέντρα πολλών πόλεων που έχουν υποβαθμιστεί. Δεν θα επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ θα αναδείξει και θα αναβαθμίσει τα παραδοσιακά κέντρα των πόλεων. Ο ρόλος των εμπορικών συλλόγων και των επιμελητηρίων, σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές, θα είναι πολύ σημαντικός για την προώθηση της εν λόγω δράσης. Η ΕΣΕΕ στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ της προγραμματικής περιόδου 2014-2020, το οποίο θα ονομάζεται Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης (ΣΕΣ), προτείνει την ένταξη συνδυασμού των δύο προγραμμάτων OPEN STREET MALLS και ECO COMMERCE για την ανάπτυξη του εμπορίου στα ιστορικά κέντρα των πόλεων. Το νέο ενεργειακό πρόγραμμα της ΕΣΕΕ ECO COMMERCE θα βοηθάει, θα βραβεύει και θα πιστοποιεί με ειδική σήμανση COCO2 τις τοπικές εμπορικές επιχειρήσεις. Το COCO2 σημαίνει COMMERCE CO2 και είναι ένα εργαλείο που δημιούργησε η ΕΣΕΕ για να μετρά το ανθρακικό αποτύπωμα των μικρών εμπορικών επιχειρήσεων. Επιπλέον, στην περιφέρεια επαναφέρουμε την πρότασή μας για ειδικές αγορές στις παραμεθόριες περιοχές προκειμένου να ενισχυθεί η επιχειρηματική δραστηριότητα σε αυτούς τους κρίσιμους κόμβους. Για τις τουριστικές περιοχές είναι αναγκαία η υλοποίηση της πρότασης για τα «Summer Shopping Festivals» όπου η εμπορική δραστηριότητα θα συνδυάζεται με τις τουριστικές στρατηγικές κάθε πόλης ή περιοχής. Σκοπός είναι να δοθούν δυνατότητες για την καλύτερη διασύνδεση ανάμεσα στην αγορά μιας τουριστικής περιοχής και την πολιτισμική και τοπική ιδιαιτερότητα. Όπως αντιλαμβάνεστε προτάσεις υπάρχουν, βούληση μόνο χρειάζεται για να υλοποιηθούν.
Ως προς το πρόβλημα της ρευστότητας που ταλανίζει την αγορά. Προτείνουμε την ίδρυση μιας Αναπτυξιακής Τράπεζας Μικρών Επιχειρήσεων (ΑΤΜΕ)με τραπεζικές εγγυοδοτικές και χρηματοδοτικές δυνατότητες αποκλειστικά για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις. Η ΑΤΜΕ μπορεί να προέλθει αμέσως απ’ τη δομή των Συνεταιριστικών Τραπεζών. Έστω και μια απ’ αυτές μπορεί να αποτελέσει την βάση του εγχειρήματος και να μετεξελιχθεί, σε μία εξειδικευμένη Αναπτυξιακή Τράπεζα Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, χωρίς προβλήματα και βάρη. Οπωσδήποτε το αναπτυξιακό εγχείρημα θα μπορούσε να εφαρμοστεί πιλοτικά σε έναν κλάδο και συγκεκριμένα για τις εμπορικές επιχειρήσεις. Βασικός στόχος θα είναι η συγκέντρωση – συγχώνευση όλων των προγραμμάτων ανάπτυξης στην ΑΤΜΕ και η άμεση προώθησή τους με ενιαίο τρόπο καθώς επίσης η άμεση παροχή εγγυημένων μικρό-δανείων αποκλειστικά στις επιχειρήσεις. Αντίστοιχα, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα γνωρίζουν πως στην ΑΤΜΕ θα βρουν κάθε ενίσχυση που υφίσταται γι’ αυτές και πως θα έχουν την δυνατότητα ασφαλούς – εγγυημένης δανειοδότησης.
Η νέα Αναπτυξιακή Τράπεζα με την μορφή ενός Ενιαίου Φορέα μικρών επιχειρήσεων, θα έχει πρωτεύοντα ρόλο και όχι συμπληρωματικό, θα αναπτύξει ένα δυναμικό – στοχευμένο management, σε σημεία που οι άλλες Τράπεζες δεν μπορούν να προσεγγίσουν. Με απλά – τυποποιημένα χρηματοδοτικά προϊόντα για την άμεση ανταπόκριση στο πρόβλημα της ρευστότητας, με εξειδίκευση στη χρηματοδότηση καινοτόμων επενδύσεων, με ευέλικτα χρηματοδοτικά εργαλεία και χρήση ολοκληρωμένων προγραμμάτων για την χρηματοδότηση των αναπτυξιακών αναγκών των μικρών επιχειρήσεων, με ενέργειες στήριξης και προώθησης των επιχειρήσεων και των προϊόντων τους στη διεθνή αγορά, καθώς επίσης με πληροφόρηση και συμβουλές για την οικονομική εξέλιξη της μικρής επιχειρηματικότητας, ανάλογα με τις νέες τάσεις της αγοράς. Επιπλέον, ο νέος φορέας θα μπορέσει να δημιουργήσει τα δικά του νέα κριτήρια, ώστε όσοι μικρομεσαίοι στο παρελθόν έχουν περάσει από την επώδυνη διαδικασία και τη μαύρη λίστα της “Τειρεσίας ΑΕ” να μην αποκλείονται πλέον από κάθε νέα προσπάθεια να ξεπεράσουν το προσωρινό έλλειμμα ρευστότητάς τους.
Τέλος, θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι η ΕΣΕΕ σχεδίασε και παρέχει υπηρεσίες υποστήριξης προς τις εμπορικές επιχειρήσεις που παρουσιάζουν ανάγκες, μέσω του προγράμματος Υποστήριξης Μικρομεσαίων Εμπορικών Επιχειρήσεων, δωρεάν συμβουλευτική υποστήριξη για προβλήματα που αναφέρονται σε: ζητήματα φορολογικά, τραπεζικά, ασφαλιστικά, εργασιακά και μισθωμάτων. Στόχος μας είναι η ελάφρυνση των επιπτώσεων της μεγάλης ύφεσης που διανύουμε για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αριθμό εμπορικών επιχειρήσεων σε όλη την Ελλάδα και η διασφάλιση της βιωσιμότητάς τους σε μεσοπρόθεσμο τουλάχιστον ορίζοντα. Η συνδρομή που παρέχει η ΕΣΕΕ, καλύπτει το σύνολο από τους συνήθεις βασικούς τομείς της καθημερινής λειτουργίας ενός καταστήματος, αλλά και θέματα που σχετίζονται με τη στρατηγική ανάπτυξής τους. Είναι και αυτή μια προσπάθεια της ΕΣΕΕ για να προετοιμάσει τις επιχειρήσεις για να αντεπεξέλθουν στις δύσκολες συνθήκες που αντιμετωπίζουν.
Αγαπητοί φίλοι,
Η ανάπτυξη έχει δύο προϋποθέσεις: την απομάκρυνση της χώρας από τον φαύλο κύκλο των μνημονίων και των πολιτικών λιτότητας και την ανάδειξη του ιδιωτικού τομέα και της Μμε επιχείρηση σε βασικό κόμβο της οικονομικής ανάκαμψης. Το ελληνικό εμπόριο έχει την εμπειρία και την αποφασιστικότητα να βοηθήσει προς αυτήν την κατεύθυνση.
Στοιχεία για Περιφέρεια Κρήτης:
- Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία στη Περιφέρεια Κρήτης σε τρέχουσες τιμές: ΑΠΑ 2010 (9,63 δις) – ΑΠΑ 2009 (10,15 δις) : Μεταβολή -5,1%
- Συμμετοχή Περιφέρειας Κρήτης σε σχηματισμό της συνολικής Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (2010) της χώρας : 4,9%
- ΚΚ ΑΕΠ σε Κρήτη : 2010 (17.881 ευρώ) – 2009 (18.656 ευρώ): Μεταβολή:
- -4,2%
- Συμμετοχή Περιφέρειας Κρήτης στο συνολικό ΑΕΠ (2010) της χώρας : 4,9%
- Συμμετοχή Κρήτης σε εθνικό σχηματισμό ΑΠΑ (2010) σε Γεωργία, Δασοκομεία και Αλιεία: 630 εκ. ευρώ
- Συμμετοχή Περιφέρειας Κρήτης σε σχηματισμό ΑΠΑ (2010) σε Χονδρικό-Λιανικό και επισκευή μιχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών, μεταφορά και Αποθήκευση και Υπηρεσίες παροχής Καταλύματος και Εστίασης: 3,4 δις. ευρώ
- Συμμετοχή απασχολουμένων (από 15 ετών και άνω) της Περιφέρειας Κρήτης στη συνολική απασχόληση στο χώρο του Χονδρικού, Λιανικού εμπορίου και επισκευής μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσικλετών:
17,4% το Δ ΄ Τρίμηνο του 2012
- Ανεργία σε Περιφέρεια Κρήτης:
Τριμηνιαία: 23,0% (δ΄ τρίμ. 2012) – 17,8% (δ΄ τρίμ. 2011)
Μηνιαία: Δεκέμβριος 2012: 23,9% – Δεκέμβριος 2011: 17,0%
Για το ΜΑΡΤΙΟ ΤΟΥ 2013 δημιουργήθηκαν 3.725 νέες θέσεις εργασίας και χάθηκαν 2.047 θέσεις εργασίας. Δηλαδή υπάρχει θετικό ισοζύγιο 1.678.
- Πληθυσμός στη Περιφέρεια Κρήτης (απογραφή 2011): 2011 (623.065 άτομα) – 2010 (594.368 άτομα): Μεταβολή: 4,54%
Στοιχεία για Νομό Χανίων:
- Πληθυσμός Νομού Χανίων: 156.585 κάτοικοι (2011) – Δήμος Χανίων: 108.642 κάτοικοι (2011) – Δημοτική Ενότητα/Κοινότητα Χανίων (Πόλη): 53.910
- Ανεργία σε Νομό Ηρακλείου: Πάνω από 25% (για το 2012)
- ΚΚ ΑΕΠ σε Νομό Χανίων (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) : 2010 (18.107 ευρώ) – 2009 (19.060 ευρώ)
Μεταβολή: -5,0%
- Συμμετοχή Νομού Χανίων: (2,75 δις το 2010) στο συνολικό ΑΕΠ (2010) της Περιφέρειας Κρήτης (10,96 δις) : Αναλογία 25,1% (σε τρέχουσες τιμές) – 2ος Νομός πίσω από αυτόν του Ηρακλείου
- Αφίξεις αλλοδαπών τουριστών στο αεροδρόμιο Χανίων: Κατά το πρώτο οκτάμηνο του 2012, σημείωσαν αύξηση κατά 8,7% σε σχέση με την περυσινή περίοδο, η οποία αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση σε σχέση με όλα τα κύρια αεροδρόμια της χώρας, μετά το αεροδρόμιο της Κεφαλονιάς (12,7% – Πηγή ΣΕΤΕ). Οι αφίξεις αλλοδαπών τουριστών στα Χανιά το 2012 (μέσω charters και κρουαζιερόπλοιων) ξεπέρασαν τις 850.000.
- Έσοδα από τουρισμό: Η πλειοψηφία των αλλοδαπών επισκεπτών περιόρισε τα έξοδα του, κατά τη διάρκεια των διακοπών τους κατά μέσο όρο 18,9% (μείωση εσόδων) παρά την αύξηση των αφίξεών τους (1ο οκτάμηνο του 2012/ 1ο οκτάμηνο του 2011)
- Ασφαλιστικές – Φορολογικές Υποχρεώσεις: Το 30 – 40% του εμπορικού και βιοτεχνικού κλάδου δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ασφαλιστικές και στις φορολογικές του υποχρεώσεις (Πηγή: ΠΑΣΕΒΕ – ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΑΝΤΙΜΟΝΟΠΩΛΙΑΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΒΙΟΤΕΧΝΩΝ ΕΜΠΟΡΩΝ)
- Λουκέτα : περίπου 350 εμπορικές επιχειρήσεις στα Χανιά έβαλαν «λουκέτο» μέσα στο 2012 (Πηγή: ΠΑΣΕΒΕ)
- Τζίρος στην περίοδο των Χειμερινών Εκπτώσεων 2013: Η εμπορική κίνηση στα καταστήματα ήταν ακόμα πιο μειωμένη από την αντίστοιχη περυσινή περίοδο (2012), καθώς εκτιμάται πως η μείωση κυμαίνεται από -20% έως -40%, ίσως και περισσότερο.
- Διάρθρωση ΑΕΠ Νομού Χανίων: (Πιο πρόσφατα στοιχεία από ΕΛΣΤΑΤ.)
Συμμετοχή Πρωτογενούς τομέα στο ΑΕΠ του Νομού: 5%
Συμμετοχή Δευτερογενούς τομέα στο ΑΕΠ του Νομού: 20%
Συμμετοχή Τριτογενούς τομέα στο ΑΕΠ του Νομού: 75%
