Τα κτίρια στο Λόφο καστέλι προστατεύονται από τις διατάξεις του 4858/2021 του αρχαιολογικού νόμου τονίζει η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, απαντώντας σε σχετική ερώτηση του βουλευτή Ηρακλείου του ΚΚΕ Μανώλη Συντυχάκη.
Η απάντηση της υπουργού έχει ως εξής:
Κύριε βουλευτά, όπως και εσείς είπατε, το συγκρότημα των τριών κτηρίων της Πέμπτης Μεραρχίας Στρατού στο Καστέλλι περιλαμβάνει το κτήριο του στρατηγείου της Μεραρχίας το οποίο έχει χαρακτηριστεί μνημείο το 2018 και τα κτήρια των πρώην στρατώνων και των πρώην φυλακών που δεν έχουν χαρακτηριστεί μνημεία.
Τα τρία κτήρια αποτελούν ένα πολεοδομικό σύνολο, εντός του κηρυγμένου και οριοθετημένου αρχαιολογικού χώρου της πόλης των Χανίων, στη ζώνη προστασίας Β1. Τα κτήρια των στρατώνων και των φυλακών διασώζουν αρχιτεκτονικά στοιχεία από την εποχή της Ενετοκρατίας και εδράζονται στο βυζαντινό τείχος. Εξ όλων αυτών συνάγεται ότι προστατεύονται από τις διατάξεις του 4858/2021, δηλαδή, του αρχαιολογικού νόμου .
Αντικείμενο της προσύνταξης μελέτης αποτελεί η αποκατάσταση και η αλλαγή χρήσης των κτηρίων της Πέμπτης Μεραρχίας, με την πλατεία του Αγίου Τίτου που αναπτύσσεται βόρεια, των πρώην στρατώνων και των πρώην φυλακών μέσα στο συγκεκριμένο γήπεδο, το οποίο είναι ιδιοκτησία του Πολυτεχνείου Κρήτης.
Παράλληλα, το εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο της πόλεως των Χανίων, του 1946, δεν έχει αναθεωρηθεί, έως σήμερα, ως προς τις χρήσεις γης, παρά μόνον έχει τροποποιηθεί σημειακά, στα εν λόγω οικοδομικά τετράγωνα του 1949, ενώ δεν είναι δυνατή η εφαρμογή του, λόγω της ισχύος των διατάξεων της αρχαιολογικής νομοθεσίας.
Επιπλέον, επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με το άρθρο 18, παράγραφος 2, του νόμου 4787/2021, το οποίο αντικατέστησε την παράγραφο 15 του άρθρου 51 του νόμου 4178/2013, «από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, οι χρήσεις γης που ορίζονται κατά τις ειδικές διατάξεις των γενικών πολεοδομικών σχεδίων που εγκρίθηκαν πριν τη δημοσίευση του ν. 2508/1997 είναι δεσμευτικές για τη διοίκηση μόνο στην περίπτωση που κατόπιν αυτών εγκρίθηκαν πολεοδομικές μελέτες αναθεώρησης ή ένταξης σύμφωνα με το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο».
Η διαδικασία της ένταξης της μελέτης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου της πόλης των Χανίων βρίσκεται σε εξέλιξη. Δεν έχει ολοκληρωθεί, δεν έχει εγκριθεί. Κατά συνέπεια, οι προβλεπόμενες από το ισχύον Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο χρήσεις γης δεν είναι δεσμευτικές. Αυτό όμως που είναι δεσμευτικό είναι ότι με βάση την κείμενη νομοθεσία, η οποιαδήποτε διαχείριση των ακινήτων μνημείων στον λόφο Καστέλλι, για οποιονδήποτε σκοπό, οφείλει να διασφαλίζει την προστασία του μνημειακού κεφαλαίου της πόλης των Χανίων.
Το Υπουργείο Πολιτισμού, λοιπόν, κατ’ αρμοδιότητα είναι υποχρεωμένο να προστατεύσει τα συγκεκριμένα κτήρια. Για να τα προστατεύσει, χρειάζεται μελέτες, μελέτες αποκατάστασης. Αυτό είναι σαφές.
Τώρα, για τη δειγματοληψία στην οποία αναφέρεστε, μη θεωρήσετε ότι υπεκφεύγω, θα επανέλθω συγκεκριμένα στη δευτερολογία μου. Ευχαριστώ.
Δευτερολογία
Κύριε βουλευτά, γνωρίζω πολύ καλά την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου των Χανίων μετά από τα αιτήματα του Πανεπιστημίου και λοιπά. Αυτό το οποίο, επίσης, γνωρίζω πολύ καλά, είναι αυτό το οποίο σας είπα, ότι δεν έχει εγκριθεί η πολεοδομική μελέτη που απαιτεί ο νόμος του 2021. Επομένως οι χρήσεις δεν είναι δεσμευτικές. Αυτό για να το ξεκαθαρίσουμε. Οι χρήσεις γης δεν είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού, αλλά να ξέρουμε σε ποιο θεσμικό πλαίσιο πατάμε.
Αναφορικά, τώρα, με την άδεια δειγματοληψίας, για την οποία επιμένετε, η οποία έχει τίτλο «Δειγματοληψία και ανάλυση δομικών υλικών και διερευνητικών εργασιών στο διατηρητέο κτίριο της πρώην Πέμπτης Μεραρχίας και τα συνοδά κτίρια των παλαιών στρατώνων και των φυλακών στο λόγο Καστέλλι», η οποία εκδόθηκε στις 3 Απριλίου από τη Διεύθυνση Έρευνας και Τεχνικής Υποστήριξης Μελετών και Έργων Αναστήλωσης του Υπουργείου Πολιτισμού, μετά από αίτημα του Πολυτεχνείου Κρήτης, στην Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων στην Κρήτη.
Σας λέω, λοιπόν: Το κανονιστικό πλαίσιο για την εκπόνηση μελετών και την εκτέλεση εργασιών σε ακίνητα μνημεία, είναι δημοσιευμένο στο ΦΕΚ της 5ης Ιουλίου 2019. Άρα ήταν μια απόφαση της προηγούμενης κυβέρνησης και όχι της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, η οποία, όμως, είναι πολύ σωστή. Τίθεται, στο άρθρο 5, η βασική προϋπόθεση για τη σύνταξη μελέτης αποκατάστασης του μνημείου να υπάρχει απόλυτη τεκμηρίωση. Να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων την κατασκευαστική ανάλυση και την ανάλυση των μηχανικών χαρακτηριστικών της κατασκευής.
Σε κάθε περίπτωση, η σύνταξη μελέτης που αφορά σε νεώτερο μνημείο απαιτεί δειγματοληψίες στα δομικά στοιχεία, ώστε να αξιοποιηθούν στη σύνταξη στατικής μελέτης, αλλιώς δεν μπορεί να γίνει στατική μελέτη. Είναι ευνόητο ότι οι ανωτέρω διαδικασίες αποτελούν μέρος της σύνταξης των μελετών που προηγούνται της έγκρισης της μελέτης. Είναι προφανές ότι η μελέτη αποκατάστασης του συγκροτήματος, όταν ολοκληρωθεί, θα κατατεθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και θα εισαχθεί για την, κατά νόμον, γνωμοδότηση στα αρμόδια συμβούλια του Υπουργείου.
Όπως προανέφερα, αναγκαία προϋπόθεση για να ασχοληθεί το Υπουργείο με την εξέταση της μελέτης που εκπονείται είναι η ολοκλήρωσή της και η κατάθεσή της στις αρμόδιες υπηρεσίες. Η μελέτη αποκατάστασης του κτιριακού συγκροτήματος της Πέμπτης Μεραρχίας πρέπει να ολοκληρωθεί προκειμένου να μπορέσουν να γίνουν τα αναγκαία έργα στατικής αποκατάστασης του κτιρίου ανεξαρτήτως χρήσεων.
Το κτίριο, αυτή τη στιγμή, δεν είναι σε καλή κατάσταση, άρα χρειάζονται να γίνουν οι απαραίτητες μελέτες και τα έργα προστασίας και απαιτείται στατική μελέτη. Για να ολοκληρωθεί, λοιπόν, η στατική μελέτη χρειάζεται να γίνει δειγματοληψία. Αυτό που σας λέω, αναφέρεται στο πόρισμα της επιτροπής του άρθρου 41 του ν. 4858, που συστάθηκε το 2016.
Σύμφωνα, λοιπόν, με την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Κρήτης, στο πλαίσιο ελέγχου ετοιμορροπίας του μνημείου, είχε πραγματοποιηθεί αυτοψία τον Απρίλη του 17, όσο αυτό τελούσε υπό κατάληψη. Σύμφωνα με τα όσα καταγράφηκαν από την Επιτροπή στην αυτοψία που έγινε -συγκροτήθηκε η Επιτροπή το 2016 και η αυτοψία έγινε το 2017- στο πόρισμά της αναφέρεται σαφώς ότι πρέπει να γίνει άρση ετοιμορροπίας και εισηγήθηκε τη σύνταξη της μελέτης αποκατάστασης του μνημείου.
Αυτή η μελέτη δεν μπορεί να γίνει, εάν δεν γίνει δειγματοληψία. Αυτό λοιπόν, το οποίο ενδιαφέρει κατ’ αρμοδιότητα και πρωτίστως το Υπουργείο Πολιτισμού είναι, όχι μόνο για τα συγκεκριμένα κτίρια, αλλά για το σύνολο του λόφου Καστέλλι, που αποτελεί ένα σημαντικό ιστορικό και αρχαιολογικό τοπόσημο της πόλης, να γίνουν εκείνες οι αναγκαίες διαδικασίες οι οποίες θα προστατεύσουν τα μνημεία. Αυτή είναι η αρμοδιότητα του Υπουργείου Πολιτισμού. Αυτό πρέπει να γίνει. Για να γίνει αυτό απαιτείται δειγματοληψία. Σας ευχαριστώ.
