Ο υπουργός Μετανάστευσης Θάνος Πλεύρης παρουσίασε στον τηλεοπτικό σταθμό Action 24 τον σχεδιασμό της κυβέρνησης για τη δημιουργία μόνιμης δομής φιλοξενίας μεταναστών στην Κρήτη, την αναστολή της διαδικασίας ασύλου για τρεις μήνες, και τη μετάβαση σε μια αυστηρότερη πολιτική “αντικινήτρων” απέναντι στη λεγόμενη “παράτυπη μετανάστευση”.

Σε μια περίοδο έντονης μεταναστευτικής πίεσης, κυρίως από τη Λιβύη, ο υπουργός ανέφερε ότι η Κρήτη δεν μπορεί να εξαιρεθεί από τον σχεδιασμό που ήδη εφαρμόζεται στα υπόλοιπα νησιά πρώτης γραμμής. Όπως είπε, «το 2023 είχαμε 2.000 αφίξεις, το 2024 φτάσαμε τις 10.000 και μόνο στο πρώτο εξάμηνο του 2025 έχουν ήδη φτάσει άλλες 10.000». Αυτό, σύμφωνα με τον κ. Πλεύρη, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την εγκαθίδρυση ενός «μόνιμου διαδρόμου μετανάστευσης από τη Λιβύη προς την Ευρώπη, μέσω Κρήτης».

Μόνιμη δομή με καθεστώς περιορισμένης ελευθερίας

Ο κ. Πλεύρης ανακοίνωσε ότι στην Κρήτη θα δημιουργηθεί σίγουρα μία μόνιμη δομή φιλοξενίας, και ενδεχομένως στο μέλλον και δεύτερη. Η δομή αυτή θα είναι «κλειστή, υπό την έννοια της περιορισμένης ελευθερίας»: όσοι εισέρχονται θα καταγράφονται και θα υποβάλλουν αίτημα ασύλου, χωρίς δυνατότητα κυκλοφορίας μέχρι να μεταφερθούν στην ενδοχώρα. Η λειτουργία της θα ακολουθεί το μοντέλο των «ελεγχόμενων κέντρων», όπως αυτά που υπάρχουν στον Έβρο και στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.

Όσον αφορά την τοποθεσία, ο υπουργός επιβεβαίωσε ότι εξετάζονται ανενεργά στρατόπεδα, μεταξύ των οποίων και το πρώην στρατόπεδο στο Καστέλι. Απέφυγε όμως να ανακοινώσει οριστικά τοποθεσίες, τονίζοντας ότι «θα δημιουργούνταν αναστάτωση στις τοπικές κοινωνίες».

Αναστολή ασύλου και νέα πολιτική αποτροπής

Με αφορμή τις αυξημένες ροές και τις πιέσεις που καταγράφηκαν κυρίως σε Ρέθυμνο, Ηράκλειο και Χανιά, η κυβέρνηση προχώρησε σε τρίμηνη αναστολή της διαδικασίας ασύλου. «Αυτό σημαίνει ότι οι αφιχθέντες δεν μπορούν πλέον να αιτηθούν άσυλο – και άρα δεν ενεργοποιείται η προστασία από επιστροφή. Αντίθετα, μπορούν άμεσα να κινηθούν οι διαδικασίες επαναπροώθησης», εξήγησε ο υπουργός.

Η συγκεκριμένη απόφαση, σύμφωνα με τον ίδιο, αποσκοπεί στη διαμόρφωση ενός αποτρεπτικού πλαισίου, ώστε «να σταλεί σαφές μήνυμα σε όσους σχεδιάζουν να έρθουν στην Ελλάδα μέσω Λιβύης, ότι δεν πρόκειται να μείνουν εδώ ούτε να νομιμοποιηθούν».

Ποιοι έρχονται: Αιγύπτιοι, Σουδανοί, Πακιστανοί

Ο Θάνος Πλεύρης υπογράμμισε ότι το μεταναστευτικό προφίλ των αφιχθέντων έχει αλλάξει. «Περίπου τα δύο τρίτα είναι Αιγύπτιοι, και ακολουθούν Σουδανοί, Ερυθραίοι και Αφγανοί. Οι περισσότεροι δεν πληρούν τα προσφυγικά κριτήρια – πρόκειται για οικονομικούς μετανάστες ή για νέους που επιδιώκουν να αποφύγουν τη στρατιωτική θητεία».

Ο υπουργός τόνισε πως, αν και υπάρχει διακρατική συμφωνία με την Αίγυπτο για τη νόμιμη μετανάστευση, δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία για την επιστροφή παρανόμως εισελθόντων. «Η Αίγυπτος δεν αναλαμβάνει ενεργή ευθύνη για τις μετακινήσεις που γίνονται προς τις περιοχές του Χάφταρ, από όπου ξεκινούν οι περισσότερες βάρκες προς Κρήτη», σημείωσε.

Υβριδικός Πόλεμος ή Κατάρρευση της Λιβύης;

Απαντώντας στην ερώτηση εάν πρόκειται για οργανωμένο υβριδικό πόλεμο όπως στον Έβρο το 2020, ο υπουργός διευκρίνισε ότι η παρούσα κατάσταση είναι διαφορετική. «Δεν έχουμε ενδείξεις άμεσης υποκίνησης από κράτη, αλλά υπάρχει πλήρης κατάρρευση της Λιβύης και αδυναμία ελέγχου των νότιων και ανατολικών συνόρων της. Αυτή την ασυδοσία εκμεταλλεύονται κυκλώματα διακίνησης, οδηγώντας χιλιάδες ανθρώπους σε μαζικές αναχωρήσεις».

Η Πολιτική των Αντικινήτρων: Επίδομα ή Φυλακή

Ο υπουργός ανέπτυξε το δόγμα που υπηρετεί, όπως είπε, κατ’ εντολή του Πρωθυπουργού: «αν δεν δικαιούσαι διεθνή προστασία, θα επιστρέφεις ή θα φυλακίζεσαι». Το νέο νομοσχέδιο που αναμένεται να τεθεί σε διαβούλευση προβλέπει:

• Ποινικοποίηση της παράνομης παραμονής: Αν χάσεις το άσυλο, μπαίνεις φυλακή χωρίς αναστολή

• Καμία δυνατότητα νομιμοποίησης στο μέλλον για όσους μπήκαν παράνομα

• Αναστολή επιδομάτων και ευρωπαϊκών παροχών, ώστε να μην υπάρχουν θελκτικά κίνητρα παραμονής

Η Αντιπαράθεση με Εσωκομματικούς και οι Κατηγορίες για Ρητορική Ακροδεξιάς

Ο κ. Πλεύρης απάντησε και στις κατηγορίες για στροφή της κυβέρνησης προς την άκρα δεξιά, με αφορμή δηλώσεις του για το “μενού των μεταναστών” και την «αντικατάσταση πληθυσμού».

Ο Θάνος Πλεύρης απάντησε και στις κατηγορίες για “ακροδεξιά ρητορική”, υπεραμυνόμενος της πολιτικής των αντικινήτρων: «Αν ο άλλος περνάει καλά εδώ, δεν φεύγει. Πρέπει να ξέρει ότι χωρίς άσυλο, η επιλογή είναι επιστροφή ή κράτηση», σημείωσε.

Υποστήριξε ότι «η πολιτική αντικινήτρων είναι ευρωπαϊκή τάση και όχι προσωπική ιδεοληψία» και ότι τα μέτρα κρίνονται από την αποτελεσματικότητά τους.

Αναφορικά με τις παλιές του δηλώσεις περί “φύλαξης συνόρων με απώλειες”, δήλωσε: «Αν θέλουμε πραγματικά να φυλάξουμε τα σύνορα, τότε η αποτροπή είναι αναπόσπαστο κομμάτι της στρατηγικής. Δεν μπορούμε να αφήσουμε 3 εκατομμύρια ανθρώπους που περιμένουν στη Λιβύη να περάσουν ανεμπόδιστα στην Ευρώπη».

Η Μεγάλη Εικόνα

Ο υπουργός υπολόγισε ότι στην Ελλάδα βρίσκονται αυτή τη στιγμή:

• Περίπου 20.000 μετανάστες εντός δομών

• Περίπου 100.000 – 150.000 χωρίς άδεια παραμονής

• Περισσότεροι από 500.000 νόμιμοι μετανάστες με έγγραφα

Σύμφωνα με τα στοιχεία του, το 48% όσων αιτούνται άσυλο απορρίπτεται, και από αυτούς μόνο το 1/3 επιστρέφεται – είτε με υποχρεωτική απέλαση είτε με οικονομικό κίνητρο εθελούσιας επιστροφής

Επίλογος: «Δεν μπορεί να έρθει όλη η Αφρική στην Ευρώπη»

Ο υπουργός έκλεισε τη συνέντευξη με τη φράση: «Αυτή τη στιγμή 200 εκατομμύρια άνθρωποι δεινοπαθούν εκτός Ευρώπης. Δεν γίνεται να τους δεχτεί όλους η Ευρώπη. Όποιος δικαιούται άσυλο θα προστατευτεί. Όποιος όχι, θα επιστρέφει ή θα τιμωρείται».

Το σχέδιο της κυβέρνησης για την Κρήτη δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολίας: το νησί θα αποτελέσει κρίσιμο κόμβο στη νέα φάση του μεταναστευτικού και θα δοκιμάσει τόσο τις αντοχές των τοπικών κοινωνιών όσο και την ανθεκτικότητα των κρατικών μηχανισμών απέναντι σε ένα πολυσύνθετο γεωπολιτικό φαινόμενο.