H ρώσικη ρουλέτα βρήκε γεμάτη θαλάμη, το περίστροφο εκπυρσοκρότησε και Ελλάδα και Ευρώπη αναμετρώνται από σήμερα με την ιστορία. Η Ελλάδα δίνει τη μάχη με κλειστές τράπεζες, στη σκιά του – κατευθυνόμενου – φόβου και με το βλέμμα στραμμένο στην αγωνία μιας άδηλης 6ης Ιουλίου. Η Ευρώπη επελαύνει, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, διά του δικαίου της πυγμής και με τo δικό της βλέμμα στραμμένο στην αγωνία των αγορών και τον φόβο της Μέρκελ: Κατά το Reuters, η Άνγκελα Μέρκελ στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις της αναγνωρίζει πως ο μεγαλύτερος φόβος της είναι ότι η Γερμανία (των δικών της ημερών) μπορεί να κατηγορηθεί ότι «ανατίναξε την Ευρώπη» για τρίτη φορά μέσα σ΄ έναν αιώνα.
Μέχρι στιγμής, πάντως, και δημοσίως τουλάχιστον, η καγκελάριος δεν κάνει και πολλά για να κατευνάσει τον μύχιο φόβο της. Τις απαντήσεις εξ ονόματός της τις δίνει ο Σόιμπλε ευλογώντας ανοιχτά πια το Grexit. Παραπλεύρως Γιούνκερ και Σουλτς κάνουν πρόβες… κομματάρχη: Ο Σουλτς προαναγγέλλει κοινή εκστρατεία υπέρ του «ναι» στο δημοψήφισμα της Κυριακής κι ο Γιούνκερ δίνει συνέντευξη Τύπου για να εξηγήσει στους Έλληνες ψηφοφόρους πως εκείνος είχε έτοιμο… καλύτερο Μνημόνιο από εκείνο που απέρριψε ο Τσίπρας.
Πιέσεις και κινήσεις εκτόνωσης στο παρασκήνιο
Καθ’ ότι όμως η τραγικότητα των στιγμών ευνοεί ενίοτε και τη φαιδρότητα, η ουσία των εξελίξεων κρίνεται στο παρασκήνιο. Οι πληροφορίες από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο δείχνουν ότι βρίσκονται σε εξέλιξη εντονότατες διεργασίες προκειμένου να υπάρξει σύγκλιση και, αν μη τι άλλο, επανέναρξη των διαπραγματεύσεων μέσα στις επόμενες 48 ώρες.
Καθοριστικό ρόλο έχει παίξει η παρέμβαση της Ουάσιγκτον και το αίτημα που, για πρώτη φορά, έθεσε ευθέως ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Τζακ Λιου στον Σόιμπλε να υπάρξει, πριν από το δημοψήφισμα, λύση για την Ελλάδα η οποία θα περιλαμβάνει και ελάφρυνση του χρέους. Υπό το βάρος αυτής της παρέμβασης πληροφορίες από τις Βρυξέλλες ανέφεραν χθες το βράδυ ότι συζητούνται ενδεχόμενες βελτιώσεις στη γνωστή πρόταση των πιστωτών, κυρίως σε ό,τι αφορά τα θέματα των συντάξεων, της χρηματοδότησης και του χρέους, ωστόσο το τοπίο παραμένει ασαφές και θολό καθώς τα μηνύματα από το Βερολίνο φέρουν την καγκελαρία να ζητεί δεσμεύσεις για σκληρές μεταρρυθμίσεις από την Αθήνα πριν επιχειρηθεί οποιαδήποτε επαναπροσέγγιση.
Οι κινήσεις όλων των στρατοπέδων αναμένεται να γίνουν πιο καθαρές έως την Τετάρτη και την – πιθανή – σύνοδο κορυφής που προαναγγέλλει ο Ντόναλντ Τουσκ, ενώ καθοριστικό ρόλο θα παίξουν δύο παράγοντες: Η – πλην θεαματικού απροόπτου – αυριανή μη πληρωμή του ΔΝΤ από την Ελλάδα ταυτόχρονα με την επίσημη λήξη του προγράμματος της χώρας, και η σημερινή αντίδραση των αγορών, κυρίως σε ότι αφορά τα ομόλογα των κρατών της ευρωπεριφέρειας. Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Μάλτα και Κύπρος ζουν τη δική τους αγωνία από την ώρα που ανακοινώθηκε το ελληνικό δημοψήφισμα, ενώ η Γαλλία – μάλλον αργά – επιχειρεί να διαχωρίσει τη θέση της και πιέζει το Βερολίνο για πρωτοβουλίες εκτόνωσης της κρίσης.
Το μεγάλο ρίσκο του Αλέξη Τσίπρα
Στο εγχώριο μέτωπο η κυβέρνηση παίρνει το μέγιστο πολιτικό ρίσκο και επιμένει στη σκληρή γραμμή, ταυτόχρονα όμως κρατά ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας. Ο Αλέξης Τσίπρας, με επιστολή του προς τους ηγέτες της ΕΕ θέτει ξανά το αίτημα παράτασης του ελληνικού προγράμματος, ενώ κυβερνητικά στελέχη διαμηνύουν ότι μια πραγματική βελτιωμένη πρόταση από την πλευρά των πιστωτών θα μπορούσε όχι να ακυρώσει το δημοψήφισμα, αλλά να μεταβάλει τα δεδομένα: «Μια ουσιαστικά βελτιωμένη πρόταση θα μπορούσε να αναστρέψει την στάση μας στο δημοψήφισμα – να μεταβάλει την εισήγησή μας σε «ναι»», έλεγε χθες παράγοντας κοντά στην διαπραγματευτική ομάδα, ενώ χαρακτηριστικό ήταν και το tweet του Δημήτρη Παπαδημούλη: «Η έκτακτη σύνοδος κορυφής την Τετάρτη, μπορεί να οδηγήσει σε έντιμο συμβιβασμό και αποφυγή του Grexit. Όπου υπάρχει βούληση, υπάρχει και τρόπος», έγραψε, δανειζόμενος τη φράση που είχε χρησιμοποιήσει η Άνγκελα Μέρκελ.
Τα πάντα, ωστόσο, θα εξαρτηθούν από το ποια «βούληση» θα επικρατήσει εν τέλει: Η βούληση για πολιτική ανατροπή – έως και εκτροπή – στην Ελλάδα, ή η βούληση για δημοκρατική ανατροπή στην Ευρώπη. Η κυβέρνηση δεν έχει πολλούς συμμάχους στη μάχη που δίνει υπέρ της δεύτερης επιλογής. Οι ουρές στα ΑΤΜς, οι – πραγματικά – άγνωστες παράμετροι της επόμενης μέρας ενός «Όχι» και το, έξαλλο πλέον, εγχώριο «μέτωπο της λογικής» προδιαγράφουν έξι ακόμη πολύ σκληρά 24ωρα έως το δημοψήφισμα. Κι εάν έως τότε δεν έχει υπάρξει ούτε σύγκλιση – ανατροπή στην Ευρώπη, ούτε συγκεκριμένο Plan B, οι μέρες μετά την 5η Ιουλίου μπορεί να αποδειχθούν ακόμη πιο σκληρές…
