Η Οικολογική Πρωτοβουλία Χανίων εξέδωσε ανοιχτή επιστολή στην οποία εκφράζει την έντονη ανησυχία της για την πιθανότητα δόμησης στο ιστορικό βουνό του Σταυρού.
Σύμφωνα με πληροφορίες, μέρος του βουνού έχει ήδη πωληθεί και υπάρχει ενδεχόμενο να κατασκευαστούν ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, παρά το γεγονός ότι η περιοχή έχει χαρακτηριστεί τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και φιλοξενεί σημαντική βιοποικιλότητα.
Η Οικολογική Πρωτοβουλία καλεί τους αρμόδιους φορείς να λάβουν άμεσα μέτρα για την προστασία του βουνού και να αποτρέψουν οποιαδήποτε οικοδομική δραστηριότητα. Επισημαίνει επίσης την ανάγκη να ενταχθεί η περιοχή στο δίκτυο Natura 2000 και να ανακηρυχθεί προστατευόμενο τοπίο.
Η Οικολογική Πρωτοβουλία καλεί τους πολίτες, τους φορείς και τις τοπικές αρχές να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να προστατεύσουν αυτό το μοναδικό φυσικό τοπίο.
Πιο αναλυτικά, στην επιστολή αναφέρονται τα εξής:
Μεγάλη είναι η ανησυχία για το μέλλον του ιστορικού βουνού του Σταυρού στο Ακρωτήρι Χανίων, το οποίο αποτελεί τοπόσημοστην τουριστική προβολή του Νομού Χανίων και ολόκληρης της Κρήτης και μέρος της ταυτότητας της περιοχής. Σύμφωνα με πληροφορίες, μέρος του βουνού στην νοτιοδυτική πλευρά έχει ήδη πωληθεί και υπάρχει σχεδιασμός για τη δημιουργία ξενοδοχειακών εγκαταστάσεωνανάλογης μορφής όπως άλλα τουριστικά καταλύματα σε αμφιλεγόμενες για αυτόν τον σκοπό τοποθεσίες του Ακρωτηρίου.
Φέτος συμπληρώνονται 60 χρόνια από τη δημιουργία της βραβευμένης το 1964 με τρία Όσκαρ ταινία «Ζορμπάς» του Κακογιάννη, η οποία έκανε παγκοσμίως γνωστή την περιοχή του Σταυρού με το εμβληματικό βουνό και το γραφικό λιμανάκι.
Για τους κατοίκους των Χανίων ο Σταυρός αποτελεί ένα δημοφιλή κοντινό προορισμό, ενώ εκατοντάδες είναι οι τουρίστες που επιστρέφουν κάθε χρόνο στην περιοχή για να απολαύσουν τον μοναδικό συνδυασμό βουνού και θάλασσας και την παρθένα παραλία της Παχιάς Άμμου.Η περιοχή του Σταυρού έχει χαρακτηριστεί το 1973 ως τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, το οποίο χρήζει ειδικής κρατικής προστασίας (ΦΕΚ 1242/Β/1973). Τη δεκαετία του 90 η βόρεια και ανατολική περιοχή του Ακρωτηρίου στην οποία βρίσκεται ο Σταυρός είχε προταθεί για ένταξη στο δίκτυοNATURA 2000. Το αίτημα είχε απορριφτεί χωρίς αιτιολόγηση για λόγους οι οποίοι δεν έγιναν γνωστοί στους πολίτες. Ο ορεινός όγκος της περιοχής του Σταυρού συμπεριλαμβάνεται στο καταφύγιο άγριας ζωής του Ακρωτηρίου συνολικής έκτασης 13.250 στρεμμάτων.
Η Οικολογική Πρωτοβουλία Χανίων είχε καταθέσει τον Νοέμβριο του 2022 αίτημα ώστε να συνταχθεί εκ νέου φάκελος συγκεκριμένα για την περιοχή του Σταυρού και να λάβει ξανά καθεστώς υποψηφίας προς ένταξη περιοχής στο Δίκτυο NATURA 2000, χωρίς να λάβει καμία απάντηση έως σήμερα. Στο αίτημα αυτό είχαμε επίσης ζητήσεινα ανακηρυχθεί το βουνό προστατευόμενο μνημείο φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και να ληφθούν υπόψη οι αισθητικοί και περιβαλλοντικοί λόγοι, αλλά και ο ρόλος του βουνού ως τοπόσημο. Καμία απάντηση δεν λάβαμε ούτε σε αυτό το αίτημα.
Να σημειώσουμε ότι και τα δύο αυτά αιτήματα δεν θέτουν σε κίνδυνο την ύπαρξη του οικισμού του Σταυρού και τις ιδιοκτησίες των κατοίκων και την επιχειρηματική δραστηριότητα, αλλά σκοπεύουν στην ανάδειξη της οικολογικής αξίας της περιοχής και της διαφύλαξης της για τις επόμενες γενιές.
Να επισημανθεί ότι η λοφώδης περιοχή της οροσειράς είναι πλούσια σε χλωρίδα, πολλά είδη της οποίας είναι ενδημικά και πολλά εξ αυτών είναι σπάνια και τρωτά. Επίσης υπάρχει μεγάλος αριθμός χερσαίων και θαλάσσιων σπηλαίων με ενδημικά είδη ασπόνδυλων, μερικά εκ των οποίων με παλαιοντολογικό ενδιαφέρον. Στο βυθό της περιοχής βρίσκονται Λιβάδια Ποσειδωνίας (Posidoniaoceanica)που αποτελούν οικότοπο υψηλής προτεραιότητας διατήρησης σε όλη την επικράτεια των Κρατών Μελών της ΕΕ.
Στο Σταυρό υπάρχουν εκτεταμένα αμμοθινικά συστήματα με το απειλούμενο είδος κρινάκια της θάλασσας (Pancratiummaritimum) και στις παραλίες του Σταυρού και κυρίως στην Παχιά Άμμο γεννά κάθε χρόνο το απειλούμενο είδος θαλασσίων χελωνών CarettaCaretta. Πρόσφατα ανακαλύφτηκε στο Σταυρό ένα από τα λίγα απολιθωμένα δάση που υπάρχουν στη Ελλάδα με σπάνιου παλαιοντολογικού ενδιαφέροντος απολιθωμένους ριζόλιθους εντός εκτεταμένων αιολιανιτών στην περιοχή του αρχαίου λατομείου δίπλα στην Παχιά Άμμο. Δυστυχώς δεν υπάρχει καμία σήμανση από επίσημο φορέα τόσο για τη σημασία των αρχαιολογικών χώρων, των σπηλαίων όσο και για τη σημαντική βιοποικιλότητα της περιοχής.
Το βουνό προς το παρόν προστατεύεται ως έκταση καταφυγίου άγριας ζωής από την ένταξη σε πολεοδομικό ή ρυμοτομικό σχεδιασμό και η δημιουργία τουριστικών εγκαταστάσεων. Ωστόσο υπάρχουν πληροφορίες ότι οι πιέσεις είναι πολύ ισχυρές ώστε να χτιστεί το μέρος του βουνού που έχει ήδη πωληθεί. Τα ερωτήματα που τίθενται είναι σοβαρά και χρήζουν άμεσης απάντησης από τους αρμόδιους φορείς:
- Έχει εξετασθεί διεξοδικά το αίτημα που καταθέσαμε το 2022 για ένταξη της περιοχής στο δίκτυο Natura και για ποιο λόγο δεν λάβαμε καμία απάντηση; Η απάντηση εκκρεμεί και είναι πλέον εκπρόθεσμη.
- Θα δοθεί οικοδομική άδεια για κατασκευή ξενοδοχειακού συγκροτήματος στη βραχώδης δασική έκταση του βουνού και τόσο κοντά σε σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους όπως το σπήλαιο Λερά;
- Ποια είναι η θέση της Δημοτικής Αρχής, της Περιφέρειας και των τοπικών βουλευτών; Θα επιτρέψουν να χτιστεί ξενοδοχείο σε ένα τόσο σημαντικό φυσικό τοπίο και τουριστικό προορισμό παγκόσμιας εμβέλειας αλλοιώνοντας για πάντα αυτήν την περιοχή εξαιρετικού φυσικού κάλλους, την πολιτιστική μας κληρονομιά και την ταυτότητα τα περιοχής; Θα στηρίξουν την πρόταση μας για να κηρυχτεί το βουνό προστατευόμενο τοπίο, μνημείο φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και να ληφθούν υπόψη οι αισθητικοί και περιβαλλοντικοί λόγοι, αλλά και ο ρόλος του βουνού ως τοπόσημο;